روابط عمومی اداره کل دادگستری استان فارس امروز چهارشنبه ۲۶ شهریور ۱۳۹۹ با انتشار یک بیانیه، موضوعاتی را در خصوص اعدام «نوید افکاری» مطرح کرده است.
این بیانیه که با عنوان پاسخ به شبهات مطرح شده در پرونده نوید افکاری منتشر شده، نه تنها به شبهات این پرونده پاسخ نداده بلکه موجب شکل‌گیری سوالات بیشتر در خصوص آن شده است.
«ایران‌وایر» با «بابک پاک‌نیا»، حقوقدان و وکیل دادگستری که در جریان این پرونده قرار داشته و با خانواده افکاری در ارتباط بوده، درباره این بیانیه گفت‌وگو کرده است.
***
نوید افکاری، کشتی‌گیر شیرازی که به اتهام قتل یک مامور دولتی در جریان اعتراضات مرداد ۱۳۹۷ به قصاص و به اتهام شرکت در این اعتراضات، به اعدام محکوم شده بود، روز شنبه ۲۲ شهریور به طور ناگهانی و بدون اطلاع قبلی اعدام شد.
اعدام ناگهانی و عجولانه این جوان کشتی‌گیر از سوی افکار عمومی با سوالات متعدد و شبهات زیادی رو به رو شده است؛ به ویژه آن که یک روز بعد از اعدام او، فایل صوتی آخرین صحبت‌های نوید افکاری با بردارش در فضای مجازی منتشر شد.
در این فایل صوتی که مربوط به ساعت یازده و نیم جمعه شب، یعنی ساعاتی قبل از اعدام او است، هیچ نشانه‌ای از این که او خبر دارد تا ساعاتی دیگر قرار است طناب دار دور گردنش بیفتد و این آخرین مکالمه با خانواده‌اش است، دیده نمی‌شود.
دادگستری استان فارس در بخشی از بیانیه خود به این موضوع پرداخته و ادعا کرده نوید از اجرای حکم مطلع بوده است: «بر اساس قانون، قاضی اجرای احکام پیش از اجرای حکم باید موضوع را به محکوم اطلاع دهد تا وی اگر می‌خواهد کسی را ببیند یا با فردی تماس بگیرد، اعلام کند که این مهم از سوی قاضی اجرای احکام صورت پذیرفته است. به مرحوم افکاری اعلام می‌شود قبل از اجرای حکم، خواستار ملاقات حضوری است یا تماس تلفنی که وی اعلام می‌کند صرفا تقاضای تماس تلفنی با خانواده را دارد و برای این موضوع، شماره موبایلی را اعلام و با خانواده خود صحبت می‌کند. اتفاق مورد اشاره صورت جلسه شده و مرحوم افکاری نیز آن را امضا کرده و اثر انگشت زده است. ضمن آن که علاوه بر آقای افکاری، شش نفر از مقام‌های زندان نیز پای صورت‌جلسه را امضا کرده‌اند و تمامی مراحل قانونی قبل از اجرای حکم به صورت دقیق و با نظارت ویژه قاضی اجرای احکام به مرحله اجرا در آمده است.»
تصویر صورت‌جلسه ادعایی که ضمیمه بیانیه دادگستری استان فارس شده، به شبهات بیشتری در خصوص عدم اطلاع نوید از اجرای حکم دامن زده است. صورت‌جلسه روی یک برگه ساده و بدون سربرگ نوشته شده و در متن آن که به امضای افکاری رسیده، هیچ اشاره‌ای به آخرین تماس یا ملاقات زندانی نشده است.
بابک پاک‌نیا در این خصوص به «ایران‌وایر» می‌گوید: «من به عنوان وکیل تا الان ندیده‌ام صورت‌جلسه به این مهمی در یک برگه معمولی تنظیم شود. ضمن این که در این صورت‌جلسه نگفته‌اند برای ملاقات آخر می‌خواهید چه کسی را ببینید. سوالی که در این صورت‌جلسه وجود دارد، نشان می‌دهد که اصلا بحث اجرای آیین‌نامه نبوده است. چون در آیین‌نامه نمی‌گوید خانواده‌اش را ببیند، می‌گوید هر کس را که می‌خواهد، ببیند؛ یعنی اگر می‌خواستند آیین‌نامه را اجرا کنند، باید می‌پرسیدند چه کسی را می‌خواهی به عنوان آخرین دیدار ببینی؟ در صورتی که اصلا چنین چیزی در این صورت‌جلسه عنوان نشده است.»
اشاره پاک‌نیا به «آیین‌نامه نحوه مجازات حدود، احکام سالب حیات، قصاص و اعدام» است. ماده ۳۵ این آیین‌نامه می‌گوید: «قاضی اجرای احکام کیفری به محکوم اطلاع می‌دهد تا چنان‌چه تقاضای ملاقات با افرادی را دارد، اعلام کند.»
پاک‌نیا می‌گوید: «امیدوارم شبهه‌ها درست نباشند اما این امضاهای صورت‌جلسه محل تردید هستند و من کم کم در این شواهد سوء نیت می‌بینم و فکر می‌کنم شاید اصلا به نوید افکاری نگفته باشند داستان چسیت و فقط خواسته‌اند یک صورت‌جلسه داشته باشند.»
برگه صورت‌جلسه تنها ایراد حقوقی بیانیه صادر شده از سوی دادگستری استان فارس در مورد پرونده افکاری نیست. بابک پاک‌نیا ضمن تاکید بر این موضوع که ایرادات حقوقی این بیانیه فراوان هستند، می‌گوید این حرف‌ها شاید از زبان یک آدم غیرمطلع که سواد حقوقی ندارد، قابل قبول باشد اما به عنوان بیانیه از طرف یک ارگان رسمی قضایی به هیچ‌وجه مورد پذیرش نیست.
در بخش اول این بیانیه آمده است: «پرونده آقای نوید افکاری در چندین مرجع صالح قضایی و با بررسی قضات متعدد مورد بررسی قرار گرفته و جلسات دادگاه با حضور وکیل و به صورت علنی در دادگاه کیفری تشکیل شده و رای صادره نیز در دیوان‌عالی کشور مورد بررسی مجدد قرار گرفته و پس از طی این مراحل قضایی، برای تمامی قضات بررسی کننده ارتکاب جرم از ناحیه محکوم به اثبات رسیده و بر همین اساس آقای نوید افکاری به قصاص محکوم شده است.»
بابک پاک‌نیا عنوان کردن این موضوع که چون پرونده توسط مراجع مختلف رسیدگی شده است، پس نمی‌توان به رای ایرادی وارد کرد را یکی از اشکالات حقوقی این بیانیه می‌داند: «خود قانون با وجود این که یک پرونده توسط قضات مختلف رسیدگی می‌شود، پیش‌بینی کرده است که آرا قابلیت اعاده دادرسی و اعمال ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری را هم دارند. شما که بیشتر از قانون‌گذار نمی‌فهمید! وقتی خود قانون قبول کرده است با وجود این که قضات مختلف رسیدگی کرده‌اند، هم‌چنان امکان اعمال این حقوق وجود دارد، یعنی قبول کرده است علی‌رغم رسیدگی توسط قضات مختلف، باز هم امکان اشتباه وجود دارد.»
طبق ماده ۴۷۷ «قانون آیین دادرسی کیفری»، در صورتی که رییس قوه قضاییه رای قطعی صادر شده از هر یک از مراجع قضایی را خلاف شرع تشخیص دهد، می‌تواند پرونده را جهت اعاده دادرسی به دیوان عالی کشور بفرستد تا به آن رسیدگی شود .
در بخش دیگری از بیانیه دادگستری استان فارس نوشته شده است: «ادله قضات برای رای در این پرونده متعدد بوده و علم محکمه با دلایل متنوع و متعدد حاصل شده است؛ از اقرار‌های صریح در مراحل مختلف پرونده گرفته تا بررسی‌های فنی مخابراتی و شواهد شهود و.... به فرض محال اگر در مورد هر یک از این ادله نقصی صورت گیرد که در مورد این پرونده چنین نیست، حکم صادر شده به دلیل تنوع ادله، از لحاظ حقوقی زیر سوال نمی‌رود.»
بابک پاک‌نیا این ادعا که چون ادله برای صدور حکم متعدد بوده‌اند و اگر یک دلیل کنار برود، خدشه‌ای به رای صادر شده وارد نمی‌شود را کاملا رد می‌کند و می‌گوید: «ما به لحاظ حقوقی می‌گوییم وقتی در رای چند دلیل وجود دارد، یعنی قاضی برای رسیدن به اقناع وجدانی، همه دلایل را نیاز داشته است تا رای را صادر کند. پس حتی اگر به یک دلیل هم خدشه وارد شود، کافی است برای این که بگوییم دیگر آن مجموعه دلایل وجود ندارند. چون شاید اگر همین یک دلیل وجود نداشت، قاضی به اقناع وجدانی نمی‌رسید. اصلا اگر دلیلی برای صدور رای و تصمیم‌گیری مهم نباشد، قاضی آن را در مجموعه دلایلش ذکر نمی‌کند.»
این حقوقدان تاکید می‌کند که وکلای پرونده و حقوق‌دانانی که در جریان پرونده افکاری بوده‌اند، فقط به یکی از دلایل صدور رای ایراد نگرفته‌اند: «ما فقط به یک دلیل شما خدشه وارد نکردیم، به چند دلیل ایراد گرفتیم؛ هرچند که خدشه به یک دلیل هم کفایت می‌کرد که حکم صادر شده زیر سوال برود.»
در پرونده نوید افکاری، یکی از شهود بعد از شهادت دادن درباره نوید افکاری، شهادتش را پس گرفت اما پس گرفتن شهادت شاهد مورد توجه دادگاه قرار نگرفت. اشاره بیانیه دادگستری به این موضوع است که نادیده گرفتن عدول شاهد از شهادت به دلیل این که ادله‌های دیگری هم وجود دارد، به رای صادر شده ایرادی وارد نمی‌کند.
پاک‌نیا در این خصوص می‌گوید: «در خود قانون هم در بحث شهادت گفته می‌شود اگر شهادت شهود بود و آن شاهد عدول کرد، چه اتفاقی می‌افتد اما نگفته است مثلا اگر کل پرونده براساس شهادت شهود بود، باید عدول از شهادت مورد توجه قرار بگیرد. بلکه به طور مطلق گفته است اگر شهادت شهود مورد استناد قرار بگیرد و شاهد از شهادت برگردد، باید همین موضوع مورد توجه قرار گیرد.»
ماده ۱۳۱۹ «قانون مدنی» می‌گوید در صورتی که شاهد از شهادت خود رجوع کند یا معلوم شود بر خلاف واقع شهادت داده است، به شهادت او ترتیب اثر داده نمی‌شود.
زمانی که خبر اعدام نوید افکاری منتشر شد، «مهدی محمودیان»، از فعالان مدنی که در جریان پرونده قرار داشت، در یک توییت خبر داد که خانواده افکاری روز یک‌شنبه، یعنی یک روز بعد از اعدام نوید با خانواده مقتولی که نوید افکاری متهم به قتل او شده بود، قرار ملاقات داشته‌اند.
بیانیه روابط عمومی دادگستری استان فارس اما نوشته خانواده افکاری دو سال فرصت داشته و ظاهرا تلاشی برای رضایت گرفتن از خانواده مقتول نکرده است: «فرآیند رسیدگی به این پرونده از تاریخ وقوع قتل و دستگیری متهم تا صدور حکم قطعی، دو سال طول کشیده و در این مدت مراجع قضایی مختلف روی پرونده بررسی کارشناسی دقیق انجام داده‌اند و در هریک از این مراحل نیز همانند بسیاری از پرونده‌های دیگر، امکان جلب رضایت و گذشت اولیای دم وجود داشته که ظاهرا در این مورد متاسفانه از ناحیه خانواده قاتل اقدامی انجام نشده یا موفق به جلب رضایت نشده و اولیای دم مکررا در مراجعه به مراجع قضایی استان اصرار به قصاص و اجرای آن نموده‌اند.»
پاک‌نیا می‌گوید: «بله، از تاریخ دستگیری دو سال طول کشیده اما حکم که دو سال پیش به صورت قطعی صادر نشده بود. بعد از قطعی شدن، دنبال رضایت رفتیم. در این بیانیه نوشته شده است "ظاهرا" خانواده مقتول تلاش نکرده‌اند، در حالی که از روی ظاهر یک امر که نمی شود در اجرای حکم تعجیل کرد.»
این وکیل دادگستری می‌گوید این بیانیه به یکی از شبهات مهم حقوق‌دانان در این پرونده پاسخی نداده است: «لطف کنند و ابلاغیه اجرای حکم به وکیل پرونده را نشان دهند. این موضوع را اصلا بی پاسخ گذاشته‌اند.»
او در پاسخ به سوال «ایران‌وایر» در این خصوص که با توجه به بیانیه دادگستری شیراز و شواهدی که منتشر شده است، فکر می‌کنید نوید افکاری زمانی که با خانواده‌اش تماس گرفته، در جریان اجرای حکم بوده است، می‌گوید: «من به عنوان حقوقدان نمی‌توانم بپذیرم که ایشان می‌دانسته است می‌خواهد اعدام شود. با توجه به شناختی که از روحیات نوید افکاری با توجه به فایل‌های صوتی منتشر شده از او و همین‌طور فایل صوتی آخرین تماس او داشتم، نمی‌توانم بپذیرم که می‌دانسته قرار است حکمش اجرا شود.»
مطالب مرتبط:
حیرت و خشم؛ واکنش مردم به اعدام نوید افکاری
گزارش‌گران ویژه سازمان ملل اعدام نوید افکاری را فراقضایی خواندند
واکنش مرد سایه فیفا به اعدام نوید افکاری: ورزش ایران را تحریم کنید
خاک‌سپاری شبانه نوید افکاری و واکنش‌های بین‌المللی به اعدام او
چهره روز: بهیه نامجو؛ مادر نوید افکاری
واکنش کمیته بین‌المللی المپیک و اتحادیه جهانی کشتی به اعدام نوید افکاری؛ ناراحت، غمگین و ناامیدیم
واکنش معنا‌دار فیفا به حکم اعدام نوید افکاری: مثل کمیته بین‌المللی المپیک، نگرانیم
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر