حضور شخصیت‌های نزدیک به ایران در پارلمان سوریه

گزارش تحقیقی «ایران‌وایر» نشان می‌دهد که برخی شخصیت‌های نزدیک به ایران وارد «مجلس ملت» سوریه شده‌اند.

براساس گزارش «انستیتوی دانشگاه اروپا» که توسط دو پژوهش‌گر به نام‌های «زياد عواد» و «أغنيس فافييه» تهیه شده است، ۱۱نفر شامل یک زن و۱۰مرد از ۲۵۰ نماینده مجلس جدید سوریه، وابسته به ایران هستند. اکثر این ۱۱نفر به‌عنوان کاندیدای مستقل از استان حلب و دو تن نیز در لیست حزب «بعث» بوده‌اند.

زیاد عواد در این زمینه گفته است: «۱۱ نماینده وابسته به ایران، از جمله هشت نفر تحت عنوان لیست مستقل‌ها با شعار "الوفاء للوطن" (وفاداری به وطن) وارد مجلس ملت سوریه شده‌اند؛ همان‌طور که شش تن از شیعیان نیز به این مجلس راه یافته‌اند. این امر نشانه افزایش نفوذ ایران و گسترش فعالیت‌های مختلف پیروان این مذهب است.»

استان حلب دارای ۳۲ کرسی، از جمله ۱۰ نماینده مستقل در پارلمان است که هشت تن از آن‌ها به ایران وابستگی دارند. این افراد عبارتند از:

• «فاتن محمد» که پیش از این معلم بوده و اهل شهرستان «جرابلس» است که تحت کنترل اپوزیسیون قرار دارد. وی اکنون همراه با خانواده خود به‌عنوان آواره در استان «لاذقیه» زندگی می‌کند.
•  «عمر الحسن»، عضو لیست الوفاء للوطن و هم‌چنین فرمانده افتخاری گروه شبه‌نظامی تیپ «الباقر» که نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران است. او اهل قبیله «البقاره» حلب است. البته مرکز اصلی این قبیله در استان دیرالزور قرار دارد.
• «احمد علي‌الحمره»، کاندیدای لیست الوفاء للوطن و فرمانده سابق شبه‌نظامیان عشایری بوده است. او عضو عشایر «العساسنه» است که در محلات شرقی و روستای نزدیک حلب زندگی می‌کنند.
• «عبيد شريف العيسى»، عضو لیست الوفاء للوطن و از فرماندهان سابق شبه‌نظامیان عشایری است. او که خود را به‌عنوان معتمد اجتماعی معرفی می‌کند، اهل تیره «البومسره» قبیله «البوشعبان» در حومه جنوبی حلب است. بیشتر اعضای این قبلیه در استان «الرقه» هستند.
• «حسين‌الحاج قاسم»، از لیست الوفاء للوطن و هم‌چنین از فرماندهان شبه‌نظامیان عشایری است. او اهل تیره «القحيفات» قبيلة البوشعبان در شهرک «السفيره» واقع در جنوب شرق حلب است.
• «مجيب‌الرحمن الدندن» از لیست الوفاء للوطن و وکیل چندمنظوره که همراه با اعضای خانواده خود، گروه شبه‌نظامی «هنگ رعدالمهدی»، وابسته به نیروهای دفاع بومی مورد حمایت ایران را تاسیس کرد. او عضو عشایر «البوبنى» منطقه «منبج» و متهم به وساطت برای افراد بانفوذ حزب بعث در قبال دریافت پول است.
• «فارس جنيدان» از همان لیست مستقل‌ها است. وی به‌عنوان ریش‌سفید عشایر در کنفرانس‌ها و دیدار‌های عشایری وابسته به رژیم سوریه حضور می‌یابد. او اهل طایفه «عجیل» منطقه «اعزاز» در شمال حلب است.
• «عدنان عبدالوهاب الحمد»، عضو لیست الوفاء للوطن، نزدیک به ایران و دلال انتقال پول و تجارت خودرو است. او به انجام خدمات مالی برای شبکه قاچاق موادمخدر توسط «حزب‌الله» بین سوریه و لبنان متهم شده است. وی عضو شاخه کوچکی از قبیله «البقاره» منطقه منبج در حومه حلب است.

علاوه بر این لیست مستقل‌ها، «نضال محمود العلو» نیز به‌عنوان کاندیدای حزب بعث از استان «الرقه» به مجلس راه یافته است. او کارمند دولت، نایب‌رییس دانشگاه خصوصی «الاتحاد» و رییس سابق دفتر انجمن دانشجویان آن است. وی عضو شورای جوانان وابسته به نهاد «اعتماد برای توسعه سوریه»، نزدیک به «اسما»، همسر «بشار اسد» نیز هست. العلو همراه با برخی شخصیت‌های مورد حمایت ایران، مانند «خلف المفتاح»، عضو سابق رهبری منطقه‌ای و «علی الشعیبی»، فعال سیاسی و فرهنگی که شیعه‌ شده است، ارتباطی قوی با دستگاه‌های اطلاعاتی دارند.

از استان ديرالزور نیز «محمدأمين الرجا» که پیش از این سنی بوده و به همراه خانواده‌اش شیعه شده، به مجلس راه یافته است. او اهل بخش «حطله» در حومه دیرالزور است و به‌عنوان نماینده دولت در پرونده مصالحه و بازگشت هم‌شهریان آواره‌اش  از منطقه تحت کنترل اپوزیسیون فعالیت می‌کند. الرجا فعالیت دیگری مانند توزیع کمک‌ها و موادغذایی بین هم‌شهریانش در منطقه «السیده زینب» در جنوب دمشق هم دارد.
«حسین»، پدر او از دهه ۸۰ قرن گذشته تا کنون مبلغ مذهب شیعه در این بخش بوده است. 

عواد در ادامه خاطرنشان کرده است: «بعید است که این نمایندگان بتوانند طرح‌های ایران در مجلس ملت سوریه را تصویب کنند. چون این نهاد فرمالیته است و تنها وظیفه تایید تصمیم‌های بشار اسد را برعهده دارد و نمی‌تواند هیچ تاثیری محوری در قوانین و تمصیم‌گیری این کشور داشته باشد.»

براساس این گزارش، شرط پیروزی انتخابات سال ۲۰۱۶ مجلس ملت، «سرسپردگی مطلق»، ادای نقش سرمایه سیاسی برای رژیم و انجام خدمات امنیتی و نظامی به آن بود و برای نخستین بار منجر به ارتقای مقام فرماندهان گروه‌های شبه‌نظامی شد؛ درحالی‌ که امروزه و پس از بازپس‌گیری مناطق وسیعی توسط رژیم و افزایش بحران اقتصادی، بار دیگر اولویت در داخل مجلس به فراکسیون ۴۳ نفره اصحاب سرمایه‌ داده شده است. شمار زیاد آن‌ها نشان می‌دهد که رژیم از چه بن‌بست اقتصادی بزرگی رنج می‌برد.   

در این گزارش هم‌چنین آمده است که برخی شخصیت‌ها نقش خود را تغییر داده‌اند؛ برای مثال، کسی که در زمان انتخابات ۲۰۱۶ فرمانده یک گروه شبه‌نظامی بوده، خود را به‌عنوان یکی از مسوولان حزب بعث معرفی کرده است. در این زمینه، می‌توان به «باسم سويدان» و «فاضل ورده»، دو عضو کنونی کمیته مرکزی این حزب اشاره کرد.

از دیدگاه عواد، در این گزارش به سه بخش مهم نتیجه انتخابات اخیر مجلس ملت سوریه پرداخته شده است که در ادامه مشروح آن می‌آید:

اول: این انتخابات از دو جهت رژیم سوریه را با تزلزل اجتماعی مواجه کرد؛ عدم حضور نخبگان اهل‌سنت که قبل از انقلاب حضور داشتند و هم‌چنین کاهش شمار شیوخ عشایر اصلی از ۱۹به هشت نفر. این یعنی این که فرماندهان گروه‌های شبه‌نظامی جایگزین آن‌ها شده‌اند و هم‌چنین نشان می‌دهد که رژیم در ایجاد هم‌بستگی اجتماعی و تجسم دیدگاه اکثریت جامعه ناتوان بوده است.

دوم: تزلزل رژیم در زمینه اقتصادی. چون هیچ‌کدام از ۴۳ عضو فراکسیون مربوطه تولیدکننده نیستند و همگی تاجر و قاچاق‌چی و برخی نیز رستوران‌دار هستند. این نکته نیز حاکی از ناکارآمدی ابزارهای رژیم در زمینه مقابله با تحریم‌ها و تنگناهای اقتصادی است.

سوم: تزلزل سیاسی رژیم. زیرا حزب بعث تنها ابزار موجود است. این حزب در نخستین تلاش برای احیای خود و نقشش طی هفت سال گذشته ضعیف ظاهر شده و نتوانسته است سوری‌ها را برای مشارکت در انتخابات ترغیب کند. تنها ۳۳ درصد رای دادند که کمترین میزان در انتخابات پارلمانی سوریه به شمار می‌رود. این شکست به پای بعثی‌ها که شمارشان از یک میلیون نفر فراتر نمی‌رود، نوشته شد.

این انتخابات البته باعث ایجاد تغییراتی در حلقه حاکم و برتر بشار اسد شد؛ به عنوان مثال، تاثیرگذاری «رامی مخلوف»، تاجر مشهور و پسردایی رییس جمهوری سوریه از بین رفت و نقش اسما، همسر وی افزایش یافت. چون دو فعال حوزه اقدامات خیریه و توسعه اجتماعی نزدیک به این خانم وارد مجلس شدند. برخی از کارکنان کاخ ریاست‌جمهوری و افراد وابسته به بشار اسد و همسرش هم بار دیگر به مجلس راه یافتند.