جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری هنگفتی روی صنعت موشکی و «رزم هوایی» خود کرده است. با این حال نشریه تخصصی دانشگاه دفاع ملی ایران با انتشار دو مقاله، فهرستی از ضعف‌های پدافند هوایی و همچنین تهدیدهای مقابل قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا به دست داده است.
***
نهاد‌های نظامی جمهوری اسلامی در دو هفته اخیر چندین رزمایش موشکی، هوایی و زمینی برگزار کردند. هدف همه این رزمایش‌ها هم افزایش «توان دفاعی» این نهاد‌ها اعلام شد.
این رزمایش‌ها در شرایطی برگزار شد که در یک ماه اخیر گزارش‌ها و گمانه‌هایی مبنی بر احتمال وقوع درگیری نظامی محدود در منطقه خاورمیانه در برخی رسانه‌ها منتشر شده بود.
جمهوری اسلامی سال‌ها پیش در حوزه رزم هوایی دارای نقاط ضعف متعددی بود، اما با سرمایه‌گذاری هنگفتی که در این حوزه کرد توانست صنعت موشکی خود را ارتقا دهد، جنگنده‌های فرسوده‌اش را تا حدودی بازسازی کند و نسل جدیدی از جنگنده‌ها را از روسیه بخرد.
با وجود این تلاش‌های گسترده، نیروی هوایی جمهوری اسلامی همچنان دچار ضعف‌ها و نارسایی‌های قابل توجهی است.
فصلنامه «مطالعات دفاعی استراتژیک»، وابسته به دانشگاه دفاع ملی، در تازه‌ترین شماره خود تحقیقی با عنوان «راهبردهای اقتدار هوایی جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست های دفاعی» منتشر کرده و به سراغ این ضعف‌ها رفته است.
در این تحقیق که بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده از ۸۰ نفر از فرماندهان ارشد نظامی و فرماندهان یگان‌های عملیاتی مستقر در پایگاه‌های شکاری نیروی هوایی ارتش تدوین شده، مهم‌ترین نقاط ضعف نیروی هوایی جمهوری اسلامی استخراج شده است.
این تحقیق نشان داده که یکی از ضعف‌های نیروی هوایی جمهوری اسلامی «ضعف نسبی دانش نیروی انسانی در حوزه نرم‌افزاری» است. به این معنا که این نیرو‌ها از تازه‌ترین پیشرفت‌ها و دستاورد‌های صنایع هوایی در جهان عقب هستند.
این تحقیق همچنین می‌گوید که «پاسخگو نبودن ساختار سازمانی موجود برای اجرای طرح‌های نوین» از دیگر نقاط ضعف نیروی هوایی است که همین مساله نیز تایید می‌کند که جمهوری اسلامی در این زمینه دارای نقاط ضعف قابل توجهی است.
این تحقیق از «کمبود تجهیزات و زیرساخت»، «فرسودگی تجهیزات و سامانه‌ها»، «کمبود و عدم تامین مالی»، «ضعف تصمیم‌گیری» و «ناامن بودن سامانه‌های مخابراتی نیرو‌های مسلح» به عنوان دیگر نقاط ضعف این نیرو‌ها نام برده است.
بخش دیگری از این تحقیق به موضوع تهدیدهای خارجی حاضر علیه نیروی هوایی جمهوری اسلامی پرداخته و «وجود پایگاه‌های نظامی خارجی» را از مهم‌ترین این تهدید‌ها ذکر کرده است.
فرماندهان نظامی همچنین گفته‌ند که «امضای پیمان نامه‌های نظامی ابرقدرت‌ها با کشور‌های منطقه» و «سپر دفاع موشکی کشور‌های منطقه» را از دیگر تهدید‌ها علیه نیروی هوایی می‌دانند.
«برتری تجهیزات نظامی کشور‌های منطقه» و «توان دشمن در شنود، نفوذ و اخلال» از دیگر تهدیدهای اصلی نیروی هوایی صورت‌بندی شده‌اند.
همین فصلنامه در مقاله تحقیقی دیگری که با عنوان «تهدیدهای تاثیرگذار بر ماموریت قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا با رویکرد ناهمتراز» منتشر کرده، از زوایای دیگری به بررسی جزییات این تهدید‌ها پرداخته است.
این تحقیق می‌گوید که «تعداد ۲۲ تهدید» با ویژگی‌های خاص خود می‌تواند بر ماموریت‌های این قرارگاه تاثیر منفی بگذارد.
این تحقیق مهم‌ترین تهدید‌ها علیه قرارگاه خاتم الانبیا را «ماهواره‌‌ها»، «هواپیماهای با سرنشین و بدون سرنشین»، «جنگ الکترونیک»، «موشک‌های بالستیک تاکتیکی»، «موشک‌های کروز و قاره‌پیما» و «موشک‌ها و بمب‌های هوشمند نفوذپذیر دوربرد» ذکر کرده است.
این تحقیق همچنین اعلام کرده که اقدامات «سایبری»، «بیولوژیکی»، «شیمیایی»، «روانی» و«خرابکاری» از دیگر تهدید‌ها علیه قرارگاه مذکور به شمار می‌رود.
از قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا ارتش به عنوان نخستین مرکز ردیابی و تعیین مشخصات اهداف پرنده نزدیک‌شونده یا متخاصم در ایران نام برده می‌شود. حدود دو سال پیش اعلام شده بود که در موج اول حملات هوایی، این قرارگاه در معرض ۱۵ تهدید جدی قرار داشت و در مقابل آن‌ها آسیب‌پذیر است.
این قرارگاه یگان عمده نظامی تحت تابعیت ارتش ایران است که به دستور آیت‌الله «علی خامنه‌ای» در بهمن‌ماه۱۳۸۷ از نیروی هوایی ارتش جدا شد و مسئولیت حفاظت و دفاع موثر، مستمر و پایدار از آسمان ایران در برابر هرگونه تهدید با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های پدافند هوایی را بر عهده دارد.
این قرارگاه تمام سامانه‌های متعلق به پدافند هوایی ایران، از جمله رادارها، دستگاه‌های جمع‌آوری اطلاعات و سامانه‌های پدافند زمین به هوا با بردهای بلند، متوسط و کوتاه را تحت فرماندهی عملیاتی خود دارد.
پدافند هوایی شامل اقداماتی برای مقابله با بمبارانهای هوایی، حملات موشکی و مقابله با شکسته شدن حریم هوایی است که در ارتش‌های کلاسیک جهان بخشی از وظیفه نیروی هوایی و زمینی به شمار می‌رود.
این واحد ابتدا با عنوان «آتشبار ضد طیاره» در ارتش ایران آغاز به کار کرد و در ابتدا بخشی از نیروی زمینی ارتش بود که سال ۱۳۸۷ نام قرارگاه «خاتم الانبیا» را به خود گرفت.
در ۱۲ سال گذشته به ترتیب سرتیپ «احمد میقانی» به مدت ۲ سال، سرتیپ «فرزاد اسماعیلی» به مدت ۸ سال و سرتیپ «علیرضا صباحی‌فرد» به مدت یک سال فرماندهی این قرارگاه را برعهده داشتند و از خردادماه۱۳۹۸ بدین سو، فرماندهی آن با سرلشکر «عبدالرحیم موسوی» است.
موشک‌های «صیاد ۲» و «صیاد ۳»، سامانه تاکتیکی «مرصاد»، سامانه «سراج»، رادار «معراج ۴»، سامانه «صادق ۳»، سامانه «مجید» و رادار‌های «کاوش» و «آرش» از جمله دستاورد‌های بومی قرارگاه پدافند هوایی ارتش طی ۱۲ سال گذشته اعلام شده‌اند.
با اینکه فعالیت این قرارگاه از ابتدا زیر نظر ارتش آغاز شد و در طول ۱۰ سال گذشته فرمانده آن یک امیر ارتشی بوده، اما همواره توسط فرماندهان و کارشناسانی از ارتش و سپاه اداره شده است.
همین فرماندهی متشتت بود که دی‌ماه۱۳۹۸ منجر به سرنگونی هواپیمای مسافری اوکراینی در آسمان تهران شد و ده‌ها خانواده را داغدار کرد.
مطالب مرتبط:
دلیل شلیک به هواپیمای اوکراینی: فرمانده سامانه پدافندی یادش رفته بود جهت شمال را تنظیم کند
فرمانده قرارگاه خاتم الانبیا خواهان واگذاری اموال دولت به سپاه شد
یک پایگاه موشکی سپاه پاسداران در سواحل خلیج‌فارس رونمایی شد
تخریب مواضع و سکوهای موشکی ایران در سوریه توسط اسرائیل
شلیک موشک ۱۸۰۰ کیلومتری به ناوهای فرضی در اقیانوس هند توسط سپاه پاسداران
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر