سردار «غلامرضا سلیمانی»، رییس سازمان بسیج مستضعفین روز چهارشنبه ۲۶ شهریور ۱۳۹۹ در جمع گروهان‌های نمونه اقشار بسیج سپاه ناحیه «غدیر» تبریز مدعی شده است: «ایران در ردیف قدرت‌های برتر نظامی دنیا است.»
او گفته است: «در حال حاضر بر اساس آمار مؤسسات مطالعاتی راهبردی در دنیا، ما جزو کشورهای حاضر در رتبه‌های برتر هستیم و دارای قوی‌ترین نیروهای مسلح هستیم که جزو برترین نیروها در دنیا هستند.»
سردار سلیمانی مشخص نکرده که کدام موسسه مطالعات راهبردی دنیا ایران را در ردیف قدرت‌های برتر نظامی دنیا معرفی کرده است. او حتی توضیح نداده است که منظورش از قدرت برتر یعنی چه؟ آیا ایران در میان پنج قدرت اول نظامی دنیا است؟ آیا در میان ۱۰ قدرت اول دنیا قرار دارد؟ آیا قدرت برتر نظامی منطقه به شمار می‌رود؟
«ایران‌وایر» در این گزارش می‌کوشد ضمن درستی سنجی این ادعا، به این پرسش پاسخ دهد که رتبه نیروهای نظامی ایران در رنکینگ‌های جهانی چند است و کدام بخش نیروهای نظامی، نقطه قوت و در کدام حوزه‌ها قدرت بالایی ندارد؟
معیارهای سنجش قدرت نظامی
تمرکز بالای رهبر ایران به ارتقای توان نظامی و اختصاص بخش عمده‌ای از اقتصاد ایران به نهادهای وابسته به نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، در نگاه اول ممکن است این ادعا را باور پذیر و طبیعی جلوه دهد که ایران در میان قدرت‌های برتر نظامی جهان جایگاهی ویژه دارد. اما اطلاعات موجود در گزارش‌های بین‌المللی، تصویر متفاوتی از قدرت نظامی ایران ارایه می‌کنند.
نتیجه تحقیقات «ایران‌وایر» نشان می‌دهد که در بررسی قدرت نظامی کشورها، پارامترهای متعددی لحاظ می‌شوند که می‌توان آن‌ها را این گونه برشمرد:
۱- نیروی هوایی (تعداد جنگنده‌ها، بمب افکن‌ها، جت‌های رادار گریز و ...)
۲- منابع مالی (حجم پولی که سالانه به تقویت ارتش اختصاص می‌یابد)
۳- منابع انسانی و نیروی زمینی (ارتش آماده به خدمت)
۴- نیروی دریایی
۵- لجستیک
گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهند که قوی‌ترین بخش نظامی ایران، برخورداری از منابع انسانی قابل توجه است. سایز ارتش ایران و پرسنل آماده به خدمت نیروهای مسلح، ایران را در میان ۱۰ کشور اول دنیا از این حیث قرار داده است.
موسسه آماری «استتیستا» (Statista) در گزارش سال ۲۰۲۰ خود از سایز ارتش‌های جهان، ایران را با دارا بودن ۵۲۳ هزار نظامی، هشتمین قدرت جهان و قدرت برتر غرب آسیا عنوان کرده است.
نبرد هوایی
توان نیروی هوایی، به نظر یکی از مهم‌ترین معیارها در سنجش قدرت نظامی کشورهای دنیا است. به عبارت دیگر، مهم‌ترین عنصر در تعیین رنکینگ کشورها در توان نظامی، میزان قدرت نیروی هوایی آن‌ها است.
به نوشته «نشنال اینترست»، ایران زمانی با دارا بودن بیش از ۳۵۰ جنگنده، از قدرت‌های برتر هوایی جهان به شمار می‌رفته است. اما جنگنده‌های ایران پیر و فرسوده شده‌اند و این کشور نتوانسته است آن‌ها را با جنگنده‌های پیشرفته جایگزین کند.
این گزارش مدعی است جنگنده‌های تولید داخل ایران نیز کپی جنگنده‌های قدیمی «اف ۴» و «اف ۵» امریکایی هستند که امروز از رده خارج به حساب می‌آیند و کارکرد لازم را ندارند.
ایران علاوه بر جنگنده و بالگرد، چند سالی است که به تولید پهپاد روی آورده و در آن به موفقیت‌هایی نیز دست یافته است. پهپاد (Unmanned Aerial Vehicle)، هواپیمای بدون خلبان یا پرنده هدایت‌پذیر از راه دور، سال‌ها است در صنایع نظامی و غیرنظامی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موسسه نشنال اینترست در گزارشی، به قدرت‌های برتر صنعت پهپاد و کشورهای فعال در این حوزه پرداخته و ایران را پس از امریکا، اسرائیل و چین، چهارمین کشور سازنده پهپادهای مرگ‌بار در جهان معرفی کرده است. بعد از ایران، روسیه قدرت پنجم صنعت پهپاد جهان است. به نوشته این موسسه، ایران و روسیه از سال ۲۰۱۰ به صف تولید کنندگان پهپاد پیوسته‌اند.
نقشه زیر را «اندیشکده نیو امریکا» از کشورهای تولید کننده پهپاد جهان با زمان ورود به این صنعت نشان می‌دهد:
مقایسه بودجه نظامی ایران و سایر قدرت‌های نظامی
منابع مالی یکی دیگر از عنصرهای تعیین کننده در قدرت نظامی کشورها است. بنا بر گزارش «موسسه بین‌المللی صلح استکهلم»، ایران با هزینه‌کرد ۱۳.۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸، در رتبه ۱۸ جهان قرار داشته است. حال آن که زیر گوش ایران، عربستان در همین سال ۶۷.۶ میلیارد دلار هزینه کرده است و بزرگ‌ترین وارد کننده تجهیزات نظامی دنیا شناخته می‌شود.
توان مالی کشورها به آن‌ها اجازه می‌دهد تا مجهزترین تجهیزات نظامی را وارد کنند. حال آن که ایران اساسا به دلیل تحریم‌ها، امکان نوسازی ارتش خود را ندارد و مجبور است به توان صنایع دفاعی خود و کمک‌هایی که از کشورهای دوست هم‌چون روسیه دریافت می‌کند، متکی باشد. بدون تردید، بخش عمده تجهیزات داخلی آن، به ویژه در صنعت هوایی، قابل مقایسه با جنگنده‌های ساخت امریکا که در اختیار اسرائیل، عربستان و سایر کشورها قرار می‌گیرد، نیست.
نگاهی به لیست کشورهای برتر و صاحب قدرت در صنایع نظامی نیز نشان می‌دهد ایران در ردیف کشورهای برتر در صادرات تجهیزات نظامی قرار ندارد. ضمن این که وارد کننده مهمی نیز به شمار نمی‌آید. براساس گزارش موسسه بین‌المللی صلح استکهلم، در میان ۱۰۰ کمپانی اول تسلیحاتی دنیا که به ۱۹ کشور جهان تعلق دارند، نامی از ایران به میان نیامده است. در این گزارش، حداقل از دو کشور منطقه و همسایه، یعنی اسرائیل و ترکیه به عنوان کشورهای صادر کننده تسلیحات نظامی یاد شده است. همین موسسه از عربستان، هند، مصر، استرالیا و چین به عنوان پنج کشور اول وارد کننده تسلیحات نظامی دنیا یاد کرده است. در مقابل، امریکا، روسیه، فرانسه، آلمان و چین نیز پنج کشور اول دنیا در تولید تسلیحات نظامی هستند.
جدول زیر ۱۰ کشور اول صادرات و واردات تسلیحات نظامی بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ را نشان می‌دهد:
تنها مزیت ایران در صنایع موشکی است که به موفقیت‌هایی دست یافته ولی همین مزیت هم به دلیل تحریم‌ها، نتوانسته است جایی برایش در بازارهای جهانی باز کند.
قدرت‌های اول اتمی جهان
دسترسی به تسلیحات هسته‌ای نقش مستقیمی در توان نظامی کشورها دارد؛ عنصری که ایران برای دسترسی به آن طی ۲۰ سال گذشته هزینه بسیاری کرده و هنوز در مراحل اولیه تولید انرژی هسته‌ای است.
براساس گزارش ۲۰۲۰ موسسه بین المللی صلح استکهلم، امریکا، روسیه، بریتانیا، فرانسه، چین، هند، پاکستان، اسرائیل و کره شمالی ۹ قدرت اتمی دنیا به حساب می‌آیند.
قدرت‌های نظامی دنیا و شیفت از غرب به شرق
رویکرد کشورها به مساله ارتش همیشه یکسان نبوده است. در برخی مقاطع، تاریخ کشورها تمرکزشان را بر تقویت ارتش، کم و زیاد کرده‌اند. زمانی آلمان، فرانسه و بریتانیا بودجه هنگفتی در ارتش هزینه می‌کردند و در میان قدرت‌های اول نظامی جهان قرار داشتند ولی امروز کشورهایی مثل هند، چین و عربستان جای آن‌ها را گرفته‌اند.
نشنال اینترست در ژانویه ۲۰۲۰ در گزارشی به پنج قدرت اول نظامی جهان پرداخته است. بر اساس این گزارش، امریکا، روسیه، بریتانیا، چین، ژاپن و هند شش قدرت بلامنازع نظامی دنیا با دارا بودن قوی‌ترین نیروهای دریایی، زمینی و هوایی هستند. این گزارش تصریح دارد که موقعیت جغرافیایی، تغییرات سیاسی و دیپلماتیک و مسایل مالی سبب شده‌اند تا سایز ارتش‌های جهان و میزان هزینه‌کرد کشورها در ارتش تغییر کند؛ به طوری که آلمان ارتش خود را از ۳۶۰ هزار رزمنده در سال ۱۹۹۰ به ۶۲ هزار نفر در ۲۰۲۰، فرانسه از ۲۳۶ هزار نظامی در سال ۱۹۹۶ به ۱۱۹ هزار نفر در سال ۲۰۲۰ و بریتانیا از۱۲۰ هزار نفر در سال ۱۹۹۰ به ۸۲ هزار نفر در ۲۰۲۰ کاهش داده‌اند. حال آن که هند، پاکستان، چین، کره شمالی و کره جنوبی در این سال‌ها به توسعه ارتش اقدام کرده و امروزه ارتشی پنج برابر ارتش آلمان دارند.
جمع‌بندی
سردار سلیمانی، رییس سازمان بسیج مستضعفین روز چهارشنبه ۲۶ شهریور ۱۳۹۹ در جمع گروهان‌های نمونه اقشار بسیج سپاه ناحیه غدیر تبریز مدعی شده است: «ایران در ردیف قدرت‌های برتر نظامی دنیا است.»
سردار سلیمانی مشخص نکرده که کدام موسسه مطالعات راهبردی دنیا ایران را در ردیف قدرت‌های برتر نظامی دنیا معرفی کرده است. او حتی توضیح نداده است که منظورش از قدرت برتر یعنی چه؟ آیا ایران در میان پنج قدرت اول نظامی دنیا است؟ آیا در میان ۱۰ قدرت اول دنیا قرار دارد؟ آیا قدرت برتر نظامی منطقه به شمار می‌رود؟
«ایران‌وایر» با بررسی گزارش‌های بین‌المللی از قدرت نظامی ایران و رقبای جهانی و منطقه‌ای آن، به این نتایج دست یافته است:
- ایران در ردیف ۱۰ قدرت نظامی برتر جهان جایی ندارد.
- قدرت نظامی ایران را باید با ۱۰ کشور دوم قدرتمند جهان، یعنی ترکیه، ایتالیا، آلمان، پاکستان، اندونزی، عربستان، اسرائیل، استرالیا و اسپانیا مقایسه کرد.
- نیروی هوایی به عنوان مهم‌ترین عنصر در تعیین قدرت نظامی کشورها، نقطه ضعف ایران است. نیروی هوایی ایران به دلیل تحریم‌ها، قادر به نوسازی ناوگان خود نبوده است و جنگنده‌های بازمانده از پیش از انقلاب اسلامی نیز فرسوده شده‌اند. جنگنده‌های تولید داخل نیز کپی اف ۴ و اف ۵ امریکا هستند که امروز قابل رقابت با جنگنده‌های پیشرفته نیستند.
- ایران در میان کشورهای صاحب قدرت اتمی قرار ندارد.
- ایران نه در میان صادرکنندگان تسلیحات نظامی و نه در میان وارد کنندگان، کشور مهمی به شمار نمی‌آید. حال آن که همسایگانش و کشورهای منطقه هم‌چون عربستان، مصر، امارات، قطر و عراق در میان ۱۰ کشور اول وارد کننده تسلیحات نظامی قرار دارند و در میان ۱۰ کشور اول صادرکنندگان تسلیحات نظامی، اسرائیل از منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا حضور دارد.
- ایران در صنعت موشکی و صنعت ساخت پهپاد، در میان کشورهای صاحب قدرت قرار دارد و از نیروی انسانی قابل توجهی برخوردار است. اما این‌ها به تنهایی نتوانسته‌اند از ارتش ایران، قدرتی در ترازی قدرت‌های برتر جهانی بسازد.
بررسی‌های «ایران‌وایر» نشان می‌دهند قدرت نظامی ایران نه تنها این کشور را در ردیف قدرت‌های برتر دنیا قرار نداده است بلکه قدرت برتر منطقه (خاورمیانه و شمال آفریقا) نیز به شمار نمی‌آید. از این رو، به ادعای سردار سلیمانی، رییس سازمان بسیج مستضعفین مبنی بر این که ایران در ردیف قدرت‌های برتر نظامی دنیا است، نشان «حقیقت ندارد» می‌دهد.
حقیقت ندارد: اظهار دروغی است درباره یک واقعه مشخص تازه یا چیزی که قبلا عدم صحت آن اثبات نشده است، با استفاده از واقعیات و مدارک موجود.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش‌شناسی راستی‌آزمایی در ایران‌وایر اینجا کلیک کنید.
مطالب مرتبط:
دروغ‌های خامنه ای؛ ««نیروی هوایی امروز کل هواپیما را می‌سازد»
نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر