هم‌زمان با سال‌روز اعتراضات مردمی آبان ۱۳۹۸، یک فایل صوتی به «ایران‌وایر» رسیده است که در آن «فائزه هاشمی»، فعال سیاسی و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در بخشی از سخنانش درباره این اعتراضات حرف می‌زند. او در این فایل صوتی به صراحت می‌گوید که نسبت به اصلاح جمهوری اسلامی خوش‌بین نیست و «نافرمانی مدنی» و اعتراضات خیابانی را تنها راه باقی‌مانده مردم ایران برای به چالش کشیدن نظام جمهوری اسلامی و مطالبه حقوق شهروندی می‌داند.
***
«ما در سال‌های ۱۳۸۸ و دی ماه ۱۳۹۶ هم اعتراضات مردمی داشتیم. اما فرق آبان ۱۳۹۸ با اعتراضات دیگر این بود که این اعتراضات گسترده‌تر بود و مردم در شهرهای بیشتری وارد شدند و مطالبه‌گری کردند. در اعتراضات اقتصادی، مطالبات مردم شدیدتر است تا در اعتراضات سیاسی. در اعتراضات سیاسی، مردم خیلی لطیف اعتراض می‌کنند. در واقع، اعتراضات ۱۳۸۸ که مطالبات مردم سیاسی بود، تظاهرات معترضان همراه با سکوت بود و اگر نیروهای امنیتی سر به سر مردم نمی‌گذاشتند، همان اعتراضات آرام پیش می‌رفت. اما در اعتراضات دی ماه ۹۶ و به‌خصوص آبان ۹۸ که مطالبات اقتصادی بود، اعتراضات هم شدت بیشتری داشت. در آبان ۹۸ سرکوب هم بسیار شدیدتر بود و این موضوع متاسفانه بسیار غم‌انگیز بود.»
این جمله‌ها، بخشی از سخنان فائزه هاشمی در یک محفل کوچک درباره اعتراضات مردمی آبان ۱۳۹۸ هستند که هم‌زمان با سالگرد این اعتراضات، ویدیوی آن در اختیار «ایران‌وایر» قرار گرفته است.
اعتراضات آبان ۱۳۹۸ در پی افزایش ناگهانی بنزین در روز ۲۴ آبان ماه، در شهرهای مختلف ایران رخ داد و با سرکوب گسترده معترضان از سوی حکومت خاموش شد.
«سازمان عفو بین‌الملل» به تازگی در وب‌سایت جدیدی که راه‌اندازی کرده، اسامی و مشخصات ۳۰۴ نفر از کشته شدگان این اعتراضات را منتشر کرده است.
«رویترز» سال گذشته گزارش داد که هزار و ۵۰۰ نفر از معترضان در جریان اعتراضات چند روزه ایران در آبان ماه سال گذشته توسط نیروهای امنیتی حکومت کشته شده‌اند.
فائزه هاشمی توضیح می‌دهد با این که یک‌سال از موضوع اعتراضات آبان ۱۳۹۸ گذشته اما خشونت نیروهای امنیتی، کتک زدن‌ها و کشتار معترضان و هم‌چنین عدم ارایه آمار در خصوص این کشتار از یاد کسی نرفته است.
او می‌گوید همراه چند نفر دیگر همان زمان به دیدار تعدادی از آسیب‌دیده‌های این اعتراضات در اطراف تهران رفته و موضوعی که بیش از هرچیز او را تکان داده، شلیک نیروهای امنیتی به افرادی که حتی در اعتراضات شرکت نکرده بودند، بوده است: «بسیاری از آدم‌های آسیب‌دیده، رهگذر یا تماشاچی بودند؛ مثلا ما با تعدادی خانم جایی اطراف تهران، فکر می‌کنم حوالی ملارد بود، رفتیم که تعداد آسیب دیده‌هایش کم نبود. همان جا یک پسر زیر ۱۸ سال کشته شده بود که می‌خواسته از کلاس درسش به خانه برگردد. انگار حکومت دست‌پاچه شده بود. تیراندازی کور کرده بودند. انگار فقط شلیک می‌کردند.»
به اعتقاد این فعال سیاسی، سرکوب گسترده آبان ۱۳۹۸ روی مطالبه‌گری مردم تاثیر زیادی می‌گذارد: «سرکوب آبان ۱۳۹۸ بسیار گسترده بود و قطعا روی مطالبات مردم اثر می‌گذارد. سرکوب‌ها فقط محدود به کشتار و کتک زدن در اعتراضات نبود. بعد اعتراضات، کلی آدم به خاطر شرکت در اعتراضات بازداشت شدند. خانواده کشته شدگان تهدید شدند. خانواده بازداشت شدگان گرفتار شدند و قطعا این ارعاب‌ها و تهدیدها اثر می‌گذارد. اما چیزی که باید قابل توجه باشد، این است که حکومت این برخوردها را می‌کند تا مردم بترسند و نیایند توی خیابان.»
او به خراب‌کاری‌های افراد وابسته به حکومت هم در جریان اعتراضات مردمی اشاره می‌کند و می‌گوید: «در این گونه اعتراضات مردمی، خراب‌کاری‌هایی از طرف آدم‌های وابسته به حاکمیت صورت می‌گیرد؛ مثلا لباس شخصی یا اراذل و اوباش وابسته به حکومت شیشه می‌شکنند، بعد حکومت می‌گوید ما داریم با اغتشاش‌گران و اخلال‌گران برخورد می‌کنیم. این یک روش قدیمی است. با این کار می‌خواهند هم مردم را بترسانند و هم به هر حال یک‌سری افکار عمومی را در برابر برخوردهای سرکوب‌گرانه قانع کنند و بگویند این برخوردها با اغتشاش‌گران است، نه با کسانی که مطالبه دارند. آقای احمدی‌نژاد هم اخیرا به این موضوع اشاره کرده است.»
اشاره فائزه هاشمی به مصاحبه محمود احمدی‌نژاد با «عبدالرضا داوری» و «علی اکبر جوانفکر» است که در زمان ریاست جمهوری او، هر دو از مشاورانش بودند.
احمدی‌نژاد در قسمتی از این مصاحبه که ۲۱ مهرماه امسال منتشر شد، پرده از این سیاست حکومت‌ها برداشته و سازمان‌دهی «اراذل و اوباش» برای خراب‌کاری در اعتراضات مردمی را یکی از کارهای ماموران امنیتی دانسته است: «اراذل و اوباش را سازمان‌دهی و حتی مسلح می‌کنند و زمانی که مردم یک اعتراض معقول و اعتراض به حقی علیه طبقه اشراف دارند، این‌ها می‌آیند آتش می‌زنند، درگیری درست می‌کنند، بلوا درست می‌کنند و زمینه‌های برخورد خشن با مردم معترض را فراهم می‌آورند.»
فائزه هاشمی می‌گوید: «این سیاست قدیمی است. معمولا این کار را کرده‌اند و می‌کنند؛ یعنی از اراذل و اوباش و خراب‌کاری که توسط آن‌ها انجام می‌شود، برای سرکوب مردم معترض استفاده می‌کنند. برای همین است که افرادی که می‌روند تظاهرات، باید مواظب باشند در دام این افراد نیفتند و خودشان را از این افراد حکومتی جدا کنند.»
این فعال سیاسی که پیش‌تر خواهان گسترش اعتراضات خیابانی و نافرمانی مدنی شده بود، در پاسخ به این پرسش که با توجه به این سرکوب گسترده حکومت، باز هم توصیه به نافرمانی مدنی و اعتراضات مردمی می‌کنید؟ می‌گوید: «متاسفانه رژیم راهی به جز این باقی نگذاشته. ما در حالت عادی نمی‌توانیم به خواسته‌هایمان برسیم؛ یعنی هیچ گوش شنوایی برای شنیدن حرف‌های منطقی و حقوفق بدیهی انسان‌ها وجود ندارد. تنها راهی که خودشان باقی گذاشتند، همین نافرمانی مدنی است.»
او با اشاره به این که نافرمانی مدنی انواع و اقسام مختلفی دارد، می‌گوید: «حق هر شهروندی است که به خیابان برود و اعتراضش را بیان کند. نیاز به مجوز هم ندارد چون مجوزش را قانون اساسی داده است. اما غیر از اعتراضات خیابانی، نافرمانی مدنی انواع دیگری هم دارد؛ مثلا در مورد مخالفت با حجاب اجباری یا قانون منع دوچرخه سواری، خانم‌ها می‌توانند حجاب از سر بردارند یا دوچرخه‌سواری کنند؛ یعنی مخالفت با چیزهایی که الکی به آن گیر می‌دهند. اعتراض و نقد در فضای مجازی و رسانه‌ها و رساندن صدای انتقاد به دیگران هم جزو نافرمانی مدنی است.»
یکی از حاضران در این محفل خطاب به فائزه هاشمی می‌گوید رای ندادن هم یک نافرمانی مدنی است اما از گوشه و کنار شنیده می‌شود که احتمال کاندیداتوری شما برای انتخابات ۱۴۰۰ ریاست جمهوری وجود دارد.
هم‌زمان با مطرح شدن پذیرش ثبت نام زنان برای کاندیداتوری ریاست جمهوری توسط سخن‌گوی شورای نگهبان، شایعاتی درباره کاندیداتوری فائزه هاشمی در انتخابات
آینده ریاست جمهوری نیز شنیده شد. فائزه هاشمی اما در پاسخ به این سوال، با تایید این که عدم مشارکت در انتخابات، یک نافرمانی مدنی و استراتژی مهم منتقدان حکومت است، درباره کاندیداتوری خودش می‌گوید: «من چنین برنامه‌ای حداقل تا الان ندارم. ضمن این که اگر داشتم هم بنده رد صلاحیت می‌شوم. چیزی که الان وجود دارد و ربطی به شرکت کردن در انتخابات ندارد، احیای حق زنان است و من برای این مساله تلاش می‌کنم.»
اشاره فائزه هاشمی به عبارت «رجل سیاسی» است که در اصل ۱۱۵ قانون اساسی به آن اشاره شده و حق زنان برای نشستن بر کرسی ریاست جمهوری را زیر سوال برده است. در این اصل، یکی از ویژگی‌های رییس جمهوری این است که از رجل سیاسی و مذهبی باشد.
کلمه «رجل» در زبان عربی به معنای مرد است و به همین دلیل از کاندیداتوری زنان در انتخابات ریاست جمهوری در نظام جمهوری اسلامی جلوگیری شده است. فعالان حقوق زنان اما معتقدند کلمه رجل در این جا فقط به معنای مرد نیست و یک اصطلاح سیاسی است که زنان را هم در بر می‌گیرد. فائزه هاشمی هم می‌گوید تمام تلاش خود را برای به رسمیت شناخته شدن حق کاندیداتوری زنان در انتخابات ریاست جمهوری به کار می‌بندد: «اما معنایش این نیست که اگر این حق احیا شد، من کاندیدا شوم و یا حتی در انتخابات شرکت کنم و رای بدهم.»
«عباس‌علی کدخدایی»، سخن‌گوی شورای نگهبان چندی پیش اعلام کرد که کاندیداتوری زنان برای انتخابات ریاست جمهوری بلامانع است. بسیاری از منتقدان نظام این موضوع را دست‌آویزی برای پای صندوق کشاندن مردم و حربه حکومت برای جمع‌آوری رای بیشتر عنوان کردند. با این حال، هفته گذشته به طور تلویحی حرفش را پس گرفت و گفت فعلا مانعی برای ثبت‌نام خانم‌ها وجود ندارد اما بحث فراتر از این است.
«احمد خاتمی»، از روحانیون تندرو و یکی از اعضای شورای نگهبان نیز دو روز پیش به صراحت کاندیداتوری زنان را زیر سوال برد و گفت: «تصریح قانون اساسی جمهوری اسلامی است که کاندیداهای ریاست جمهوری از رجال باشند و مفهوم رجال هم روشن است.»
فائزه هاشمی می‌گوید: «آقای کدخدایی که زیر حرف خودش زد. آقای احمد خاتمی هم می‌گوید رجل به معنای مرد است، در حالی که اگر در لغت نامه دهخدا، معین و حتی در آیات قرآن دنبال معنا و تفسیر عبارت رجل باشیم، متوجه می‌شویم که کلمه رجل مختص مردان نیست.»
فائزه هاشمی تاکید می‌کند که او تنها به دنبال احقاق این حق است اما قرار نیست کاندیدا شود: «فکر می‌کنم تا زمانی که شرایط بر همین منوال ادامه پیدا می‌کند، نباید رای داد مگر این که تغییری اتفاق بیفتد.»
آیا به تغییر و اصلاح امیدوارید؟ او در پاسخ به این سوال می‌گوید: «متاسفانه آینده روشنی پیش روی جمهوری اسلامی نمی‌بینم. شاید اگر مجموعه اصول‌گرایان همه قدرت را در دست بگیرند و همه چیز به نام خودشان تمام شود، بتوانند با رصد کردن مطالبات مردم، گام به گام کارهایی انجام دهند و وضعیت بهبود یابد. چون در شرایط حاضر، یکی از دغدغه‌های آن‌ها این است که کارها به نام چه گروهی تمام شوند. بنابراین، ممکن است اگر همه کارها دست خودشان باشد، انگیزه‌هایی برای محبوب شدن در خودشان بیابند و اصلاحاتی انجام دهند. اما این که اصلاح‌طلبان بیایند و در راس امور قرارگیرند و کاری بکنند، بعید است؛ یعنی من چنین آینده‌ای نمی‌بینم.»
او با اشاره به عدم حمایت اصلاح‌طلبان از اعتراضات مردمی آبان ۱۳۹۸ می‌گوید: «عمده مواضع احزاب و افراد اصلاح‌طلب، حمایت از اعتراض به حق مردمی نبود. به مردم ایراد می‌گرفتند و اعتراضات آن‌ها را نقد می‌کردند و بیشتر مواضع‌شان به حاکمیت نزدیک بود . فاصله بین مردم و اصلاح طلبان زیاد شد و مردم متوجه شدند آن‌ها کنارشان نیستند بلکه دنبال حفظ قدرت خود هستند. برای همین آینده‌ای برای اصلاحات توسط آنان وجود ندارد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر