سوسن نوری، شهروند خبرنگار، تهران
اولین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران روز ششم بهمن به کار خود پایان می‌دهد. این در حالی است که بسیاری از مخاطبان کتاب از برگزاری چنین نمایشگاهی راضی نبودند. نمایشگاه مجازی کتاب از روز اول بهمن ماه فعالیت خود را آغاز کرد و قرار بود بیست‌وچهار ساعته کتابهای ناشران داخلی را با ۲۰ درصد تخفیف و کتابهای خارجی را با ۵۰ درصد تخفیف، به طور رایگان ارسال کند؛ اما مشکلات فنی سایت موجب نارضایتی بسیاری از بازدیدکنندگان این نمایشگاه مجازی شد. شهروند خبرنگار «ایران وایر» با برخی از مراجعه‌کنندگان به سایت نمایشگاه مجازی کتاب تهران و ناشران دراین‌باره گفت‌وگو کرده است.
***
«راستش خیلی خوشحال شدم که نمایشگاه کتاب تهران به صورت مجازی برگزار می‌شود، چون واقعا هر سال یکی از علایق من این است که یک روز وقت آزاد داشته باشم و به نمایشگاه کتاب بروم و کتاب‌هایی را که از سال پیش در نوت موبایلم یادداشت کرده‌ام، بخرم. راستش خیلی سالها هم پیش نمی‌آمد اصلا و از طرفی شلوغی مصلی هم با تنبلی من جمع می‌شد و نمایشگاه کتاب معمولا برایم در حد یک پروژه ناموفق باقی می‌ماند.»
این ها توضیحات «محبوبه» کارمند و فوق لیسانس علوم اجتماعی در مورد نمایشگاه مجازی کتاب تهران است. او از روز اول نمایشگاه بارها به سایت مراجعه کرده اما تا روز شنبه موفق نشده وارد سایت شود و کتابهای مورد نظرش را خریداری کند: «بارها پیام ”سایت مورد نظر شما در دسترس نیست” را گرفتم و دیگر پشیمان شدم. حالا می‌گویند وضعیت بهتر شده اما من هنوز امتحان نکرده‌ام که ببینم بالاخره موفق می‌شوم خریدم را انجام دهم یا نه.»
محبوبه تنها کسی نیست که با این مشکل مواجه شده است؛ در روزهای اول و دوم بهمن بسیاری از کاربران فضای مجازی از عدم دسترسی به سایت نمایشگاه کتاب خبر دادند. روابط عمومی خانه کتاب دوم بهمن ماه اعلام کرد در حال ارتقای سایت و حل مشکل فنی هستند و مشکل تا ساعت دیگری حل می‌شود؛ اما مراجعه‌کنندگان تا روز شنبه با مشکل قطع دسترسی به سایت مواجه بودند.
محبوبه معتقد است که غیر از مشکل دسترسی به سایت، درباره برگزاری این نمایشگاه اطلاع‌رسانی چندانی هم نشده است: «وقتی به دوستانم گفتم که نمایشگاه کتاب به صورت مجازی برگزار می‌شود و می توانید کتابهای مورد علاقه‌تان را از سایت خیلی راحت خرید کنید گفتند جذابیت نمایشگاه کتاب به آنجا رفتن و چرخیدن و خوردن سیب‌زمینی سرخ کرده است. کتاب خریدن هم یک بخش موضوع است. بعد فکر کردم و دیدم واقعا با این میزان سرانه پایین مطالعه در کشور، چند نفر مثل من و یا دانشجوهایی که دنبال کتابهای تخصصی رشته‌شان هستند، نمایشگاه کتاب را فقط به منظور خریدن و خواندن کتاب نگاه می‌کنند. وقتی به این موضوع فکر کردم دلم برای ناشران بیچاره خیلی سوخت.»
محبوبه در پایان صحبت‌های خود می‌گوید: «کافی است صداوسیما یک گزارش واقعی از مردم بگیرد و سوال کند که در جریان برگزاری نمایشگاه کتاب مجازی تهران در تاریخ یک تا ششم بهمن ماه هستند یا خیر؟ شرط می‌بندم بیش از هشتاد درصد مردم بی‌اطلاع‌اند؛ در حالی که هر سال به‌واسطه ترافیک مصلی هم که بود اکثر تهرانی‌ها در جریان برگزاری نمایشگاه کتاب بودند. برای اطلاع مردم فقط کافی بود از این همه بیلبوردی که در سطح شهر تهران به شهید سلیمانی اختصاص داده شده است، فقط ده درصد را به معرفی نمایشگاه مجازی کتاب تهران اختصاص می‌دادند تا مردم در جریان این نمایشگاه قرار بگیرند.»
«امیرحسین» ناشر کتابهای آموزشی است و در این نمایشگاه شرکت کرده است. او درباره برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران می‌گوید: «چاپ و نشر در دنیا، بسیار تحت تاثیر کرونا قرارگرفت و متضرر شد و بالطبع در ایران هم خیلی ضرر به ما زد. مجموعه ما تنها شانسی که آورد این است که کتابهای اموزشی و کمک آموزشی تولید می‌کنیم؛ وگرنه خیلی از ناشران عمومی یا ورشکست شدند یا در آستانه ورشکستگی هستند. این نمایشگاه هم از هیچ جهتی قابل مقایسه با نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیست. نه تبلیغات درستی انجام شده است، از طرفی باید عنوان کتاب‌ها را از قبل اعلام کنیم و امکان اضافه کردن تازه‌های نشر در طول این شش روز به فهرست کتاب‌هایمان وجود ندارد. ضمنا خیلی از ناشران مخصوصا چندتایی از ناشران معتبر درمورد هر موضوعی، در این نمایشگاه اصلا شرکت نکرده‌اند که همین موضوع باعث کمتر شدن عناوین کتاب‌ها و عدم پوشش ذائقه‌های مختلف و کم شدن رونق نمایشگاه می‌شود.»
امیرحسین معتقد است شاید کرونا چند سالی گریبان‌گیر زندگی همه ما باشد .کاش حداقل حمایت‌های دولت از اصناف مختلف انجام می‌شد که شاهد این همه ورشکستگی و از بین رفتن کسب‌وکارها و افسردگی اطرافیانمان نبودیم.»
«سما» خبرنگار است و در مورد اولین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران می‌گوید: «اولین ایراد این رویداد اسم آن است که کوچکترین توجهی توسط وزارت ارشاد نسبت به آن نشده است و یکی از پررنگ‌ترین رویدادهای فرهنگی کشور با اسم اشتباه در حال انجام شدن است. نمایشگاه به جایی اطلاق می‌شود که چیزی برای نمایش وجود داشته باشد؛ در حالی که وقتی این رویداد به صورت مجازی برگزار می‌شود، در بهترین حالت می‌توان اسم آن را فروشگاه مجازی بزرگ کتاب تهران نامید.» سما خود را «کتاب‌باز» حرفه‌ای معرفی می‌کند و انتقادات فراوانی نسبت به این رویداد دارد. مثل اینکه عنوان‌های زیادی از لیست منتخب خودش و دوستانش اصلا در سایت وجود ندارد. او می‌افزاید: «تا شنبه چهارم بهمن ماه که سیستم سایت برای خرید و عناوین به شکل وحشتناکی بی‌نظم بود؛ اما از شنبه یعنی روز چهارم نمایشگاه یک مقدار اوضاع بهتر شده است.»
با توجه به تماس‌های مکرر مردمی با مرکز پاسخگویی نمایشگاه مبنی بر در دسترس نبودن تعداد زیادی از عناوین کتاب‌ها در نمایشگاه مجازی کتاب تهران، خانه کتاب پیرو اطلاعیه‌ای از ناشران شرکت‌کننده درخواست کرد تا در صورت در اختیار داشتن نسخه چاپی کتاب‌ها، نسبت به درج اطلاعات و ویرایش موجودی کتاب‌ها در پنل خود اقدام کنند. در صورتی که پیش از این دستورالعملِ اکیدِ خانه کتاب به ناشران این بود که لیست کتاب‌هایشان را قبل از شروع نمایشگاه در پنل‌شان ثبت کنند؛ زیرا بعد از آن و در طول برگزاری نمایشگاه امکان اضافه کردن عنوانی به لیست وجود ندارد. به این ترتیب، مخاطب، تازه‌های نشر در ایام نمایشگاه را از دست می‌داد.
«شهروز» مهندس کامپیوتر است و در یک شرکت خصوصی کار می‌کند. او هم در زمینه نمایشگاه مجازی کتاب تهران می‌گوید: «برخلاف تاکید مسئولان برگزاری نمایشگاه مبنی بر سبک بودن سایت و امکان خرید آسان، اصلا زیرساخت‌ها مناسب نیست و سه روز اول برگزاری نمایشگاه تقریبا در بیشتر اوقات سایت در دسترس نبود تا اینکه اعلام کردند که از وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات یک پهنای باند گرفته‌اند و ظرف چند ساعت مساله حل می‌شود؛ اما این چندساعت تبدیل به چندروز شد. از طرفی سایت نمایشگاه کتاب از همه جای دنیا بالا می‌آید؛ اما امکان خرید تنها از داخل ایران وجود دارد، در حالی که فروشگاه‌های کوچک در نقاط مختلف دنیا امکان فروش و ارسال محصولاتشان را به اقصی نقاط دنیا دارند.»
شهروز معتقد است وقتی دولت در زمینه پهنای باند و بحث‌های زیرساختی و جابه‌جایی پول این‌قدر مشکل دارد، چرا باید با عجله دست به برگزاری همچنین رویداد بزرگی بزند و نتیجه‌اش چیزی جز آبروریزی نباشد؟ «فقط کافی بود همین تخفیفات و بن‌های تخفیف را به کتاب فروشی‌های نمایندگی در سراسر کشور اختصاص می‌داد هم کار منظم‌تر انجام می‌شد و هم این همه بی‌برنامگی حرص‌مان نمی‌داد.»
«مینا» دانشجوی ارتباطات است و در مورد نمایشگاه مجازی کتاب تهران می‌گوید: «کسانی که نمایشگاه کتاب تهران را جدی‌تر دنبال می‌کردند، می‌دانستند که یکی از بارزترین وجوه آن که برای افراد خارجی شرکت‌کننده در نمایشگاه هم بسیار جذاب بود، برگزاری نشست‌های تخصصی توسط اهل فن در زمینه کتابهای مختلف و مسائل مربوط با چاپ و نشر بود. در این شکل برگزاری مجازی و با این زیرساخت اینترنت عملا این‌چنین امکانی بسیار کم‌رنگ و بی‌رنگ است. از طرفی برگزارکنندگان ارسال رایگان با پست را به عنوان یک آفر فوق‌العاده عنوان می‌کنند؛ در حالی که ارسال بسته با پست سال‌هاست در ایران که کم‌رنگ شده است و در دنیای سرعت این نوع جابه‌جایی کمتر جایی دارد و خدا می‌داند کی این کتاب‌ها قرار است به دست صاحبانشان برسد.»
«حسن عمیدی» مدیر کل روابط عمومی شرکت ملی پست در حساب توییتری خود از خریداران کتاب خواست برای ارسال بهتر و سریع‌تر مرسولات آدرس‌دهی دقیق داشته باشند و کدپستی را درج کنند. ارائه شماره تماس برای هماهنگی هرچه بهتر بین گیرنده و ماموران پستی نیز یکی از موارد مهم است که خریداران نیاز است تا آن را رعایت کنند.
«هامون» فعال محیط زیست است و در زمینه برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران می‌گوید: «برگزارکنندگان، کورکورانه و با تقلید از کشورهای پیشرفته، نمایشگاه مجازی برگزار می‌کنند. اینکه بحث فنی و زیرساختی آن‌ها اصلا برای این کار آماده نیست، کنار بماند. بحث دیگر که جز اهداف اصلی برگزاری هر رویداد به صورت مجازی است، این موضوع است که تردد برای انجام کار در سطح اجتماع کم شود و بالطبع این اتفاق سرایت ویروس و بیماری کم شود. ترافیک و آلودگی هوا کم شود. گونه‌های گیاهی و درختان حال بهتری داشته باشند، تنفس بهتر و راحت‌تر صورت بگیرد و در نتیجه همه این اتفاقات آرامش بیشتری در زندگی‌مان ایجاد شود.»
هامون مکثی می‌کند و سپس این طور ادامه می‌دهد: «سال‌هاست که بحث قطع درختان برای تهیه کاغذ موضوع سمینارها و همایش های مختلف است، به‌گونه‌ای که این موضوع تا جایی پیش رفت که کتاب الکترونیک و کتاب صوتی در چند سال گذشته فراوان تولید شد و در مواردی جای کتاب کاغذی را گرفت. این در حالی است که در دوره‌های قبلی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، به کتاب الکترونیک بهای زیادی داده نمی‌شد و معمولا ناشران این کتاب‌ها یک غرفه در فضای باز نمایشگاه داشتند. در این دوره با توجه به شیوع ویروس کرونا و آلودگی هوا و احساس نیاز بیشتر به لزوم کتاب الکترونیک، هیچ جایگاهی برای کتاب الکترونیک در این نمایشگاه وجود ندارد.»
مطالب مرتبط:
رقابت میان نهادهای نظامی و فرهنگی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران
نامه اعتراضی انجمن صنفی داستان‌نویسان به ممنوعیت حضور برخی آثار در نمایشگاه کتاب تهران
بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران؛ چالشِ پیشِ رویِ دولت روحانی
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر