بنیاد حقوق بشری «عبدالرحمان برومند» در تازه‌ترین گزارش خود درباره زندان‌های ایران، از وخامت شرایط زندانیان و رفتارهای غیرمسوولانه مقامات کشور در رابطه با آن‌ها در شرایط شیوع ویروس کرونا پرده برداشته است.
این گزارش که به شرایط ۲۱ زندان ایران اشاره دارد، در گفت‌وگو با زندانیان کنونی و سابق، وکلا، یک رییس بیمارستان و یک شیمی‌دان تهیه شده و حاکی از آن است که مسوولان و مقامات جمهوری اسلامی با پنهان‌کاری، درباره وضعیت حاکم بر زندان‌ها در دوران شیوع ویروس کرونا، دروغ می‌گویند.
****
امروز، دوم سپتامبر ۲۰۲۰ (۱۲ شهریور۱۳۹۹) گزارش تازه‌ای از بنیاد «عبدالرحمان برومند» درباره شرایط زندانیان و زندان‌های ایران در ۳۲ صفحه منتشر شد. در این گزارش با توجه به سخنان منتشر شده مسوولان در ماه‌های اخیر، مشخص است که مقامات دست‌اندرکار نه تنها نسبت به شرایط زندانیان بی‌توجهی کرده بلکه به دروغ، شرایط زندان‌ها را تحت کنترل توصیف می‌کنند. در حالی‌که طبق این گزارش، شرایط زندان‌های ایران در ماه‌های اخیر حتی نسبت به سه ماه نخست شیوع ویروس کرونا در ایران، وخیم‌تر هم شده است.
با وجودی که مقامات جمهوری اسلامی به ویژه در سه ماه نخست شیوع این ویروس، از آزادی و اعطای مرخصی به زندانیان گفتند و تاکید کردند که روزانه سالن‌های زندان‌ها را ضدعفونی می‌کنند و هم‌چنین بر انجام فاصله‌گذاری اجتماعی اصرار داشتند اما طبق گزارش جدید بنیاد برومند، تمامی این ادعاها در حد حرف باقی مانده‌اند و واقعیت، بسیار وخیم‌تر از شرایطی است که می‌توان متصور بود.
در این گزارش، یکی از عوامل کلیدی خطرناک در زندان‌های ایران در این شرایط گسترش ویروس کرونا، «ازدحام بیش از حد زندانی در زندان‌ها» عنوان شده است: «)در چندین زندان[ بندهای متعددی بیش از دو تا سه برابر ظرفیت، زندانی در خود جای داده بودند؛ امری که فاصله‌گذاری اجتماعی را تقریبا غیرممکن می‌کند.»
«نبود مواد شوینده رایگان»، «کافی نبودن ملزومات اساسی نظیر آب گرم جهت تضمین بهداشت شخصی زندانیان» و «فقدان چشم‌گیر اقدامات روش‌مند برای ضدعفونی بندها و فضاهای عمومی زندان» از جمله دیگر مواردی است که در این گزارش بر آن‌ها تاکید شده است.
از سوی دیگر، در گزارش‌هایی که طی ماه‌های اخیر در «ایران‌وایر» منتشر شده‌اند شامل گفت‌وگو با زندانیان فعلی و سابق، روایت‌های بسیاری وجود دارد که حاکی از کمبود مواد ضدعفونی‌کننده و شوینده، ازدحام زندانیان و عدم توجه مقامات به شرایط زندان‌ها هستند.
در هفته‌های گذشته، بسیاری از زندانیان سیاسی و عقیدتی نسبت به عدم رسیدگی به زندانیان و نداشتن حق آزادی مشروط برای برخی از آن‌ها، اعتراض‌ها و اعتصاب غذاهای متعددی را در زندان‌های سراسر ایران انجام داده‌اند. هم‌چنین برخی از وکلای دادگستری در شبکه‌های اجتماعی ضمن حمایت از زندانیان، به روند غیرعادلانه دادرسی و رسیدگی به زندانیان در شرایط شیوع ویروس کرونا اشاره کرده‌اند.
طبق گزارش بنیاد برومند، حتی سالن‌هایی که برای قرنطینه زندانیان در نظر گرفته شده نیز مشکلی را حل نکرده‌اند. چراکه ورود زندانیان جدید در این دوران هم ادامه داشته است. در عین‌حال، صدور احکام قضایی برای روزنامه‌نگاران و کنش‌گران مدنی و سیاسی در همین ایام رخ داده است.
در این گزارش آمده است: «تلاش‌های اولیه در ماه‌های اسفند و فروردین جهت کاهش جمعیت محبوسین در چندین زندان، با بازگشت زندانیان از مرخصی در اردیبهشت ماه، از دستور کار خارج شد. دستگیری و بازداشت قابل اجتناب برای ارتکاب جرایم جزیی و مواردی که به موجب قوانین بین‌المللی جرم شناخته نمی‌شوند، نظیر فعالیت در شبکه‌های اجتماعی، فعالیت‌های مذهبی و مصرف مواد مخدر، کارآیی روند آزادسازی و عفو زندانیان را برای پایین نگه داشتن تعداد محبوسین کاملا خنثی کرده است. عدم شفافیت و امنیتی کردن مسایل پیش رو که سنت دیرینه جمهوری اسلامی است، این مشکلات را تشدید می‌کنند. در نتیجه، مقامات جمهوری اسلامی در خصوص موارد ابتلا به بیماری کووید-۱۹ در زندان‌ها و تعداد زندانیان بیمار و افرادی که در بیمارستان‌ها بستری شده یا فوت کرده‌اند، پنهان‌کاری می‌کند.»
این گزارش هم‌چنین با ذکر نمونه‌هایی از زندان‌های ایران، مثال می‌آورد که سه سالن با مجموع ظرفیت حدود ۶۰۰ نفر در زندان «وکیل‌آباد» مشهد به مرکز نگه‌داری موارد قطعی و مشکوک بیماری کووید-۱۹ تبدیل شده است. تست کرونای دست‌کم هشت نفر از زندانیان سیاسی در زندان اوین هم مثبت بوده است. در زندان ارومیه تعدادی از کارکنان زندان، از جمله یک پزشک به بیماری کووید-۱۹ مبتلا و هشت زندانی با تب بالا و لرز، به بیمارستان منتقل شده‌اند. در ندامتگاه تهران بزرگ، دو مرد با علایم شدید بیماری به خاطر نبود جا در بهداری، در نمازخانه تیپ پنج نگه‌داری شده و هم‌چنین در زندان زنان «قرچک»، دهه‌ها زن با تست‌های مثبت ابتلا به این ویروس، بدون مراقبت‌های لازم پزشکی در رنج هستند. این زندان‌ها در گزارش بنیاد برومند به عنوان زندان‌هایی معرفی شده‌اند که در پیش‌گیری از بیماری کووید-۱۹ موفق نبوده‌اند.
از سوی دیگر، یکی از موارد مطرح در این گزارش، مساله «تحریم‌ها» است که اگرچه باعث فلج شدن اقتصاد جمهوری اسلامی شده اما نمی‌توان آن را عامل کمبود مواد بهداشتی مانند صابون در زندان‌ها دانست. ایران نزدیک به یک قرن است که صابون تولید می‌کند. از طرف دیگر، قیمت بالای لوازم بهداشتی در زندان‌های ایران باعث شده است زندانیانی که از موقعیت مالی خوبی برخوردار نیستند، در خطر بیشتر ابتلا به ویروس کرونا قرار بگیرند.
بنیاد برومند در این گزارش به صراحت اعلام کرده است که در طول چهار دهه حیات جمهوری اسلامی، اقدامی برای اصلاح اساسی «قانون مجازات اسلامی» و جرم‌زدایی که مرتب از سوی کارشناسان مطرح شده، انجام نشده است: «آن‌ها با ادامه دستگیری و بازداشت، سالانه صدها هزار نفر به جمعیت زندان‌ها که همواره بسیار بیش از ظرفیت‌شان محبوس در خود جای داده‌اند، می‌افزایند.»
این بنیاد هم‌چنین با اشاره به «میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی» و «میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی»، جمهوری اسلامی را موظف می‌داند که نسبت به مفاد آن متعهد باشد. این دو عهدنامه، حکومت‌ها را از بازداشت افراد به اتهام ارتکاب جرایمی که به موجب قوانین بین‌المللی جرم شناخته نمی‌شوند و هم‌چنین قصور در حفاظت از سلامت و جان انسان‌هایی که از آزادی خود محروم شده‌اند، منع کرده است.
بنیاد برومند در این گزارش به حداقل کاری که مقامات تصمیم‌گیرنده می‌توانند انجام دهند، اشاره کرده است؛ یعنی ضدعفونی کامل و روزانه، حصول اطمینان از این که ملزومات اصلی بهداشت شخصی نظیر صابون و ماده ضدعفونی‌کننده دست به رایگان و میزان کافی در دسترس کلیه زندانیان قرار گیرد، تست‌گیری و نظارت روش‌مند بر وضعیت زندانیان، ارایه خدمات و مراقبت‌های پزشکی به زندانیان مبتلا به ویروس در داخل و خارج از زندان‌ها، مجاز دانستن نظارت مستقل و ارزیابی سلامتی توسط نهادهای حقوق بشری و جامعه مدنی.
اگرچه این توصیه‌ها می‌توانند برای نجات جان زندانیان مفید باشند اما مقامات جمهوری اسلامی همواره در اظهارنظرهای خود اعلام کرده‌اند که شرایط زندان را تحت کنترل دارند. هر زمان هم که زندانی از غیرمسوولانه برخورد کردن مقامات زندان و جمهوری اسلامی گفته است، دوربین‌های صداوسیما در هماهنگی با قوه قضاییه، گزارشی تصویری و ساختگی از آن‌چه در زندان‌ها می‌گذرد، پخش کرده‌اند تا بتواند افکار عمومی را با حکومت همراه کنند. این در حالی است که به نظر می‌رسد کم‌تر فرد آگاهی به آن‌چه جمهوری اسلامی می‌گوید، اطمینان و باور دارد.
طبق گزارش بنیاد برومند، مسوولان زندان‌ها از ضدعفونی کردن محیط زندان دست کشیده‌اند در عین‌حال، زندانیانی که به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند، صرفا از بندی به بند دیگر منتقل می‌شوند. این بنیاد ضمن ارایه گزارشی از ۲۱ زندان در ایران و تاکید بر این که در موقعیتی نیست که بتواند تحقیقات کاملی در خصوص تاثیرات تحریم‌ها بر امر مبارزه با ویروس کرونا انجام دهد اما گفته است: «روشن و واضح است که محبوس کردن افراد به لحاظ ارتکاب جرایم جزیی یا جرایمی که به موجب حقوق بین‌المل به رسمیت شناخته نشده‌اند و آزاد نکردن زندانیانی که به اتهام ارتکاب جرایم غیرخشن محکوم شده‌اند یا زندانیانی که از بیماری‌های زمینه‌ای رنج می‌برند و یا در ساختمان‌هایی نگه‌داری می‌شوند که نمی‌تواند سلامتی آن‌ها را تضمین کند، ارتباطی به تحریم‌ها ندارد. این‌ها تصمیماتی هستند صرفا سیاسی که فقط و فقط به اراده سران ایران وابسته‌اند.»
این‌طور که به نظر می‌رسد، وضعیت زندانیان در زندان‌های سراسر ایران، به ویژه در دوران شیوع ویروس کرونا، رو به وخامت است. آن‌ها در محیط‌های سربسته پرازدحام، در حالی کنار هم قرار گرفته‌اند که هیچ‌گونه اولویت پزشکی و بهداشتی شامل حال‌شان نمی‌شود و این مساله باعث فشار بیشتر روی خانواده‌هایشان هم شده است. نهادهای حقوق بشری چنین رفتاری را از سوی هر حکومتی، «غیرانسانی» توصیف و محکوم می‌کنند. اما آن‌چه در شرایط فعلی در حال رخ دادن است، بی‌اهمیت دانستن جان انسان‌هایی است که به هر دلیلی با احکام قضایی جمهوری اسلامی در حبس به سر می‌برند و سرنوشت وسلامت‌شان در گرو زندان‌بان‌هایی است که مدام پنهان‌کاری می‌کنند و دروغ می‌گویند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر