بحرانی و بحرانی‌تر؛ نگاهی به وضعیت تورم استانی در مرداد ۱۳۹۹

اگر فکر می‌کنید توزیع منطقه‌ای تورم در ایران عادلانه و یکنواخت است، سخت در اشتباه هستید. نرخ تورم در میان ۳۱ استان ایران به شدت متغیر است. آخرین گزارش استانی از تورم که روز سه‌شنبه یازدهم شهریور ۱۳۹۹ توسط مرکز آمار ایران منتشر شده است، توزیع ناعادلانه تورم را به خوبی نشان می‌دهد. چرا اوضاع تورم در میان استان‌های مختلف متفاوت است؟

*ّ**

آخرین گزارش استانی تورم که مرکز آمار ایران روز سه‌شنبه یازدهم شهریور منتشر کرده است، نشان می‌دهد استان‌های لرستان، یزد و مرکزی با رکورد بالای پنج درصد، بالاترین نرخ تورم ماهانه را داشته‌اند. میزان تورم یک ماهه قیمت‌ها در استان لرستان دو برابر بیشتر از قم و مازندران است که با نرخ ۲.۳ درصد، کمترین میزان تورم را به نام خود ثبت کرده است.

از آن سو، بالاترین نرخ تورم نقطه‌ای با رکورد ۳۴.۸ درصد به نام استان هرمزگان به ثبت رسیده است. پس از هرمزگان، تهران، همدان و کرمانشاه در رده‌های بعدی قرار دارند. جالب این‌جا است که نرخ تورم نقطه‌ای در بالای جدول، ۱.۴ برابر بیشتر از کمترین رکورد ثبت شده در پایین جدول است. استان آذربایجان غربی با نرخ تورم نقطه‌ای ۲۴.۸ درصد، کمترین میزان افزایش قیمت را در یک سال گذشته به نام خود ثبت کرده است.
نرخ تورم نقطه‌ای میزان تغییر قیمت‌ها در مرداد امسال را به نسبت مرداد پارسال نشان می‌دهد.

اما چرا اوضاع در میان استان‌های ایران در این حد متفاوت است؟

پیش از این که درباره این سوال فکر کنیم، بگذارید روی این موضوع تاکید کنیم که تورم ماهانه دو تا پنج درصدی رقم بسیار بزرگی است. متوسط تورم ماهانه کل کشور در مرداد ماه ۳.۵ درصد اعلام شده است. این رقم دومین نرخ بزرگ تورم ماهانه در ۱۶ ماه گذشته، دوازدهمین رکورد ثبت شده در ۱۰ سال اخیر و بیش از دو برابر بیشتر از میانگین تورم ماهانه از سال ۱۳۹۰ تا امروز است.
تورم  ماهانه ۳.۵ درصدی در صورت تداوم تورم ماهانه در این حد، نرخ تورم سالانه را به بیش از ۵۰ درصد خواهد رساند؛ رکوردی که هنوز در آمارهای رسمی ایران به ثبت نرسیده است اما سایه ترس از آن روی سر جامعه سنگینی می‌کند.

وقتی ابعاد و مقیاس این میزان تورم را در نظر بگیریم، متوجه خواهیم شد اختلاف تورم ماهانه ۲.۳ تا ۵.۵ چه قدر زیاد است. اختلاف میان یک شرایط بحرانی با یک وضعیت فرابحرانی است. اختلاف میان دو نقطه با دو شرایط کاملا متفاوت است که در یکی میزان افزایش قیمت‌ها دو برابر نقطه اولی است.

اما چرا میزان اختلاف نرخ تورم در میان استان‌های ایران بالا است؟ اگر به دنبال یک کلمه برای پاسخ به این سوال باشیم، باید بگوییم «مسکن»؛ عامل و محرک اصلی تورم شدیدی که در ماه‌های گذشته عرصه زندگی را بر بخش زیادی از مردم ایران تنگ کرده است.

دقت در جزییات گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد بیش از هر چیز تورم قیمت کالاهای غیرخوراکی و خدمات در میان استان‌ها متفاوت بوده است. بخش عمده هزینه‌ غیرخوراکی خانوار را مسکن تشکیل می‌دهد.

نرخ تورم ماهانه مواد غیرخوراکی در استان لرستان بیش از هفت درصد است. این رقم سه برابر بیشتر از نرخ تورم ماهانه غیر خوراکی در سه استان‌ ایلام آذربایجان غربی و بوشهر است. بعد از لرستان، بیشترین میزان تورم غیرخوراکی را استان‌های یزد و مرکزی به نام خود ثبت کرده‌اند. این دو استان در رده‌بندی تورم کلی هم در رده‌های دوم و سوم قرار دارند.

به طور مقایسه، شاخص بهای مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها در استان لرستان نشان می‌دهد هزینه مسکن برای شهروندان ساکن این استان در فاصله تیر تا مرداد ۱۳۹۹، در کمتر از ۳۰ روز، ۱۲ درصد زیادتر شده است. تورم یک ماهه مسکن در یزد هشت درصد و در استان مرکزی ۹ درصد بوده است. 

بر اساس محاسبات مرکز آمار ایران، بیش از ۷۲ درصد هزینه‌های زندگی مردم ایران صرف تهیه کالاها و خدمات غیرخوراکی می‌شود که بیش از نیمی از آن مربوط به مسکن است؛ به عبارتی، حدود یک سوم کل هزینه خانوار به مسکن اختصاص پیدا می‌کند.
در چنین شرایطی، افزایش هشت تا ۱۲ درصدی هزینه مسکن زندگی مردم را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.

میزان تورم ماهانه مواد خوراکی هم در مرداد ماه در پنج استان کشور بالای پنج درصد بوده است. بالاترین نرخ تورم مواد خوراکی در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد برابر هفت درصد، خراسان جنوبی ۶.۱ درصد، هرمزگان ۵.۵ درصد، اصفهان ۵.۲ درصد و یزد ۵ درصد به ثبت رسیده است.

کمترین میزان تورم ماهانه مواد خوراکی هم مربوط به استان‌های همدان، آذربایجان شرقی، کردستان و قم است. نرخ تورم ماهانه مواد خوراکی در این استان‌ها کمتر از دو درصد و در قم یک درصد است.

 

مطالب مرتبط:

تابستان داغ تورمی؛ دومین رکورد تورم در ۱۰ ساله گذشته ثبت شد

«مهار گرانی و تورم» انتظار اول مردم از مجلس یازدهم

هدف‌ تورم ۲۲ درصدی؛ ماجرای هدف‌گذاری تورمی بانک مرکزی چیست؟

بار سهمگین تورم روی دوش مستاجر؛ بخش عمده درآمد در جیب صاحب‌خانه

تورم بالای ۴۰ درصد رمق زندگی کارگران، معلمان و بازنشستگان را گرفته است

وقتی توزیع ظلم هم عادلانه نیست؛ نگاهی به آمار تورم استانی در سال ۱۳۹۸

تورم ۱۳۹۸ به روایت آمار رسمی؛ دومین رکورد بعد از پایان جنگ جهانی دوم