«khamenei.com» مروری است بر عملکرد ۳۱ ساله «علی خامنهای» در کسوت رهبری جمهوری اسلامی.
موضوع همه این گزارشها، علی خامنهای، یکی از مرموزترین رهبران جهان است. از زندگی شخصی او کمتر چیزی گفته میشود و به جز پسرش «مجتبی» که در سالهای اخیر نامش مطرح شده، کمتر نام، تصویر و گفتهای از خانوادهاش رسانهای شده است. اما این ابهام رازآلود تنها مختص زندگی شخصی و خانوادگی او نیست؛ ۲۸ سال پس از نشستن روی کرسی بالاترین فرد نظام در جمهوری اسلامی، با انتشار چند ویدیوی کوتاه، رازی درباره رهبری او برملا و مشخص شد که انتخابش به عنوان رهبر، موقت بوده است.
بنگاههای اقتصادی تحت نظر رهبر جمهوری اسلامی نیز از مرموزترین بخشهای اقتصاد ایران هستند که عملکرد و حساب سود و زیانشان هیچگاه شفاف نبوده است.
او در سیاست هم رویهای روشن و واضح در پیش نگرفته و هر جا امکانی یافته، از خودش سلب مسئولیت کرده است.
سلسله مطالب khamenei.com تلاشی است برای حل معمای آیتالله علی خامنهای.
***
رابطه علی خامنهای با مجلس چگونه است؟ آیا نمایندگانی که روی صندلیهای مجلس مینشینند نمایندگان واقعی مردم هستند و خواستههای آنها را دنبال میکنند یا افراد مورد تایید رهبری و همفکران او در جایگاه نمایندگی مردم نشستهاند؟ سلسله گزارشهای مربوط به رابطه مجلس و علی خامنهای در تلاش است به این پرسشها پاسخ بدهد.
تلاشهای «علی خامنهای» برای محدود کردن مجلس شورای اسلامی به ویژه از سال ۱۳۸۹ و در مجلس هشتم اوج گرفت و او توانست در ادامه نهادسازیهایش، به تدریج ساز و کار مد نظرش را که امروز به نام «هیات نظارت بر رفتار نمایندگان» میشناسیم مستقر سازد.
او در سال ۱۳۸۹ تذکراتی به نمایندگان مجلس داد و خواستار همکاری کامل مجلس با دولت «محمود احمدینژاد» شد. رهبر جمهوری اسلامی حتی تلویحا از اینکه مجلس در لوایح دولت تغییراتی اعمال میکند انتقاد کرد.
یک سال بعد، در ۸خرداد۱۳۹۰، او با انتقاد از اینکه تذکرات قبلیاش به طور کامل مراعات نشده، نمایندگان را به سوی ایجاد نهادی کنترلی در داخل مجلس سوق داد و از جمله گفت: «حرف هایی گوشه کنار زدند که نماینده باید آزاد باشد، چه باشد. کسی با آزادی نماینده مخالف نیست؛ با کجرفتاری نماینده مخالف است. یک نمایندهی کجرفتار ممکن است مجلس شورای اسلامی را بدنام کند، متهم کند؛ حیف نیست؟ مجلسِ به این عظمت، این نهاد قانونىِ اساسی در کشور.»
او همچنین به نمایندگان گفت: «در دهههای قبل، یک جریانی در کشور وجود داشت به نام جریان چپ. آنها شعارهای خوبی هم میدادند، اما خودشان را مراقبت نکردند و تقوای جمعی به خرج ندادند. در میانشان آدمهایی بودند که تقوای فردی هم داشتند، اما نداشتن تقوای جمعی کار آنها را به جایی رساند که فتنهگرِ ضد امام حسین و ضد اسلام و ضد امام و ضد انقلاب توانست به آنها تکیه کند ... بنابراین تقوای جمعی لازم است.»
اما این «تقوای جمعی» چیست؟ رهبر جمهوری اسلامی در توضیح می گوید: «من پارسال به شما عرض کردم که در داخل مجلس شورای اسلامی خودنظارتی بگذارید. این همان تقوای جمعی است.»
مقدمه و موخره صحبتهای خامنهای به وضوح بر یک نکته تاکید دارد و آن ساکت کردن نمایندگانی است که میخواهند بر خلاف جریان آب شنا کنند. او خطاب به نمایندگان گفت: «بنده هیچ اصرار ندارم که جریانها بیایند همه یکی بشوند؛ نه، اختلاف سلیقه، اختلاف فکر، اختلاف مذاق و اختلاف عقیده سیاسی وجود دارد و طبیعی است. این اختلاف سلیقهها در موارد بسیاری مفید است؛ حالا ممکن است یک جاهایی هم ضررهایی داشته باشد. اصراری نیست بر این که این خطوط حتماً برداشته شود؛ اصرار اولاً بر آن چیزی است که قبلاً گفتم: یقه یکدیگر را نگیرند؛ اختلاف سلیقه منتهی نشود به کشمکش و دعوا و چالش و دشمن خونی همدیگر شدن و فراموش کردن آمریکا. دوم هم اینکه در بین خودشان خودکنترلی داشته باشند، خودمراقبتی داشته باشند، نگذارند جریانشان انحراف پیدا کند.»
شمشیر داموکلس بالای سر نمایندگان
شورای نگهبان حدود سه دهه است که فیلترینگ مجلس را برعهده دارد و اجازه نمیدهد غیرخودیها از آن بگذرند و به مجلس راه یابند. دستگاه قضایی هم در مواردی نشان داده مصونیت پارلمانی نمایندگان را نقض میکند و پایبندی چندانی به قانون ندارد.
پس چرا علی خامنهای، با وجود این دو ابزار کارا، در صدد ایجاد نهاد دیگری درون مجلس برای کنترل بیشتر بر نمایندگان بود؟ در پاسخ میتوان به این موارد اشاره کرد:
۱- به رغم سخت گیریهای گسترده شورای نگهبان و اعمال نظارت استصوابی، در همه ادوار افرادی به مجلس راه یافتند که تریبون مجلس را به فرصتی برای طرح دیدگاههای انتقادی تبدیل کردند.
۲- صراحت قانون اساسی به دارا بودن مصونیت پارلمانی نمایندگان، برخورد قضایی با نمایندگان را برای قوه قضاییه پرهزینه کرده است. بنابر این، اگر نهادی درون مجلس تایید کند فلان حرف و اقدام فلان نماینده «خارج از حیطه نمایندگی» بوده کار برای دستگاه قضایی سادهتر میشود. از همین رو، نگه داشتن شمشیر داموکلس بالای سر نمایندگان برای بستن دهانشان و افزایش کنترل اکثریت مجلس بر روی نمایندگان اقلیت راهی کمهزینه است.
تشکیل هیات نظارت بر رفتار نمایندگان
به هر روی، در پی دستور خامنهای نمایندگان مجلس هشتم با اکثریتی اصولگرا و همراه با بیت رهبری، طرح تشکیل هیات نظارت بر رفتار نمایندگان را تدوین و به تصویب رساند. این مصوبه ابتدا با ایرادات شورای نگهبان به مجلس بازگشت اما سرانجام در اردیبهشت۱۳۹۱ به تصویب رسید و به قانون تبدیل شد.
براساس این قانون، در هر دوره از مجلس شورای اسلامی «هیات نظارت بر رفتار نمایندگان» در مجلس تشکیل میشود که وظیفه رسیدگی به گزارش ها درباره «تخلفات مالی، اخلاقی، رفتار خلاف شئون نمایندگی، رفتار خلاف امنیت ملی» را دارد.
این هیات پس از رسیدگی به هر پرونده رای خود را صادر میکند و میتواند پرونده نمایندهای که او را متخلف میداند به قوه قضاییه ارسال کند. به عبارت دیگر، این هیات میتواند مصونیت قضایی نمایندگان را نقض کند.
تیر خلاص به استقلال مجلس و آزاد بودن نمایندگان
اما هشت سال پس از تشکیل اولین هیات نظارت بر رفتار نمایندگان و تجربه دو دوره فعالیت این هیات، نمایندگان تازهوارد و کمسابقه مجلس یازدهم در روزهای آغازین این مجلس طرح اصلاح قانون نظارت بر رفتار نمایندگان را به هیات رئیسه ارائه کردهاند.
این طرح از جمله پیشنهاد میکند افرادی از قوه قضاییه و سازمان بازرسی کل کشور و یکی از حقوقدانان شورای نگهبان به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان اضافه شود.
علاوه بر تغییر ترکیب هیات، طراحان این طرح پیشنهاد کردهاند هیات نظارت پس از رسیدگی به شکایات و گزارشها، راسا از اختیار نظارت و کشف تخلف برخوردار باشد و بتواند هر لحظه نمایندهای را احضار و به تخلف او رسیدگی کند. این تغییر ماهوی وقتی با تغییر ترکیب هیات (که پای غیرنمایندگان را به هیات بازمیکند) همراه شود، عملا چیزی از استقلال مجلس، استقلال قوا و آزادی نمایندگان در ایفای وظیفه نمایندگیشان باقی نخواهد گذاشت.
مطالب مرتبط:
نقض قانون مصونیت پارلمانی؛ خامنهای و خلع ید مجلس شورای اسلامی
مسلط کردن نهادهای انتصابی بر نهاد پارلمان؛ خامنهای و خلع ید از مجلس شورای اسلامی
ریلگذاری بر اساس احکام حکومتی؛ خامنهای و خلع ید مجلس شورای اسلامی
نظارت استصوابی و مجلس گوش به فرمان؛ خامنهای و خلع ید مجلس شورای اسلامی
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
با ایرانوایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر