از بازگشت به برجام تا تاثیر بر انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰، این‌ها انتظاراتی هستند که در ایران از پیروزی «جو بایدن» مطرح شده‌اند؛ انتظاراتی که بخشی از آن‌ها ناشی از فضای روزهای پس از انتخابات است و بخش‌هایی از آن ممکن است به مرور تعدیل شوند.
برخی پیروزی بایدن را به معنای کاهش فشار بر جمهوری اسلامی دانسته‌اند، اما در مقابل گروهی گفته‌اند که تنها نوع فشارها تفاوت خواهد کرد.
واکنش دولت «حسن روحانی» و اصلاح‌طلبان استقبال از پیروزی بایدن بوده است. رهبر جمهوری اسلامی و نزدیکانش اما همان موضع تکراری را ادامه می دهند که هر کس رئیس‌جمهور آمریکا باشد تفاوتی برای ایران ندارد.
توییتر آیت‌الله «خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی، نیز نوشت که تنها راه «برطرف کردن دشمنی آمریکا» قوی شدن جمهوری اسلامی است. «روزنامه کیهان» نیز در گزارشی اعلام کرد که «دشمنی آمریکا علیه ایران با ترامپ شروع نشده که با بایدن تمام شود.»
«محمد ایمانی»، نویسنده سرمقاله این روزنامه، نیز نوشت که بایدن «قطعا به تعهدات برجامی برنمی‌گردد» و او هم «تحریم‌های ترامپ را فرصت فشار بیشتر می‌داند.»
برخی از نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی در عین تاکید بر تفاوت نداشتن هر دو نامزد، از شکست «دونالد ترامپ» ابراز خوشحالی کرده‌اند، البته با ادبیات خاص خودشان. از جمله «مصطفی پورمحمدی»، وزیر کشور سابق و دبیر عالی «جامعه روحانیت مبارز»، شکست ترامپ را «امداد الهی» خوانده است.
تقویت روحیه کوتاه‌مدت
در این میان توییت‌های «عبدالرضا داوری»، از چهره‌های نزدیک به «احمدی‌نژاد»، در حمایت از دونالد ترامپ خبرساز شده است. او البته گفته است که احمدی‌نژاد در این باره با او اختلاف دارد. برخی در واکنش به توییت‌های داوری نوشته‌اند که جریان حامی احمدی‌نژاد معتقد است تنها در صورت پیروزی ترامپ و افزایش فشار بر ایران شانس تایید صلاحیت نامزدهایش در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ وجود دارد.
«هوشنگ امیراحمدی» که از چهره‌های نزدیک به این جریان محسوب می‌شود نیز گفته بود که ایران در هر صورت با آمریکا مذاکره خواهد کرد، اما در صورت پیروزی ترامپ مذاکره سریع‌تر و در صورت پیروزی بایدن مذاکره کندتر خواهد بود.
مهم‌ترین گمانه‌زنی اما درباره موضوع بازگشت بایدن به برجام بوده است. «حسن روحانی» خواستار بازگشتن آمریکا به «تعهدات» خود شده است، اما در مقابل «عباس عراقچی»، معاون وزیر خارجه، گفته است که هنوز برای صحبت درباره بازگشت آمریکا به برجام زود است. برخی رسانه‌ها در ایران نیز ابراز امیدواری کرده‌اند که افرادی مانند «جان کری» وزیر خارجه و یا مشاور امنیت ملی بایدن شوند و محوری شبیه محور ظریف-کری بار دیگر احیا شود.
در این میان «مجتبی واحدی»، فعال سیاسی، گفته است که شکست ترامپ تنها نوعی تقویت روحیه برای جمهوری اسلامی در کوتاه‌مدت است، اما در درازمدت بایدن به ضرر جمهوری اسلامی است.
به گفته واحدی، بایدن با دست باز بیشتر با جمهوری اسلامی وارد درگیری خواهد شد، چرا که هم در داخل آمریکا می‌تواند متحدان بیش‌تری را جذب کند و هم قدرت ایجاد اجماع دارد.
روحانی تبریک بگوید
«اکبر گنجی»، فعال سیاسی، پیشنهاد داده است که حسن روحانی به جو بایدن تبریک بگوید و اعلام کند که آماده مذاکره با آمریکا است. او در عین حال گفته است: «خامنه‌ای و سپاه پاسداران با این اقدام مخالف‌‌اند. اما مگر چه اقدامی می‌کنند؟ ممکن است روحانی را از ریاست‌جمهوری عزل کنند. خوب بکنند، اکنون مگر وضع بهتری دارد؟»
محمود احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۸ در پیامی بی‌سابقه پیروزی «باراک اوباما» را در انتخابات ریاست‌جمهوری تبریک گفت. «علیرضا نامور حقیقی»، تحلیل‌گر سیاسی، اما می‌گوید که مشخص نیست این مجوز به روحانی داده شود.
او معتقد است که جو بایدن می‌تواند دیپلماسی را احیا کند، اما این موضوع بستگی به رفتار ایران دارد.
به گفته نامور حقیقی، به دلیل وجود کانال‌های ظریف با تیم بایدن امکانات مذاکره به نسبت دولت ترامپ فراهم است، اما جمهوری اسلامی برخی مواقع از این فرصت‌ها استفاده کرده و در برخی مواقع فرصت‌ها را از دست داده است.
بایدن و خاورمیانه
«رضا پیرزاده»، فعال سیاسی، اما می‌گوید که سیاست بایدن چندان تغییری با سیاست ترامپ ندارد و تحریم‌ها لغو نخواهند شد. او همچنین پیش‌بینی می‌کند که بایدن بدون پیش‌شرط به برجام باز نخواهد گشت.
به گفته پیرزاده، تغییرات در خاورمیانه و شکست در سوریه و همچنین صلح کشورهای عربی و اسرائیل باعث شده است که معادله خاورمیانه تغییر کند و شرایط مانند گذشته نیست.
تحلیل تاثیر پیروزی بایدن بر موضوع درگیری ایران با کشورهای عرب منطقه اما شاید به آسانی موضوع برجام نیست و درباره هر کشور و هر موضوع وضعیت متفاوت باشد.
اما محمدجواد ظریف شکست ترامپ را بهانه‌ای برای کنایه به عربستان سعودی و متحدانش در منطقه کرده و نوشته است که «ترامپ رفت؛ ما و همسایگان‌مان ماندیم. تکیه به بیگانگان امنیت نمی‌آورد، بلکه امید را بر باد می‌دهد.»
در این میان اما مذاکره احتمالی با آمریکا همچنان مشکل اصلی است. هر چند از نظر مقامات جمهوری اسلامی مذاکره با بایدن در قیاس با مذاکره با ترامپ که در ادبیات حامیان حکومت «قاتل سردار سلیمانی» خوانده می‌شد، قابل توجیه‌تر است، اما همچنان همه موضوعات مربوط به مذاکره در اختیار رهبر جمهوری اسلامی است.
اصلاح‌طلبان و فرصت موقت بایدن
«عباس عبدی»، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، نیز انتخاب بایدن را «فرصت موقت» خوانده است که بر اساس آن احتمالا خطر جنگ برطرف می‌شود و تحریم‌ها کاهش پیدا می‌کند و کمی وضع مردم بهبود پیدا می‌کند.»
او در عین حال گفته است: «ولی باید با سیاستگذاران گفت‌وگو کرد و حتی از آنان خواست تا برجام را به عنوان یک شیوه سیاسی حل مشکلات توسعه دهند و این‌گونه که هست ادامه ندهند. این که برجام تنها محدود به حوزه هسته‌ای باشد و بخواهند از عواید آن استفاده کنند ولی در سایر حوزه‌ها کار خود را انجام دهند، قابل تداوم نیست.»
برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب ابراز امیدواری کرده‌اند که پیروزی جو بایدن بر انتخابات ریاست‌جمهوری آینده نیز تاثیرگذار باشد.
«محمود صادقی»، نماینده سابق مجلس، گفته است که پیروزی بایدن و اتفاقات بعدی باعث خواهند شد که نگاه منفی به روحانی «تا حدی تعديل شود.»
برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب نیز پیش‌بینی کرده‌اند که مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری افزایش خواهد یافت.
«آذر منصوری»، قائم‌مقام «حزب اتحاد ملت»، گفته است: «شاید از هم‌اکنون بتوان پیش‌بینی کرد که انتخابات ۱۴۰۰ ایران هم می‌تواند انتخابات پرشوری باشد؛ در غیر این صورت رفتن یکی و آمدن دیگری در انتخابات کشوری دیگر تاثیری بر زندگی و آینده مردم ایران نخواهد داشت.»
«مصطفی کواکبیان»، نماینده سابق مجلس، نیز گفته است که با پیروزی بایدن «اصلاح‌طلبان تا حدودی روحيه يافته‌اند ولی اين نمی‌تواند کافی باشد» و «ما بايد انگيزه را در دل مردم برای حضور در انتخابات ايجاد كنيم.»
در مقابل «محسن میردامادی»، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، اعلام کرده است که پیروزی جو بایدن به تنهایی بر انتخابات ریاست‌جمهوری ایران تاثیرگذار نیست.
برخی از چهره‌های دیگر نیز معتقدند که هر چند پیروزی بایدن و کمی تغییر در وضعیت اقتصادی و سیاسی ممکن است بر انتخابات تاثیر بگذارد، اما در نهایت تصمیم خامنه‌ای برای تایید صلاحیت نامزدهای انتخابات و مهندسی انتخابات تاثیر اصلی را دارد.
مطالب مرتبط:
تبریک ظریفانه و ابراز علاقه به مذاکره با بایدن
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر