آیا می‌دانستید جمعیت کودکان تحت پوشش «جمعیت امام علی» در تهران بیشتر از کودکان کار و خیابان تحت پوشش «حمایت اجتماعی» سازمان بهزیستی است؟
جمعیت امام علی، بزرگ‌ترین و مشهورترین نهاد غیردولتی خیریه در ایران، در حالی با پیگیری وزارت کشور و حکم دستگاه قضایی منحل شده است که جامعه ایرانی با بحرانی بی‌سابقه دست و پنجه نرم می‌کند. از یک سو تشدید بحران اقتصادی و اجتماعی یک دهه گذشته باعث گسترش کم‌سابقه فقر و افزایش انواع آسیب‌های اجتماعی در جامعه شده است. از سوی دیگر نیز نهادهای دولتی و حاکمیتی که فلسفه وجودی‌شان مقابله با آسیب‌های اجتماعی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر است، با بحران ناکارآمدی و فساد مالی و سیاسی دست و پنجه نرم می‌کنند.
در این میان حذف جمعیت امام علی به چه معنا است؟ فعالیت‌های این موسسه خیریه غیردولتی در مقیاس با فعالیت‌های نهادهای دولتی مانند بهزیستی یا تشکیلات عریض و طویل کمیته امداد چقدر گسترده است؟
برای پاسخ به این سوال پیش از هر چیز ببینیم که دایره عملکرد جمعیت امام علی چقدر بزرگ است؟
***
طبق گزارش‌های رسمی این موسسه خیریه، تا تیر ماه ۱۳۹۹ دقیقا ۶۱۳۷ کودک در ۲۰ استان ایران تحت پوشش جمعیت امام علی قرار داشته‌اند و از خدمات آموزشی (کلاس‌های درسی، کمک‌‌هزینه‌های آموزشی و...)، فرهنگی (کلاس‌های فوق برنامه چون محیط زیست، خلاقیت و...)، هنری (آموزش تئاتر، موسیقی، نقاشی و برگزاری نمایشگاه‌ها و...)، ورزشی (استعدادیابی و حضور در تیم‌های ورزشی پرشین و مسابقات کشوری و...)، درمانی (دندان‌پزشکی، مددکاری و کمک‌هزینه‌ی درمانی و...) و خدمات گوناگون دیگر برخوردار شده‌اند.
بیشترین تعداد کودکان در استان‌های تهران (۲۳۵۹ کودک)، خراسان رضوی (۸۳۳ کودک)، کرمانشاه (۳۹۳ کودک)، کرمان (۳۹۲ کودک)، آذربایجان شرقی (۳۳۰ کودک) و... تحت پوشش این خیریه غیردولتی قرار داشته‌اند.
این جمعیت البته در مقابل بزرگی جمعیت کودکان آسیب‌پذیر ایران چندان زیاد به نظر نمی‌رسد، اما در مقام مقایسه با عملکرد سازمان‌های خیریه دولتی و حاکمیتی، یعنی سازمان بهزیستی و کمیته امداد، قابل ملاحظه به نظر می‌رسد.
جمعیت کودکان آسیب‌پذیر تحت حمایت سازمان بهزیستی چقدر است؟
بگذارید اول ببینیم جمعیت کودکان آسیب‌پذیر تحت پوشش سازمان بهزیستی چقدر است؟
طبق آخرین آمارنامه سازمان بهزیستی، جمعیت «کودکان تحت مراقبت در خانه» در سال ۱۳۹۷ در کل کشور ۵۱۶۲ کودک بوده است. این کودکان به یکی از دلایل فوت، زندانی بودن، مفقودالاثر بودن، سرپرست یا زندانی بودن، مجهول‌الهویه بودن، عدم صلاحیت، بیماری‌های واگیر یا اعتیاد سرپرست خانواده نیاز به مراقبت در خانه‌های سازمان بهزیستی پیدا کرده‌اند. حدود یک‌سوم این ۵۱۶۲ کودک، کودکانی‌اند که به دلیل اعتیاد سرپرست خانواده کارشان به خانه‌های بهزیستی کشیده شده است.
به جز این یک مرکز توانمندسازی کودکان خیابانی هم در سازمان بهزیستی وجود دارد که گزارشی از عملکرد آماری آن در سالنامه آماری بهزیستی در دست نیست، اما به نظر می‌رسد ابعاد فعالیت این مراکز کوچک‌تر از دایره فعالیت‌های جمعیت امام علی است.
به گفته مدیر بهزیستی استان تهران، در سال ۱۳۹۸ چیزی حدود ۲ هزار کودک کار در مراکز آموزشی و خدماتی بهزیستی خدمات دریافت کرده‌اند و قرار بوده است در سال ۱۳۹۹ نیز ۸۰۰ کودک تحت «حمایت‌های اجتماعی» قرار بگیرند.
صرف نظر از این که کیفیت ارائه «خدمات اجتماعی» در یک سازمان دولتی و یک موسسه خیریه غیردولتی چقدر با هم فرق دارد، شاخص‌های کمی هم نشان از آن دارد که در مقام مقایسه جمعیت امام علی به نسبت سازمان بهزیستی دست بالا را دارد. قطعا عدد ۲۴۰۰ (جمعیت کودکان تحت پوشش جمعیت امام علی در استان تهران)، بزرگ‌تر از اعدادی مانند ۲ هزار و ۸۰۰ کودک خیابانی است که سازمان بهزیستی تحت پوشش «خدمات اجتماعی» خود قرار داده است.
کمیته امداد چه تعداد کودک را تحت حمایت خود دارد؟
کمیته امداد یکی از نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی ایران است که یکی از ویژگی‌های آن‌ها عدم شفافیت است و به زحمت می‌توان آمارهای کلی از عملکرد این سازمان عریض و طویل به دست آورد. باید روی این نکته تاکید کرد که این آمارها قابل راستی‌آزمایی نیستند.
بر اساس اطلاعاتی که در سالنامه آماری سال ۱۳۹۷ مرکز آمار منتشر شده است، در سال ۱۳۹۷ حدود ۲۸۹ هزار کودک تحت عنوان «ایتام مورد حمایت» تحت پوشش کمیته امداد قرار داشته‌اند.
این آمار به نسبت جمعیت کل کودکان (حدود ۲۵ میلیون نفر) عجیب و غریب است. برای این که باور کنیم ۲۸۹ هزار کودک یتیم زیر پوشش کمیته امداد قرار دارند، باید بپذیریم از هر صد کودک ایرانی بیش از یکی «یتیم تحت پوشش کمیته امداد» باشد.
علاوه بر این کمیته امداد آمار دیگری هم دارد و آن جمعیت ۳۷۹ هزار نفری دانش‌آموزانی است که از خدمات تحصیلی و فرهنگی این کمیته استفاده کرده‌اند. به حساب و کتاب ریاضی از هر ۱۰۰ دانش‌آموز ایرانی ۳ کودک تحت پوشش خدمات فرهنگی و آموزشی کمیته امداد قرار داشته‌اند.
مقایسه مع‌الفارق جمعیت امام علی با بهزیستی و کمیته امداد
مقایسه یک خیریه غیردولتی با سازمان بزرگ دولتی و حاکمیتی، قیاس مع‌الفارق است. مقایسه عملکرد جمعیت امام علی با بهزیستی که سازمان اداری است و ردیف بودجه دولتی دارد مقایسه درستی نیست، همین طور قیاس با کمیته امداد که بیش از آن که یک خیریه باشد یک بنگاه اقتصادی-اجتماعی-مذهبی است که ردپای آن در مسائل سیاسی داخلی و منطقه‌ای دیده می‌شود. کمیته امداد هم بودجه دولتی دارد و هم از منابع مالی سازمان‌یافته حاکمیتی برخوردار است.
بودجه امسال بهزیستی حدود ۳۱۴۴ میلیارد تومان و بودجه کمیته امداد بیش از ۵۰۸۰ میلیارد تومان است و در همین حدود از محل «صدقات» و «زکات» و وجوهات امانی درآمد دارد.
به عبارتی این دو سازمان روی هم دست‌کم ۱۵ هزار میلیارد تومان پول در اختیار دارند که طبق قانون باید صرف امور حمایتی از جمله توانمندسازی کودکان کنند.
در حالی که مجموع کل درآمدهای جمعیت امام علی در سال ۱۳۹۸ حدود ۲۸ میلیارد تومان بوده است که بیش از دوسوم آن (۷۸درصد) از کمک‌های نقدی، ۲۰ درصد کمک‌های غیرنقدی و حدود ۲ درصد از محل سود بانکی و درآمد تسعیر نرخ ارز تامین شده است.
روی ترازو نشاندن یک خیریه غیردولتی با سازمان‌های بزرگ دولتی و حاکمیتی مثل کمیته امداد، غیرمنطقی و مطلقا ناعادلانه است، اما با این همه باز اگر عملکردها را با هم مقایسه کنیم، کفه ترازو به سمت جمعیت امام علی، خیریه بزرگ و مشهور غیردولتی، سنگینی می‌کند.
مقام‌های دولتی و قضایی جمهوری اسلامی ایران هنگام انحلال جمعیت امام علی به مزیت‌های این خیریه غیردولتی در برابر نهادهای ناکارآمد و فاسد دولتی و حاکمیتی کاری نداشته‌اند، اما این مزیت‌ها از چشم جامعه پنهان نبوده و نیستند.
انحلال جمعیت امام علی در حالی اتفاق می‌افتد که ایران را بحران اقتصادی و اجتماعی فراگرفته و سطح آسیب‌پذیری جامعه به بالاترین حد ممکن رسیده است. مسئولان جمهوری اسلامی یکی از نهادهای اجتماعی خوش‌نام و خیریه‌های کارآمد غیردولتی را منحل کردند.
مطالب مرتبط:
جمعیت امام علی منحل شد، نهادهای دولتی ناکارآمد هم‌چنان فعال هستند
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر