فعالان مدنی عراق یکی پس از دیگری هدف قرار می‌گیرند. در جدیدترین مورد، گلوله‌های ناشناس، به بدن زنی صاحب‌نام در شهر بصره اصابت کردند. «ریهام» از کسانی بود که خبرگزاری‌های ایران او را «عامل جنگ نرم آمریکا» و «آشوبگر» می‌دانستند. آیا این اتهام‌ها با گلوله‌های بعد از آن مرتبط‌اند؟
***
«ریهام یعقوب»، متخصص تغذیه، فعال مدنی و یکی از رهبران و سازمان‌دهندگان اصلی و شناخته‌شده اعتراضات مدنی اخیر در عراق، شامگاه ٣٠مرداد١٣٩٩ در محله «الرضا» شهر بصره هدف گلوله مهاجمان موتورسوار قرار گرفت و جان خود را از دست داد. در این حادثه، ٣ تن دیگر از همراهان او نیز زخمی و مجروح شدند.
ریهام یعقوب از سال ٢٠١٨ به اعتراضات مدنی عراق پیوست و به یکی از چهره‌های مردمی و پیشرو این اعتراضات و سازمان‌دهندگان جنبش زنان در عراق تبدیل شد. ادامه این اعتراض‌ها، در نهایت، سقوط دولت «عادل عبدالمهدی» را در پی داشت، که به قول مقامات جمهوری اسلامی نتیجه قدرت و نفوذ «بیگانگان، عوامل غربی و نهادهای امنیتی آمریکا بوده است.»
«مصطفی الکاظمی»، نخست‌وزیر عراق، در حساب توییتری خود نوشت که رییس پلیس بصره و برخی از مسئولین امنیتی را به دلیل ترورهای اخیر از کار برکنار کرده است. او نوشت: «تبانی با قاتلان یا تسلیم شدن به تهدید آن‌ها غیر قابل قبول است و هر آن‌چه لازم است برای وزارت کشور و دستگاه‌های امنیتی انجام خواهیم داد تا مأموریت حفظ امنیت جامعه را از تهدیدات غیرقانونی انجام دهند.»
با این حال، پیش‌تر «خبرگزاری مهر» روز ١٩شهریور١٣٩٧ گزارشی جهت‌دار و سرشار از اتهام‌های تحریک‌آمیز به هر دو زبان فارسی و عربی منتشر کرد و نام سه تن از این فعالان مدنی را با اتهاماتی چون عوامل «شبکه‌سازی برای تضمین منافع آمریکا»، «جنگ نرم» و «نفوذی» عنوان کرده بود: «هشام احمد»، گرافیک آرتیست، ریهام یعقوب، متخصص تغذیه، و «علی نجیم»، ویدیو بلاگر.
در گزارش خبرگزاری مهر آمده است که «تیم دیویس»، مسئول کنسولگری آمریکا در بصره، از ابتدای شروع کار خود تلاش کرده است تا به بهانه برگزاری مراسم افطاری در ماه رمضان و مراسم روز زن و برخی دیدارهای دیپلماتیک مشابه، فعالان مطرح و شناخته‌شده بصره، از جمله ریهام یعقوب را جذب کند. این گزارش هدف نهایی را سازمان‌دهی، رهبری و هدایت اعتراضات مدنی و مردمی علیه جمهوری اسلامی، دوستان و هم‌پیمانان ایران در عراق خوانده است.
در همین گزارش آمده است که ریهام یعقوب به عنوان یکی از «عوامل آمریکایی» در بصره، «مانور تظاهرات برگزار می‌کند و زنان شهر را تحت پوشش پیاده‌روی و ورزش، آموزش‌های مرتبط با آشوب‌آفرینی شهری می‌دهد تا زنان رکن مهمی از تظاهرات‌های آینده قرار بگیرند.»
از سویی دیگر، مقامات ایرانی و برخی از کارشناسان سیاسی نزدیک به جمهوری اسلامی ایران نیز ضمن نسبت دادن اعتراضات مدنی اخیر در عراق به عوامل آمریکایی، اهداف این اعتراضات را تضعیف موقعیت ایران در میان مردم عراق می‌دانند و هدفی جز نفاق‌افکنی و فتنەگری و ایجاد شکاف در میان دو کشور نمی‌بینند.
برای مثال، «سید محمد مرندی»، کارشناس مسائل سیاسی و استاد «دانشگاه تهران»، اظهار کرده است که به آتش‌کشیدن کنسولگری ایران در بصره در ١٦شهریور١٣٩٧ نشان‌دهنده اهداف جریان آمریکایی- سعودی در عراق است.
«حسین امیرعبداللهیان»، دستیار ویژه رییس مجلس در امور بین‌الملل و مدیر کل بین‌الملل مجلس، بعد از به‌آتش‌کشیدن سرکنسولگری ایران در بصره، آن را به گردن «عوامل خارجی» انداخت و اعلام کرد که «اجازه داده نخواهد شد که شیعه انگلیسی و وهابیت سعودی، عراق را به آشوب بکشانند.»
نکته مهم در ارتباط با همین موضوع، عکس‌العمل و واکنش «حشدالشعبی» بعد از به‌آتش‌کشیدن سرکنسولگری ایران در بصره بود. حشدالشعبی بلافاصله بعد از این رویداد با اعمال قدرت و نفوذ خود، نیروهای امنیتی بصره را مجبور کرد تا «تعداد زیادی از فعالان مدنی، روزنامه‌نگاران و معترضان را به اتهام ارتباط و همکاری با نهادهای آمریکایی در عراق، از جمله کنسولگری آمریکا در بصره دستگیر و بازداشت کنند. خشونت و اعمال فشار میلیشیاهای حشدالشعبی به حدی بود که بخش قابل توجهی از این فعالان مدنی، روزنامه‌نگاران و معترضان مجبور شدند که برای صیانت از خود و حفظ جان‌شان عراق را ترک کنند و به ترکیه پناه ببرند.»
«ایران‌وایر» در ارتباط با دلایل ترور فعالان مدنی اخیر در عراق و نقش احتمالی جمهوری اسلامی در این ترورها با یک کارشناس امنیتی گفت‌وگو کرده است.
این کارشناس امنیتی که نخواست نامش فاش شود، می‌گوید جدی‌تر شدن ارتباط سازمان‌یافته شبه‌نظامیان شیعی عراقی و جمهوری اسلامی ایران به جریان سقوط شهر بصره به دست داعش برمی‌گردد: «بعد از سقوط شهر بصره در ماه ژوییه ٢٠١٤ آیت‌الله "علی سیستانی"، فرمان جهاد علیه داعش را صادر کرد. او از مردم خواست که داوطلبانه مسلح شوند و در ادامه این فرمان امکان همگرایی و نزدیکی هرچه بیشتر این نیروها فراهم آمد. روابط ایران با مراجع تقلید، فرماندهان نظامی و نیروهای امنیتی در این کشور وارد فاز دیگری شد.»
این کارشناس امنیتی به قانونی شدن موجودیت حشدالشعبی در سال ۲۰۱۶ در پارلمان عراق اشاره می‌کند و می‌گوید: «فرصت مناسبی پیش آمد که سطح همکاری دو طرف به عرصه‌های نظامی، امنیتی، تسلیحاتی، استخباراتی برای مقابله و شکست داعش ارتقا یابد. شکست داعش در واقع موجب تحکیم موقعیت جمهوری اسلامی ایران در عراق شد، طوری که دست ایران را برای اعمال قدرت و استفاده از نفوذ امنیتی و سیاسی خود در این کشور باز گذاشت.»
منبع ایران‌وایر همچنین بر این باور است که جمهوری اسلامی در زمینه آموزش نیروها و گروه‌های وابسته به خود در عراق هزینه بسیار سنگینی را متحمل شده است تا روزی از آن بهره برد: «ایران بعد از شکست داعش بیش از هزار نفر از اعضای حشدالشعبی را بە ایران منتقل کرد و در عرصه‌های گوناگون امنیتی، نظامی، آموزش روش‌های شناسایی، کشف محل اختفا و تعیین شبکه ارتباطی مخالفان، اجرای عملیات‌های خنثی‌سازی و غیره، این نیروها را آموزش داده است که اگر لازم شد از این نیروها علیه ترور و حذف مخالفان خود در عراق بهره ببرد.»
تا جایی که به شکل‌بندی و خواست اعتراضات اخیر در عراق مربوط است، این کارشناس امنیتی باور دارد که محور اصلی شعارها، خواست و مطالبات معترضان مبارزه با فساد سیاسی، اداری، امنیتی و بحران اقتصادی و خنثی‌سازی سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در راستای تضعیف حکومت عراق و تقویت حشدالشعبی و میلیشیاهای شیعی در عراق است.
از سوی دیگر، برخی رسانه‌های نزدیک به جمهوری اسلامی «تلاش می‌کنند که چهره‌ای دلسوز و حامی مردم عراق از ایران را در رسانه‌های خود بازتاب دهند. به عنوان مثال، "هادی عامری"، رهبر "سازمان بدر"، از طریق همین رسانه‌ها همیشه تلاش کرده است که جمهوری اسلامی را به عنوان منجی به مردم عراق معرفی کند، اما با توجه به اعمال شرارت‌آمیز و بدنام شدن میلیشیاهای وابسته به ایران، مردم دیگر طاقت‌شان از این همه مثبت‌نمایی این نیروها و جمهوری اسلامی طاق شده است.»
این کارشناس امنیتی باور دارد که جمهوری اسلامی تاثیری نفاق‌آمیز در میان طوایف عراق دارد و نتیجه این سیاست «جنگ یکی علیه دیگری بوده است که در نهایت برخی از این طوایف ناچار شده‌اند که موطن خود را ترک و به خارج از کشور مهاجرت کنند و یا به اقلیم کردستان پناه ببرند.»
منبع ایران‌وایر می‌گوید هنوز جوانان به دلیل بحران اقتصادی و ضعف حکومت عراق در حفظ امنیت و رفاه کشور، به شبه‌نظامیان شیعه هوادار ایران می‌پیوندند.
او معتقد است که جمهوری اسلامی ایران بیش از آن‌چه به نظر می‌رسد، از موقعیت شکننده و جایگاه رو به زوال خود در عراق نگران و هراسان است و تلاش می‌کند که از طریق حذف فیزیکی رهبران محلی و ترور فعالان موثر مدنی، دامنه اعتراضات را محدود و قدرت سازمان‌یابی آنان را تضعیف کند.
کطالب مرتبط:
جزییات قتل هشام الهاشمی؛ ترور پس از صحبت درباره وابستگی حشدالشعبی به خامنه‌ای
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر