پیام روشن فیفا برای ایران؛ انتخابات را برگزار کنید، بازی تمام شود

فدراسیون جهانی فوتبال روز چهارشنبه ۳۰ مهر ۱۳۹۹ در نامه‌ای خطاب به فدراسیون فوتبال ایران اعلام کرد اساس‌نامه اصلاح شده این فدراسیون ملی را دریافت و مطالعه کرده است اما هنوز ایرادهای قانونی به آن وارد می‌کند.

در عین حال، خبرگزاری تسنیم ساعاتی پس از اعلام خبر وصول پاسخ مکتوب فیفا، مدعی شد که فیفا ضمن ایراد نقدهایی به اساس‌نامه اصلاح شده، راه را برای برگزاری انتخابات ریاست فدراسیون فوتبال باز گذاشته است.

پیش از این، فیفا اجازه هرگونه برگزاری انتخابات تا زمان به نتیجه نرسیدن اصلاحیه اساس‌نامه فدراسیون فوتبال ایران را نمی‌داد.

این رفتار متفاوت فیفا چه معنی و مفهومی برای فوتبال ایران خواهد داشت؟ آیا صرفا قرار است یک انتخابات برای معرفی رییس آینده فدراسیون فوتبال برگزار شود؟

***

بهمن سال ۱۳۹۸، فدراسیون جهانی فوتبال به دلیل آن‌چه نقص‌های آشکار اساس‌نامه فدراسیون فوتبال ایران خوانده بود، اجازه برگزاری مجمع انتخاباتی را به فوتبال ایران نداد.

همان زمان گمانه‌زنی‌هایی در مورد ارسال کدهایی از داخل کشور برای ورود فیفا به پرونده ایران به وجود آمد.

برگزار نشدن مجمع انتخاباتی، آن هم به دلیل نقص‌های اساس‌نامه فدراسیون فوتبال ایران می‌توانست پروژه بازگشت «مهدی تاج»، رییس مستعفی فدراسیون فوتبال را کلید بزند؛ پروژه‌ای که از سوی خودش نوشته شد و با حضور شرکای داخلی و خارجی‌ وی قدم به قدم به اجرا در ‌آمد.

فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا در حین اصلاح اساس‌نامه از سوی فدراسیون فوتبال ایران، به اطلاعاتی در مورد چگونگی نگارش آن دست پیدا ‌کردند. همین‌طور گاهی با ارسال نامه‌هایی تهدیدآمیز خطاب به فدراسیون ایران، خواهان توقف رسیدگی دستگاه‌های قضایی به فساد مالی مهدی تاج و برخی اعضای هیات رییسه فدراسیون از سوی دستگاه‌های نظارتی در ایران شدند.

اما حالا فیفا تغییر رویه داده است. آن‌ها خواستار اصلاح برخی بندهای ساده، نگارش فوری اساس‌نامه جدید تا روز ۳۰ اکتبر، برگزاری انتخابات ریاست فدراسیون در سریع‌ترین زمان ممکن و بعد اصلاح تنها بند مورد مناقشه در ماده یک شده‌اند.

نامه‌ای که این بار از سوی فیفا ارسال شده، نه با امضا و تایید «فاطما سامورا»، دبیرکل فدراسیون جهانی فوتبال که با امضای «ورون موسنگو اومبا»، رییس «کمیته فدراسیون‌های عضو فیفا» ارسال شده است. هرچند که مطابق قوانین داخلی فیفا، از ابتدا هم باید رییس این کمیته در مورد اصلاح اساس‌نامه فدراسیون ایران ورود می‌کرد اما نقش خانم سامورا در نگارش نامه‌هایی که روند انتخابات در فدراسیون فوتبال را به تاخیر می‌انداخت، چشم‌گیر بود.

در صفحه نخست این نامه، به جلسه‌ای اشاره شده است که میان نماینده‌های فدراسیون جهانی فوتبال، وزیر ورزش و جوانان و «مهدی محمد نبی»، دبیرکل فدراسیون ایران برگزار شده بود.

از متن نامه به نظر می‌رسد که تمام دغدغه آن روزهای فیفا، حذف شدن عنوان «عمومی» از پیش‌زمینه نام فدراسیون فوتبال ایران بود.

فدراسیون فوتبال ایران در اصلاحیه اساس‌نامه خود، این سازمان را نهادی «عمومی» و «غیردولتی» معرفی می‌کرد. فیفا بلافاصله با استناد به قانون «شرکت‌ها» که به تصویب هیات دولت ایران رسیده، مدعی شده که واژه عمومی در قوانین اداری ایران به معنی دولتی بودن آن نهاد است و باید این عنوان حذف شود.

هرچند دست‌یابی فوری مدیران فیفا به قوانین تصویب شده از سوی هیات دولت ایران تعجب برانگیز بود اما فدراسیون فوتبال کوشید فیفا را متقاعد کند که حذف همین عنوان، برایش تبعاتی قانونی در داخل کشور خواهد داشت.

ابتدا دبیرکل فدراسیون فوتبال ایران خطاب به فیفا چنین نوشت: «تمام فدراسیون‌های ورزشی و کمیته ملی المپیک برابر قانون مصوب سال ۱۳۷۱ در مجلس شورای اسلامی، جزو نهادهای عمومی غیردولتی به شمار می‌روند و به‌جز این، ماهیت دیگری در سازمان اداری ایران وجود ندارد. لذا بر حفظ این عنوان در اساس‌نامه تاکید می‌شود.»

سپس جلسه‌ای آن‌لاین با سران فدراسیون جهانی فوتبال برگزار شد. با وجود این که تصور می‌شد فیفا از موضع خود پایین نیاید، رییس کمیته فدراسیون‌های عضو فیفا خطاب به ایران نوشته است: «آخرین پیشنهاد فدراسیون فوتبال ایران برای تعریف شکل حقوقی خود به عنوان "یک نهاد با شخصیت حقوقی مستقل" تنها گزینه موجود در این مرحله باشد تا هم نیازهای فیفا و هم تعهدات شما در قوانین ملی را برآورده کند. ما هم‌چنین اظهارات نماینده وزارت ورزش که در کنفرانس ویدیویی شرکت کرده بود را هم در نظر گرفته‌ایم که براساس آن، مذاکرات برای شروع بررسی قانون ملی ورزش می‌توانند به موازات دولت ایران آغاز شوند. با توجه به موارد گفته شده فوق، فکر می‌کنیم که آخرین پیشنهاد مربوط به شکل قانونی فدراسیون فوتبال ایران همان‌طور که در پیش‌نویس اساس‌نامه ارسال شده توسط آن نهاد در ۱۳ جولای ۲۰۲۰ درج شده است، باید فعلاً پذیرفته شود.»

در بخش دیگری از این نامه تاکید شده است: «فدراسیون فوتبال ایران باید موازی با یک جدول زمانی و نقشه راه برای اخذ اصلاحات مورد نیاز در قانون ملی از دولت و مجلس ایران، پس از انتخاب هیات رییسه جدید فدراسیون فوتبال، به طوری که متناسب با  سایر اشکال قانونی و قابل اجرا برای فدراسیون باشد، اهتمام لازم را به عمل آورد.»

یعنی فیفا می‌پذیرد که تا اطلاع ثانوی و مهم‌تر از آن، تا برگزاری انتخابات فدراسیون فوتبال ایران، قید اجبار و اصرار برای حذف شدن عنوان دولتی بودن فدراسیون فوتبال ایران را بزند.

در صفحه دوم این نامه، به صراحت می‌توان تلاش فیفا برای اصلاح بندهای باقی‌مانده، جهت اطمینان حاصل کردن از عزم فدراسیون فوتبال برای همراهی با این نهاد بین‌المللی و همین‌طور برگزاری انتخابات مورد نظر فیفا را دید.

فدراسیون جهانی فوتبال فقط به مواردی اشاره کرده است که باید تا روز ۳۰ اکتبر اصلاح و ارسال شوند. تمامی این موارد به برگزاری انتخابات مربوط هستند: «ما شما را به اصلاحاتی که در اسناد پیوست شده درج شده است، ارجاع می‌دهیم؛ الف: محدودیت سنی. هیچ کدام. (احتمالا منظور فدراسیون جهانی فوتبال این است که هیچ محدودیت سنی نباید برای کاندیداهای ریاست فدراسیون فوتبال وجود داشته باشد) ب: تحصیلات. مدرک لیسانس یا معادل آن حداقل مواردی است که فقط در سمت دبیر کل قابل اعمال است. بدین ترتیب، هیچ مدرکی (کارشناسی، معادل یا بالاتر) برای سمت‌های رییس و سایر اعضای هیات رییسه درخواست نشود. ج: فرم امضا شده برای هر یک از نامزدهای پست ریاست که باید توسط پنج عضو مجمع امضا شود. علاوه بر این، نایب‌های رییس پیشنهادی و سایر نامزدها برای هر سمت دیگر در هیات رییسه باید توسط دو عضو مجمع معرفی شوند‌.»

هم‌چنین فیفا از این‌ که «ارایه کارت پایان خدمت» در اصلاحیه اساس‌نامه آینده وجود نخواهد داشت نیز ابراز امیدواری کرده است.

به نظر می‌رسد فیفا تلاش می‌کند با بندهای مورد اشاره خود، به اجرایی کردن شعار «فوتبال برای همه» کمک کند.

نکته کلیدی دیگر، قرار گرفتن کنفدراسیون فوتبال آسیا در موضع ضعف است. براساس آن‌چه رییس کمیته فدراسیون‌های عضو فیفا خطاب به ایران نوشته است، این کنفدراسیون که طی ماه‌های اخیر بیشترین نقش حمایتی را از مهدی تاج داشت، موظف است از فرمول جدید فیفا پیروی کند.

ورون موسنگو اومبا نوشته است: «ما اطمینان داریم که فدراسیون فوتبال ایران روند بازنگری فعلی را به سمت پیشنهاد ما پیش خواهد برد و توصیه‌های فوق را در اساس‌نامه و پیش‌نویس کد انتخاباتی لحاظ می‌کند. در این صورت، فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا در موقعیتی قرار دارند که می‌توانند مراحل بعدی نقشه راه اولیه را پشتیبانی کنند؛ یعنی برگزاری مجمع عمومی برای تصویب چارچوب قانونی و نظارتی فدراسیون فوتبال ایران در آینده و به دنبال آن، برگزاری مجمع عمومی انتخابی بعدی براساس چارچوب‌های جدید موجود.»

یعنی اگر ایران تا روز ۳۰ اکتبر شرط سنی ریاست فدراسیون فوتبال، ارایه کارت پایان خدمت، شرط مدرک تحصیلی و تعداد امضاهای مورد نیاز برای ریاست فدراسیون را حذف کند، پیش‌نویس اساس‌نامه مورد تایید قطعی فیفا و تایید اجباری کنفدراسیون فوتبال آسیا خواهد بود و انتخابات ریاست برگزار می‌شود.
این شاید پایانی باشد بر بازی کدهای ارسالی از ایران برای فیفا.

در صورتی که انتخابات فدراسیون فوتبال برگزار شود و اعضای هیات رییسه فدراسیون فوتبال تغییر کنند، تهدید پیشین کنفدراسیون فوتبال آسیا برای تعلیق فوتبال ایران در صورت رسیدگی به پرونده قضایی «ویلموتس» هم به شکل کامل منتفی خواهد شد.