شایعه تشکیل دوباره تیم ملی فوتبال زنان؛ تحقیر، تبعیض و دیگر هیچ

سحر رضایی، شهروندخبرنگار

دو سال قبل در چنین روزهایی تیم ملی فوتبال زنان ایران آخرین دیدار بین‌المللی خود را انجام داد. پس از آن هیچ بازی رسمی و غیر رسمی دیگری برای این تیم تدارک دیده نشد.

دیدار زنان ایران و چین تایپه در چارچوب رقابت‌های انتخابی المپیک، آخرین میدانی بود که زنان ملی‌پوش ایرانی با چند لایه لباس در گرمای دوحه در آن پا به توپ شدند. ایران در آن مسابقات با شکست مقابل فیلیپین و چین تایپه و یک پیروزی پر گل برابر فلسطین، از دور رقابت‌ها حذف شد و تا امروز که این گزارش را می‌خوانید، هنوز تشکیل نشده است. این کنار گذاشتن نرم فوتبال زنان، خروج از رده‌بندی فیفا را به همراه داشت. این یعنی از نظر فیفا، فوتبال زنان در ایران وجود خارجی ندارد.

خروج از رده‌بندی فیفا

فوتبال زنان ایران از سال ۲۰۰۸ با شرکت در مسابقات مقدماتی غرب آسیا و انجام بازی‌های دوستانه به رسمیت شناخته شد و به رده‌بندی فیفا راه یافت. در حالی که فقط سه سال از تشکیل تیم ملی زنان ایران می‌گذشت، با دیدار‌های نسبتاً مستمر و نتایج درخشان تیم ملی، تا رتبه ۴۹ جهان بالا رفت.

در آن سال‌ها، ایران از کشورهایی چون یونان، هندوستان، ولز، اسلوونی و ۶۸ کشور دیگر بالاتر بود.اما تبعیض یا به عبارتی، تحقیر جنسیتی در فدراسیون فوتبال، تعطیلی فوتبال زنان و لغو تماس‌های بین‌المللی باعث شدند تا از دسامبر ۲۰۱۴ تا ژوئن ۲۰۱۷ اثری از ایران در رنکینگ نباشد.

سال ۲۰۱۷ زنان فوتبالیست ایرانی دوباره با رتبه ۵۵ جهان به رده‌بندی فیفا برگشتند. اما از آن پس، روند تیم ملی همواره نزولی بود و با اعلام هر رده‌بندی جدید، جایگاهش بیش از قبل سقوط کرد.

در آخرین رده‌بندی فیفا که تیم ملی زنان ایران حضور داشت، در جایگاه هفتاد و یکم نشست. اما اوضاع از این هم وخیم‌تر شد و دسامبر ۲۰۲۰ با اعلام رده‌بندی جدید، اثری از ایران دیده نمی‌شد.

به این ترتیب تیم ملی زنان برای دومین بار از جمع کشورهای حاضر در رده‌بندی بیرون افتاد. دلیلش هم ساده و واضح بود؛ عدم فعالیت ملی از فروردین ۱۳۹۸.

وقتی تیمی وجود ندارد، طبیعی است جایی هم در رنکینگ نداشته باشد. تیم ملی ولز که سال ۲۰۰۸ پشت سر ایران قرار گرفته بود، به رتبه ۳۱ جهان رسیده است. همین پیشرفت برای فوتبال زنان در هندوستان، یونان، اسلوونی و سایر کشورهایی که پشت سر ایران بودند هم رخ داد.

تیم ملی فوتبال زنان ایران به صورت رسمی، سرمربی ندارد چون قرارداد کادر فنی پس از انتخابی المپیک به پایان رسید. اگر چه در مراسم بهترین‌های سال فیفا و انتخابات فدراسیون فوتبال، «مریم آزمون» به عنوان آخرین سرمربی تیم ملی زنان ایران حضور داشت. 

شاید غم‌‌انگیز باشد که بدانیم سرمربی تیم ملی زنان فقط برای رای دادن در انتخابات فدراسیون صاحب هویت می‌شود.

مریم ایراندوست؛ از پرونده‌سازی امنیتی تا بازگشت احتمالی

این روزها شنیده می‌شود «مریم ایراندوست»، سرمربی اسبق تیم زنان ملوان که اکنون «آکادمی فوتبال ایراندوست» را به کمک پدرش، «نصرت ایراندوست» و خواهرش اداره می‌کند، اصلی‌ترین گزینه هدایت تیم ملی زنان است. البته او این فصل در لیگ زنان تیم‌داری نکرده و بارها در صفه اینستاگرامش به عدم پخش فوتبال زنان در تلویزیون اعتراض کرده است.

در فوتبال زنان، اعتراض کردن معنی حذف شدن فوری می‌دهد. اما مریم ایراندوست محبوب‌ترین چهره در فوتبال زنان ایران است. تجربه و دانش بالایی هم دارد.

مریم ایراندوست از سابقه حضور در کادر فنی تیم ملی بزرگ‌سالان و جوانان ایران نیز برخوردار است. در یک جنجال «امنیتی» در اسفند ۱۳۹۲، حراست فدراسیون فوتبال فهرستی از مربیان، بازیکنان و شاغلان در فوتبال و فوتسال زنان تهیه کرد. تمامی اعضای این فهرست وادار به استعفا یا اخراج شدند.  

بهانه این تصمیم ضربتی که حتی مسوولان فدراسیون هم توان لغوش را نداشتند، عکس‌ها و پرونده‌سازی‌هایی در حراست فدراسیون علیه این افراد بود.

گفته می‌شد پرونده‌سازی از نهادهای امنیتی بالادست آغاز شده بود. به این ترتیب، مریم ایراندوست هم سمتش را از دست داد.

شعارهای شهره

وضعیت فوتبال زنان ایران مشابه وضعیت کلی جامعه ایران است؛ ناامیدی، قهقهرا، مشکلات شدید مالی و بی کفایتی مسوولان؛ مسوولانی که نشان داده‌اند هیچ اهمیتی برای فوتبال و فوتسال زنان قائل نیستند و حتی از ظاهرسازی هم خودداری می‌کنند. قریب به چهار ماه است این تیم از رده‌بندی فیفا خارج شده اما جز شهره موسوی که او نیز تاکنون فقط به وعده دادن بسنده کرده، کسی در این باره نه پاسخ‌گو بوده و نه واکنشی عملی نشان داده است.

نایب رییس زنان فدراسیون فوتبال که از اسفند ۱۳۹۹ کار خود را آغاز کرد، در دو بازی از لیگ فوتبال و فوتسال به دیدار بازیکنان و مربیان رفته و وعده حل مشکلات را داده است.

فهرست وعده‌های او در اولین صحبت‌هایش طولانی است: «باید تغییرات مد نظر فوتبال زنان را ایجاد کنیم. توجه به استعدادیابی در سطوح پایه، برگرداندن تیم ملی به رنکینگ فیفا، برگزاری منظم مسابقات، برنامه‌ریزی در فوتبال ساحلی، توجه به زنان داور که با هزینه‌های بسیار کم زحمت می‌کشند، برگزاری کلاس‌های حرفه‌ای‌تر و آموزش‌های بیشتر برای مربیان از طریق اعزام آن‌ها به خارج یا آوردن مربیان خارجی به ایران، پرداخت پاداش قهرمانی تیم ملی فوتسال و فراهم کردن زمینه‌های حضور زنان در مسابقات و... جزو برنامه‌هایی است که باید آن‌ها را دنبال کنیم.»

این جملات، یعنی نایب رییس جدید از مشکلات آگاهی دارد. نقاط ضعف را می‌داند اما شغل وقت‌گیر نام‌برده در شرکت شبکه‌ای «بادران گستران»، فرصت، موقعیت و اجازه‌ای به او نمی‌دهد که به حل مشکلات زنان بپردازد.

مشغله او در بادران به قدری زمان‌بر است که همه جلسات فوتبالی خود را در دفتر کار خود در همین شرکت برگزار می‌کند.

تیمی که وجود ندارد، به مسابقات می‌رود

چندی پیش خبر حضور تیم ملی فوتبال زنان ایران در جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۱ هند در پایگاه خبری فدراسیون فوتبال منتشر شد. این در حالی است که فوتبالیست‌های زن ایرانی در دومین سالگرد استراحت اجباری خود به سر می‌برند. سرمربی و کادر فنی این تیم هم مشخص نیستند.

قرار است مسابقات زنان در آسیا شهریورماه برگزار شود و این تیم برای شکل گرفتن دوباره، کمتر از شش ماه فرصت دارد. فدراسیون فوتبال فعلا فقط فرصت‌سوزی می‌کند.

داستانی تکراری پیش روی تیم ملی فوتبال زنان ایران است. در بهترین حالت، تیم ایران در آستانه مسابقات، عجولانه با اردوی کوتاه مدت و حداقل امکانات و کیفیت تشکیل می‌شود. تیم را به مسابقات اعزام می‌کنند و وقتی شکست خورد و بازگشت، در رسانه‌های حامی خود جا می‌اندازند که همان بهتر این تیم رها شود.