close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
گزارش

هر شبانه‌روز ۱۰۰ ازدواج زیر ۱۵ سال؛ تحلیل آمار کودک‌همسری در ایران

۱۶ بهمن ۱۳۹۹
علی رنجی‌پور
خواندن در ۴ دقیقه
هر ۲۴ ساعت یکصد ازدواج زیر ۱۵ سال در ایران؛ گزارش فصلی مرکز آمار ایران می‌گوید این ارقام تکان‌دهنده مربوط به تابستان امسال است.
هر ۲۴ ساعت یکصد ازدواج زیر ۱۵ سال در ایران؛ گزارش فصلی مرکز آمار ایران می‌گوید این ارقام تکان‌دهنده مربوط به تابستان امسال است.
نگاهی به داده‌های آماری نشان می‌دهد با اینکه آمار کلی ازدواج در ایران در حال کاهش است، اما سهم ازدواج کودکان و نرخ کودک‌همسری رو به افزایش گذاشته است.
نگاهی به داده‌های آماری نشان می‌دهد با اینکه آمار کلی ازدواج در ایران در حال کاهش است، اما سهم ازدواج کودکان و نرخ کودک‌همسری رو به افزایش گذاشته است.

گزارش فصلی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد با وجود کاهش نسبی ازدواج در ایران، پدیده کودک‌همسری افزایشی چشمگیر داشته و در سه‌ماهه تابستان امسال نرخ کودک‌همسری رکوردی تازه در سال‌های اخیر ثبت کرد. از سوی دیگر آمار جدید نشان می‌دهد توزیع کودک‌همسری در استان‌های ایران یکسان نیست و نمی‌توان فقط عوامل اقتصادی را باعث ترویج آن پنداشت.

***

هر ۲۴ ساعت یکصد ازدواج زیر ۱۵ سال در ایران؛ گزارش فصلی مرکز آمار ایران می‌گوید این ارقام تکان‌دهنده مربوط به تابستان امسال است. فصلی غمگین برای کودکانی که به جای مدرسه و بازی، سر سفره عقد نشانده شده‌اند.

به این ترتیب، آمار رسمی ازدواج کودکان در نیمه نخست امسال به ۱۶ هزار و ۳۸۲ مورد رسید که یک رکورد تازه در سال‌های اخیر را رقم زد و می‌توان آن را سیاه‌ترین سال کودک‌همسری در این سال‌ها خواند.

ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی ایران ازدواج دختران زیر ۱۳ سال و پسران زیر ۱۵ سال را مشروط به «رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح» کرده است؛ شرطی که ظاهرا تاثیر چندانی در مهار بحران ازدواج دختران پیش از رسیدن به سن قانونی نداشته است.

تحلیل آمار ازدواج و طلاق در نیمه نخست سال ۹۹ نشان می‌دهد با اینکه تعداد کلی ازدواج‌ها کاهش نسبی داشت، نرخ ازدواج کودکان به بالاترین حد سال‌های اخیر رسید.

از حدود ۲۸۹ هزار ازدواج ثبت شده در بهار و تابستان امسال بیش از ۱۶ هزار مورد مربوط به عروس‌های زیر ۱۴ سال بوده است. به این ترتیب، در نیمه نخست امسال نرخ کودک‌همسری (نسبت ازدواج دختران زیر ۱۵ سال به کل ازدواج‌ها) به ۷ .۵ درصد رسید که بالاترین نرخ کودک‌همسری در ۸ سال گذشته به شمار می‌رود.

جدول‌های سالانه، شش‌ماهه و سه‌ماهه زیر که بر اساس داده‌های سازمان ثبت احوال و مرکز آمار ایران تهیه شده، آمار رسمی مربوط به ازدواج کودکان در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ است:

سال

کل ازدواج

دختران زیر ۱۵ سال

درصد ازدواج کودکان

۱۳۹۲

793,815

41,139

5.2%

۱۳۹۳

752,550

39,068

5.2%

۱۳۹۴

700,880

35,344

5.0%

۱۳۹۵

670,485

35,519

5.3%

۱۳۹۶

609,900

33,312

5.5%

۱۳۹۷

552,894

30,444

5.5%

۱۳۹۸

530,225

28,191

5.3%

نیمه اول سال

کل ازدواج

دختران زیر ۱۵ سال

درصد ازدواج کودکان

نیمه اول ۱۳۹۷

327,597

18,344

5.6%

نیمه اول ۱۳۹۸

297,402

16,017

5.4%

نیمه اول ۱۳۹۹

288,973

16,382

5.7%

فصل

کل ازدواج

دختران زیر ۱۵ سال

درصد ازدواج کودکان

بهار ۱۳۹۷

161,635

9,024

5.6%

تابستان ۱۳۹۷

165,962

9,320

5.6%

پاییز ۱۳۹۷

103,951

5,831

5.6%

زمستان ۱۳۹۷

121,346

6,270

5.2%

بهار ۱۳۹۸

145,520

8,001

5.5%

تابستان ۱۳۹۸

151,882

8,016

5.3%

پاییز ۱۳۹۸

114,898

6,210

5.4%

زمستان ۱۳۹۸

117,925

5,970

5.1%

بهار ۱۳۹۹

127,417

7,324

5.7%

تابستان ۱۳۹۹

161,556

9,058

5.6%

نگاهی به داده‌های آماری نشان می‌دهد با اینکه آمار کلی ازدواج در ایران در حال کاهش است، اما سهم ازدواج کودکان و نرخ کودک‌همسری رو به افزایش گذاشته است.

پیش‌ از امسال، بالاترین نرخ ازدواج دختران زیر ۱۵ سال در سال‌های ۹۶ و ۹۷ با نرخ ۵ .۵ درصد به ثبت رسیده بود. در آمار فصلی سه سال اخیر هم بالاترین میزان هیچ‌گاهاز ۶ .۵ درصد فراتر نرفته بود، اما آنچه در بهار و تابستان ۹۹ در کشاکش بحران کرونا و وخامت وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم ایران گذشت رکوردی تازه در دفتر سیاه کودک‌همسری است.

با این حال وضعیت کودک‌همسری در همه استان‌ها یکسان نیست. در گزارش اخیر مرکز آمار داده‌های تفکیکی استان‌ها ذکر نشده، اما بررسی آمارهای ثبت احوال در سال‌های گذشته نشان می‌دهد نرخ کودک‌همسری در استان‌های شمال غربی و شمال شرقی ایران بالاتر از سایر استان‌ها است.

مقایسه با آمار سال گذشته

در سال ۱۳۹۸ بالاترین نرخ کودک‌همسری مربوط به استان زنجان بود که تقریبا ۵ .۲ برابر نرخ متوسط کشوری محسوب می‌شد؛ در آن سال از هر یکصد ازدواج ثبت شده در این استان در چهارده مورد سن عروس ۱۴ سال یا کمتر بود. بعد از زنجان نیز بیشترین نرخ ازدواج کودکان متعلق به خراسان شمالی (۱۲ درصد) بود و در رده‌های بعدی استان‌های اردبیل، آذربایجان شرقی و خراسان رضوی (هر یک با نرخ بالای ۱۱ درصد) قرار داشتند و بلافاصله پس از آن‌ها استان همدان با رکورد ۱۰ درصد واقع شده بود.

در استان‌های مرکزی نرخ ازدواج زیر ۱۵ سال عمدتا بین ۲ تا ۵ درصد گزارش شده بود. در رده‌های انتهایی جدول نیز نام استان‌های تهران، اصفهان و البرز با نرخ کمتر از ۲ درصد آمده بود و این استان‌ها پایین‌ترین آمار ازدواج زیر ۱۵ سال را در کل کشور ثبت کردند. آماری که اگرچه به نسبت سایر استان‌ها پایین به نظر می‌رسد، اما در مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان رقمی بالا در زمینه کودک‌همسری و ازدواج غیرقانونی محسوب می‌شود.

این الگو تقریبا در سال‌های پیش از آن نیز برقرار بوده است. نقشه و جدول زیر نشان می‌دهد وضعیت در مناطق مختلف کشور چگونه است.

                     آمار تفکیکی سال ۱۳۹۸

استان

کل ازدواج

دختران زیر ۱۵ سال

درصد ازدواج کودکان

آذربايجان شرقی

28,419

3,158

11.1%

آذربايجان غربی

26,435

1,276

4.8%

اردبیل

10,835

1,260

11.6%

اصفهان

26,173

400

1.5%

البرز

13,934

249

1.8%

ايلام

4,091

90

2.2%

بوشهر

6,168

180

2.9%

تهران

68,592

950

1.4%

چهارمحال و بختیاری

6,825

186

2.7%

خراسان جنوبی

5,990

360

6.0%

خراسان رضوی

47,379

5,237

11.1%

خراسان شمالی

7,864

939

11.9%

خوزستان

37,594

2,119

5.6%

زنجان

8,030

1,095

13.6%

سمنان

3,392

69

2.0%

سیستان و بلوچستان

23,883

1,950

8.2%

فارس

29,826

1,037

3.5%

قزوین

7,734

590

7.6%

قم

7,184

322

4.5%

کردستان

13,901

351

2.5%

کرمان

21,169

1,058

5.0%

کرمانشاه

15,682

474

3.0%

کهگیلویه و بویراحمد

5,610

143

2.5%

گلستان

14,335

769

5.4%

گیلان

16,670

376

2.3%

لرستان

13,934

811

5.8%

مازندران

19,849

531

2.7%

مرکزی

7,937

293

3.7%

هرمزگان

11,524

430

3.7%

همدان

12,908

1,276

9.9%

یزد

6,358

212

3.3%

توزیع جغرافیایی کودک‌همسری

با اینکه برخی مطالعات نشان می‌دهد عوامل اقتصادی در دامن زدن به کودک‌همسری موثر است، اما همان طور که در نقشه و جدول فوق دیده می‌شود، نرخ کودک‌همسری در مناطق فقیرتر ایران لزوما بیشتر از استان‌های برخوردار نیست. به عنوان مثال خراسان رضوی یا آذربایجان شرقی جزو استان‌های ثروتمند به حساب می‌آیند، اما همواره جزو مناطقی هستند که بالاترین نسبت ازدواج کودکان را دارند. در عوض آمار ازدواج زیر ۱۵ سال در استان‌های کمتر برخوردار غربی و جنوبی به رغم مشکلات شدید اقتصادی نسبتا پایین است.

مطالب مرتبط:

ازدواج ۹هزار کودک در تابستان؛ فاجعه‌ای که قانون‌گذار آن‌را مبارک می‌داند

از هر پنج ازدواج در ایران، یکی مصداق کودک‌همسری است

اولویت مجلس یازدهم فرزندآوری است، حتی به قیمت ازدواج کودکان!

نهضت فرزندآوری علی خامنه‌ای؛ از قربان صدقه هواداران تا اخبار جعلی

بحران کودک‌همسری در شهرستان خدا‌آفرین؛ ۵۴ کودک‌همسری در یک سال

تبلیغ ازدواج کودکان درشبکه‌های مجازی وابسته به آیت الله خامنه‌ای

ثبت نظر

خبرنگاری جرم نیست

حسین حبیبی: صداوسیما حق اعتراض کارگران را امنیتی می‌کند

۱۶ بهمن ۱۳۹۹
خواندن در ۲ دقیقه
حسین حبیبی: صداوسیما حق اعتراض کارگران را امنیتی می‌کند