خبر مسدود شدن کارت‌های عابربانک شهروندان افغان در شهرهای مختلف ایران از چند روز پیش شنیده می‌شد اما دو روز چهارشنبه و پنجشنبه، هشتم و نهم بهمن‌ماه، یکباره شمار زیادی از این کارت‌ها غیرفعال شد و به تجمع برخی از مهاجرین افغان در برابر شعبه‌های بانک‌ها انجامید.
شهروندان افغان چه می‌گویند؟
شمار زیادی از شهروندان افغان در شبکه‌های اجتماعی نوشته‌اند عابربانک‌هایشان در روزهای اخیر یکباره و بدون اخطار قبلی غیرفعال شد.
این مهاجران با تاکید بر اینکه داشتن کارت بانکی برای برآورده شدن بخش بسیار بزرگی از امور روزمره در ایران یک ضرورت است، به ویژه به شرایط کرونا اشاره می‌کنند.
یک شهروند افغان هم می‌گوید در بیمارستان‌های ایران هیچ کاری قبل از دریافت پول انجام نمی‌شود و بدون کارت بانکی عملا سلامت عزیزان‌شان با خطر روبه‌رو شده است.
شهروندان افغان عمدتا ناچارند در یکی از دو بانک صادرات و تجارت حساب باز کنند و غیرفعال شدن کارت‌ها نیز به ویژه از سوی بانک صادرات روی داده است.
مقام‌های ایران چه می‌گویند؟
چند تن از مقام‌های جمهوری اسلامی گفته‌اند از یک سال و نیم پیش بدین سو، و به دنبال بخشنامه‌های بانک مرکزی برای «مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم»، باید اطلاعات دقیق همه مشتریان بانکی ثبت شود و به هر مشتری یک کد خاص تعلق گیرد.
به گفته حجت‌الله صیدی، مدیرعامل بانک صادرات ایران، هر مشتری بانکی باید یک «کد شهاب» داشته باشد تا هویتش در «سامانه نهاب» ثبت شود.
شهاب مخفف عبارت «شناسه هویت الکترونیک بانکی» و نهاب مخفف «نظام هویت‌سنجی الکترونیکی بانکی» است.
صیدی گفت: «اتباع ایرانی برای اخذ کد شهاب به کد ملی نیاز دارند و اتباع غیرایرانی به "کد فراگیر" که متولی آن وزارت کشور است.»
اما همان‌طور که مدیرعامل بانک صادرات تاکید کرده، حل نهایی این معضل به تصمیم وزارت کشور بستگی دارد و اینکه «کد فراگیر» را به چه کسانی بدهد.
آخرین وضعیت چیست؟
مدیرعامل بانک صادرات و همچنین برخی منابع دیگر، از جمله خبرگزاری تسنیم و یک نماینده مجلس، گفته‌اند برخی هماهنگی‌ها در جریان است و مهلتی یک‌ماهه به مهاجرین افغان داده خواهد شد.
شماری از مقام‌های جمهوری اسلامی می‌گویند روند ثبت اطلاعات بانکی و آماده کردن «کد شهاب» برای مهاجرین از حدود یک سال و نیم پیش آغاز شد و «شمار زیادی از آنان» نیز موفق به دریافت این کد شدند.
اما شهروندان افغان می‌گویند حتی پیش از این نیز باز کردن حساب بانکی برای مهاجران قانونی با مشکل همراه بود و آنها در پاره‌ای از موارد ناچار بودند از دوستان ایرانی خود برای باز کردن حساب کمک بگیرند.
همزمانی با سفر طالبان به تهران
شمار زیادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی به همزمانی این ماجرا با سفر هیات طالبان به تهران اشاره کرده‌اند.
هیاتی از مقام‌های ارشد طالبان روز سه‌شنبه به ریاست «ملا عبدالغنی برادر»، معاون دفتر سیاسی این گروه، وارد تهران شد و تاکنون دیدارهایی با مقام‌های جمهوری اسلامی، از جمله علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، داشته است.
برخی کاربران تاکید کردند اتفاقی بودن این همزمانی باورپذیر نیست؛ شمار زیادی یادآور شدند سرگردانی مهاجران زمانی اتفاق افتاد که طالبان در کاخ گلستان مورد استقبال قرار گرفته بودند؛ یک خبرنگار هم ابراز امیدواری کرد مسدود شدن کارت‌های بانکی مهاجران «ربطی به حضور هیات طالبان و یا به قول یکی از نماینده‌های مجلس انقلابی "جنبش اصیل" منطقه نداشته باشه!»
اشاره به این همزمانی حتی در نوشته‌های برخی هواداران جمهوری اسلامی نیز بازتاب یافت و از جمله یکی از آنان نوشت: «در این روزها که ایرانم میزبان طالبان است؛ گویا یکی از ثمرات این میزبانی مسدود شدن کارت بانکی بسیاری از مهاجران افغان بوده است.»
آیا نخستین بار است که کارت‌های بانکی مهاجران مسدود می‌شود؟
خیر؛ پیش از این چند بار دیگر نیز چنین رویدادی اتفاق افتاده بود. اما مسدود شدن سه سال پیش کاملا مشابه رویداد فعلی بود: در بهمن ۱۳۹۶ یکباره کارت‌های مهاجرین به بهانه «مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم» مسدود شد.
آن زمان گفته شد که بانک مرکزی تصمیم گرفته بخشنامه‌ای را که در سال ۱۳۹۰ درباره مبارزه با پولشویی تصویب شده بود اجرایی کند.
با این حال، همان زمان محمد صالحی، معاون فرهنگی اداره کل اتباع خارجی وزارت کشور، به خبرگزاری تسنیم گفت هنگام تدوین و صدور این بخشنامه، هیچ نماینده‌ای از این اداره کل حضور نداشته و «مهاجرین نیز در لیستی قرار گرفتند که برای آنها نباید عابربانک صادر شود».
با اینکه این مقام جمهوری اسلامی گفت «همه تلاش خود را می‌کنیم تا این مصوبه در ارتباط با پناهندگان لغو شو» اما در سه سال گذشته شمار بسیار زیادی از شهروندان افغان ساکن ایران از مشکلات بانکی خود گلایه کرده بودند.
چه تعداد مهاجر افغان در ایران زندگی می‌کنند؟
رقم دقیقی از شهروندان افغان ساکن ایران در دست نیست اما برخی گزارش‌ها تعداد آنها را تا حدود دو میلیون نفر برآورد می‌کند.
از این میان، وزارت کشور جمهوری اسلامی تنها به ۹۶۰ هزار شهروند افغانستانی «كارت آمایش» داده است.
به این ترتیب، شهروند افغانی که کارت بانکی‌اش غیرفعال شده است باید اولا کارت آمایش داشته باشد، ثانیا اگر وزارت کشور موافقت کند به او کد فراگیر داده شود تا سرانجام بتواند کد شهاب را برای ثبت در سامانه بانکی دریافت کند.
مطالب مرتبط:
حق انتخاب برای مهاجر افغانستانی: دیپورت یا عضویت در لشکر فاطمیون؟
فرمانده انتظامی شرق تهران: دنبال منتشرکننده ویدیو سیلی خوردن زن افغانستانی هستیم
کودک‌مهاجر افغانستانی در مسیر قاچاق به ایران فلج شد
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر