پیش‌نویس قطعنامه ایالات متحده برای تمدید تحریم تسلیحاتی جمهوری اسلامی در شورای امنیت رای نیاورد و تصویب نشد. در برابر دو رای مثبت آمریکا و جمهوری دومینیکن، پیش‌نویس با دو رای منفی چین و روسیه و یازده رای ممتنع رو به رو شد. اگر چین و روسیه هم پیش‌نویس قطعنامه را وتو نمی‌کردند، باز هم تمدید تحریم تسلیحاتی ایران قابل تصویب نبود چرا که دست کم به ۹ رای مثبت احتیاج داشت.
جمهوری اسلامی ایران از نتیجه رای‌گیری ابراز خشنودی کرده و «حسن روحانی» در اظهارنظری غیرمتعارف و تحقیرآمیز گفته است: «دومینیکن نصف یک جزیره است. آمریکا به چه خفتی افتاده که این کشور فقط با آن همراه شده است.»
«مایک پمپئو»، وزیر خارجه ایالات متحده پس از رد پیش‌نویس قطعنامه، اقدام شورای امنیت را «قصور عذرناپذیر در برابر حفظ صلح و امنیت بین‌المللی» خوانده است و با توصیف جمهوری اسلامی به عنوان «بزرگ‌ترین دولت حامی تروریسم» گفته است آمریکا به تلاش خود برای جلوگیری از دستیابی این دولت به تجارت آزاد سلاح و جنگ‌افزار ادامه خواهد داد.
بیانیه وزیر خارجه آمریکا که شورای امنیت را متهم به قصور می‌کند حاوی نکته مهمی است که راه را برای تلاش‌های بعدی آمریکا در برابر جمهوری اسلامی که ممکن است یک‌جانبه باشد، توجیه‌پذیر و مشروع می‌کند.
ایالات متحده در صدد است تا علی‌رغم این‌که از توافق هسته‌ای برجام خارج شده است، از بخش حل اختلاف این توافق استفاده کند و مطابق آن‌چه در متن برجام پیش‌بینی شده است، همه قطعنامه‌های لغو شده شورای امنیت را احیا کند که به معنی بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی، از جمله تحریم خرید و فروش سلاح است.
گروه ۱+۴ یعنی انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان می‌گویند که ایالات متحده از توافق برجام خارج شده است و امکان استفاده از مفاد آن را ندارد. دولت انگلیس بیانیه‌ای هم در این زمینه صادر کرده و گفته است از بازگشت تحریم‌ها حمایت نمی‌کند، اما آمریکا به قطعنامه ۲۲۳۱ استناد می‌کند و می‌گوید این متن در قطعنامه شورای امنیت هم آمده است و به همین دلیل، ایالات متحده به عنوان یکی از اعضای سازمان ملل و شورای امنیت، به متن قطعنامه ارجاع می‌دهد و آن را اجرا می‌کند.
سازوکار حل اختلاف در برجام که عینا در قطعنامه ۲۲۳۱ آمده یک فرایند زمان‌بر است. اگر هر یک از طرف‌های توافق معتقد باشند که طرف مقابل تعهدات خود را اجرا نکرده، موضوع را به کمیسیون حل اختلاف که متشکل از نمایندگان دولت‌های عضو توافق است، ارجاع می‌دهد. این کمیسیون ۱۵ روز فرصت دارد تا موضوع را بررسی کند. این زمان قابل تمدید است، اما تمدید آن به شرطی است که پیشرفتی در مذاکرات قابل تصور باشد.
در صورت ادامه اختلاف، موضوع به جلسه وزیران خارجه کشورهای عضو برجام ارجاع می‌شود که مهلت مشابهی برای حل اختلاف دارند. در صورتی که اختلاف باز هم حل نشده باشد، موضوع می‌تواند به یک هیئت مشورتی که اعضای آن دو طرف اختلاف و یک عضو مستقل است، ارجاع شود. این هیئت هم ۱۵ روز فرصت خواهد داشت. اگر دعوا در این مرحله هم حل نشود، طرف شاکی می‌تواند اجرای همه یا بخشی از تعهداتش را متوقف کند یا موضوع را به شورای امنیت اطلاع دهد.
اگر «دونالد ترامپ»، رییس‌جمهور ایالات متحده اعلام نکرده بود که از توافق به طور کامل خارج شده است، حتی با وجود اجرا نکردن برجام و اعمال تحریم علیه جمهوری اسلامی، بدون هیچ ابهامی قادر به استفاده از سازوکار حل اختلاف تا این مرحله بود. آمریکا امکان استفاده از این مراحل را که در خارج از شورای امنیت است، از دست داده است، اما به عنوان یک عضو دائم شورای امنیت می‌خواهد از امکانات مرحله بعدی حل اختلاف که در شورای امنیت می‌گذرد و بازگشت همه تحریم‌های بین‌المللی است، استفاده کند.
همان‌طور که گفته شد، در صورتی که اختلاف درباره اجرای برجام در کمیسیون مشترک حل‌نشده باقی ماند، موضوع به شورای امنیت اطلاع داده می‌شود. به محض طرح موضوع در شورای امنیت، باید پیش‌نویس قطعنامه‌ای برای تداوم لغو تحریم‌ها به رای گذاشته شود. هر کدام از اعضای دائم شورای امنیت می‌توانند پیش‌نویس ادامه لغو تحریم‌ها را وتو کنند که ایالات متحده بر اساس قرائن موجود تصمیم به چنین کاری دارد.
اگر این قطعنامه ظرف ۳۰ روز از تاریخ طرح در شورای امنیت به تصویب نرسید، قطعنامه‌های سابق «شورای امنیت سازمان ملل متحد» که لغو شده بود به طور خودکار مجددا اعمال خواهد شد.
ایالات متحده گرچه از برجام خارج شده است، به اعتبار عضویت دائم در شورای امنیت و بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ امکان طرح موضوع را در شورای امنیت دارد و می‌تواند خواهان رای‌گیری درباره پیش‌نویس قطعنامه ادامه لغو تحریم‌ها شود. ۳۰ روز مهلت پیش‌بینی‌شده، از همین لحظه آغاز می‌شود.
اعضای دیگر شورا به لحاظ شکلی اگر وارد رای‌گیری شوند، آمریکا ادامه لغو تحریم‌های ایران را وتو می‌کند. اگر هم از وارد شدن به مرحله رای‌گیری خودداری کنند، عملا در فرایند بازگشت سی روزه تحریم‌ها اختلالی ایجاد نخواهد شد و نتیجه همان خواهد شد که واشنگتن می‌خواهد.
تحریم تسلیحاتی جمهوری اسلامی ۲۷ مهر پایان می‌پذیرد و ایران می‌تواند ضمن خرید سلاح، تسلیحات مورد نظر خود را بدون محدودیت به دست گروه‌های مورد حمایت خود در منطقه برساند.
اگر ایالات متحده بخواهد تحریم تسلیحاتی ایران پیش از لغو آن دوباره تمدید شده باشد، با احتساب سی روزی که بازگشت خودکار تحریم‌ها طول می‌کشد، باید حداکثر تا ۲۸ شهریور موضوع را در شورای امنیت مطرح کرده باشد.
به همین دلیل یک ماه آینده آخرین فرصت آمریکاست تا قبل از پایان تحریم تسلیحاتی ایران، به نحوی جلوی آن را بگیرد. احتمال دارد طی سی روز آینده طرف‌ها برای جلوگیری از بازگشت همه تحریم‌های شورای امنیت، قطعنامه دیگری برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به رای بگذارند. روزهای پر چالش و خبرسازی در شورای امنیت در راه است.
مطالب مرتبط:
پیش‌نویس تازه قطعنامه امریکا برای تمدید تحریم ایران؛ کوتاه و مختصر
جزییات اختصاصی از پیش‌نویس قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران
پیامد‌های گزارش جدید دبیرکل سازمان ملل؛ از تمدید تحریم تسلیحاتی تا پاسخگویی به عربستان
توییت ظریف درباره قطعنامه ۲۲۳۱؛ غلط‌انداز و دور از نزاکت دیپلماتیک
اروپا می‌خواهد هم امریکا را راضی کند، هم چین و روسیه؛ طرح تمدید تسلیحاتی ایران
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر