از شامگاه جمعه که خبر استعفای رضا ملک‌زاده، معاون تحقیقات وزارت بهداشت، و علی نوبخت حقیقی، دبیر تازه منصوب شده شورای مشورتی بیماری کرونا، منتشر شده، جناح‌های سیاسی در جمهوری اسلامی حملات لفظی علیه یکدیگر را افزایش داده‌اند. در این فضا که از قبل نیز انتخاباتی و به شدت سیاسی بود، بازار اتهام‌ها گرم است و آنچه از یادها رفته پانصد کشته در روز است.
***
تازه‌ترین منازعه سیاسی - امنیتی - اداری در جمهوری اسلامی در جایی کم‌سابقه پدیدار شده: وزارت بهداشت و بین مسئولان مرتبط با مقابله با کرونا.
ابتدا خبر استعفای دو مقام ارشد رسانه‌ای شد، پس از آن دعواهای قدیمی‌تر سر برآورد، نزاع بر طب اسلامی دوباره مطرح شد، پای اختلافات این جناح و آن جناح به میان کشید و رسانه‌های نزدیک به نهادهای امنیتی هم پرونده‌ای پر و پیمان برای مستعفیان تشکیل دادند. در این میان آمار جان‌باختگان روزانه کرونا همچنان نزدیک به پانصد نفر است.
ظاهر ماجرا از آنجا آغاز شد که «سعید نمکی»، وزیر بهداشت، دو روز پیش در یک سخنرانی در اصفهان به شدت به بخش «تحقیقات» این وزارتخانه تاخت و گفت ۹۸ درصد تحقیقات‌شان «به کار نمی‌آید».
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت «رضا ملک‌زاده» است که از آغاز دولت اول «حسن روحانی» عهده‌دار این سمت بوده است.
او در واکنش به سخنان سعید نمکی، استعفایش را اعلان عمومی کرد و خطاب به او نوشت: « شما هر زمان آمار مبتلایان و مرگ و میرها افزایش یافته، از پذیرش مسئولیت شانه خالی کرده‌اید؛ و هر گاه آمارها اندکی فروکش کرده، مدعی درس دادن مدیریت بحران کرونا به جهان شده و همین اواخر از برپاکردن معرکه تولید واکسن در ایران سخن گفته‌اید.»
ساعاتی پس از انتشار خبر استعفای ملک‌زاده، رسانه‌های ایران گزارش دادند «علی نوبخت حقیقی» که همین چند روز پیش از سوی سعید نمکی به عنوان «دبیر شورای مشورتی بیماری کرونا» منصوب شده بود از این سمت استعفا کرد.
او نیز در استعفانامه‌اش تاکید کرد علت کناره‌گیری‌اش «سخنان آن جناب در اصفهان در کوبیدن علم و دانشمندان پزشکی» بوده است.
بی‌تدبیری ۱۱ ماهه وزارت بهداشت در مقابله با کرونا و اصرارش بر تداوم این روش مرگبار نکته‌ای جدید نیست و بارها از زبان کارشناسان پزشکی تکرار شده است. نظرسنجی‌های مختلف نیز ناراضی بودن شهروندان از عملکرد مسئولان را تایید می‌کند.
با این حال گمان می‌رفت مطرح شدن این انتقادها از زبان معاون وزیر بهداشت و اعتراض صریح او به «معرکه گیری‌ها» گوش شنوایی در میان مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی پیدا کند؛ اما رویدادهای بعدی نشان داد هم دعواهای قدیمی پابرجاست و هم این شیوه چهل ساله امنیتی کماکان برقرار است که «برای رقیبت پرونده‌ای قطور بساز».
«با سازمان صهیونیستی بهداشت جهانی ارتباط دارد»
از نخستین ساعات انتشار خبر استعفای رضا ملک‌زاده، کانال‌های سپاه پاسداران در فضای مجازی و همچنین انبوهی از حساب‌های هوادار حکومت در توییتر به شدت به او حمله کرده و صریحا خواستار بازداشت او شده‌اند.
یک کانال معروف سپاه در تلگرام نیز شروع به انتشار پست‌های پرشماری علیه رضا ملک‌زاده کرد و از جمله او را فردی خواند که با «سازمان صهیونیستی WHO» در ارتباط است و شهروندان ایران را به «موش آزمایشگاهی» داروهای این سازمان تبدیل کرد.
«عبدالله گنجی»، سردبیر روزنامه «جوان» نزدیک به سپاه پاسداران، مشخصا استعفای رضا ملک‌زاده را با استعفای «میرحسین موسوی» در دهه ۶۰ مقایسه کرد و پای دعواهای جناحی را وسط کشید.
خبرگزاری فارس هم نامه‌ای مربوط به هشت ماه پیش را منتشر کرده است. همان نامه‌ای که نمکی در سخنرانی‌اش در اصفهان اشاره‌ای گذرا به آن داشت.
بحران کرونا در چنبره منازعات سیاسی و منافع اقتصادی
در ماجرای استعفای دو مقام بهداشتی و بالا گرفتن کشمکش بین دو طرف، به آسانی می‌توان رد پای دعواهای قدیمی‌تر را دید و اندیشید که چرا بحران‌ها در جمهوری اسلامی حل نمی‌شوند و فقط جامه عوض می‌کنند.
در رخداد فعلی می‌توان رد پای چند منازعه مختلف را دید:
پزشکی مدرن و طب اسلامی: آنچه به نام طب اسلامی خوانده می‌شود تا همین چند سال پیش چندان جدی گرفته نمی‌شد و جریانی یکسره حاشیه‌ای به شمار می‌رفت. حتی بهمن ۹۸ هم که یک روحانی به نام «عباس تبریزیان» کتاب مشهور «هاریسون» را آتش زد نیز هنوز ماجرا بیشتر کمدی به نظر می‌آمد و سخنان گاه به گاه «حسین روازاده» در تلویزیون مایه تفریح عده‌ای بود.
اما همان زمان نیز باورمندان به طب اسلامی در حال ریشه دواندن در دستگاه تصمیم‌گیر سیاسی و در راس آن دفتر «علی خامنه‌ای» بودند. یکی از مهم‌ترین راهبردهای این گروه این بود که عبارت طب اسلامی را با «طب سنتی» جایگزین کنند.
این گروه پرنفوذ در نهایت توانست تا آنجا پیش برود که «مرکز طب سنتی ویژه مقابله با کرونا» را در تهران راه‌اندازی کند. در مراسم افتتاح این مرکز دقیقا دو نفری را از وزارت بهداشت برده بودند که مواضعی صریح علیه طب سنتی داشتند: «علیرضا زالی» و «مسعود مردانی». زالی البته در سخنانش مشخصا به «سیاست‌های ابلاغی رهبر» اشاره کرد.
در طرح «تعطیلی گسترده» که از امروز به اجرا گذاشته می‌شود، در شهرهای قرمز فقط مشاغل ضروری و سطح یک حق فعالیت دارند: از قبیل داروخانه‌ها و عطاری‌ها.
رضا ملک‌زاده که اکنون با استعفایش خبرساز شده مهم‌ترین مخالف طب سنتی در وزارت بهداشت تلقی می‌شد. او بارها و با زبانی صریح از این جریان انتقاد کرده بود.
ایمنی گله‌ای و مقاومت در برابر قرنطینه شهرها: در میان انبوه ناسزاها و اتهام‌هایی که رسانه‌های امنیتی روانه رضا ملک‌زاده کرده‌اند، یک مورد هم این است که او اصرار داشت راه مقابله با کرونا «ایمنی جمعی» یا «ایمنی گله‌ای» است و حتی موفق شد حسن روحانی را نیز در مقاطعی با این نظر همراه کند.
ملک‌زاده چندین بار، به ویژه در ماه‌های نخستین شیوع کرونا در ایران، به موضوع ایمنی جمعی اشاره کرده و آمارهایی در این باره ذکر کرده بود. با این حال نظر صریحی از او درباره موافقت با اجرای چنین طرحی گزارش نشد.
شماری از تحلیلگران با اشاره به بی‌تدبیری عجیب دولت روحانی در مقابله با کرونا، احتمال داده‌اند که او بر مبنای پیشینه امنیتی‌اش، هرگز حاضر به تعطیلی مشاغل و قرنطینه شهر نخواهد شد و عملا راه حل را در ایمنی گله‌ای دیده است. یک بار هم که سخنان روحانی در این باره خبرساز شد، اصل موضوع به ملک‌زاده بازمی‌گشت:
روحانی اواخر تیر امسال در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا گفت بر اساس گزارشی که از «معاونت تحقیقات وزارت بهداشت» دریافت کرده، تاکنون ۲۵ میلیون ایرانی به کرونا مبتلا شده‌اند و ۳۰ تا ۳۵ میلیون نفر دیگر در معرض ابتلا خواهند بود.
آمار ۲۵ میلیون مبتلا با تردیدهایی جدی روبه‌رو شد و شماری از تحلیلگران، از جمله عباس عبدی روزنامه‌نگار، یادآور شدند که لازمه رسیدن به چنین ارقامی این بوده که انجام تست‌ها چندین برابر شود اما چنین اتفاقی نیفتاده است.
با بالا گرفتن واکنش‌ها، علیرضا معزی از مسئولان دفتر رئیس جمهور، در توییترش نوشت که گفته‌های روحانی مستند به برآورد «معاونت تحقیقات وزارت بهداشت» بود.
جنجال‌های سیاسی: هفت مانده به انتخابات ریاست جمهوری در ایران هر اقدامی رنگ و بوی سیاسی به خود گرفته و بحران کرونا نیز در مخمصه این کشمکش به فراموشی سپرده شده است.
سعید نمکی در ماه‌های گذشته تمامی هم خود را صرف تمجید از رهبر کرد و دست‌کم یک بار نیز گزارشی از مخالفت او با حسن روحانی و تهدیدش به استعفا منتشر شد.
استعفای خبرساز رضا ملک‌زاده از یک منظر منازعه بین هواداران رهبر و دولت «تدبیر و امید» هم هست. ملک‌زاده در دولت هاشمی رفسنجانی به مدت سه سال وزیر بهداشت بود و گفته می‌شود یکی از پیگیران جدی سیاست کنترل جمعیت او بوده است. سیاستی که امروز با مخالفت شدید علی خامنه‌ای روبه‌روست.
علی نوبخت،دیگر مقام مستعفی، نیز برادر «محمدباقر نوبخت» رئیس سازمان برنامه و بودجه است و به نوشته رسانه‌های محافظه‌کاران، پزشک شخصی حسن روحانی است.
تمامی این کشمکش‌ها و منازعات سیاسی، افزون بر دعواهای صنفی که مثلا گفته می‌شود از نخستین روزهای آغاز به کار سعید نمکی در وزارت بهداشت بیش از همیشه در جریان است، باعث شده کرونا در ایران همچنان یکه‌تازی کند و شمار ایرانیانی که هر روز قربانی این پدیده شوم می‌شوند روز به روز صعودی باورنکردنی بگیرد.
هفتم آبان نخستین روزی بود که تعداد مرگ‌های روزانه بیش از چهارصد نفر اعلام شد. این روند صعودی ادامه یافته و اکنون به نزدیکی پانصد کشته در روز رسیده است. همه مقام‌ها هم درباره چهار رقمی شدن این عدد هشدار می‌دهند.
مطالب مرتبط:
نظر ایرانی‌ها در مورد کرونا: موافق قرنطینه، ناراضی از عملکرد مسوولان
طرح معیشتی برای تعطیلات کرونایی، اختلاف جدید دولت و مجلس؛ چه کسی راست می‌گوید؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر