بار دیگر برجام یکی از تاثیرگذارترین موضوعات بر انتخابات ریاست‌جمهوری شده است؛ چرا که از دیدگاه برخی از فعالان سیاسی، توافق دوباره یعنی گشایش احتمالی در وضعیت اقتصادی و به وجود آمدن انگیزه برای ادامه دولت روحانی. در این میان اما برخی دیگر از تحلیل‌گران معتقدند که توافق دوباره اتمی معجزه نخواهد کرد و فضای «صفر مطلق» انتخابات را گرم نخواهد کرد.
«مهدی مهدوی‌آزاد»، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی، در گفت‌وگو با ایران وایر می‌گوید که توافق دوباره حداکثر می‌تواند پنج تا ده درصد بر انتخابات تاثیرگذار باشد.
***
«حسن روحانی» بارها تاکید کرده که مخالفانش قصد دارند، توافق را به پس از انتخابات ریاست‌جمهوری بکشانند. در این میان مخالفان نیز به صراحت گفته‌اند این‌بار اجازه نخواهند داد، طرف توافق تنها دولت باشد؛ بلکه باید مجلس نیز جزیی از مذاکرات شود.
روحانی بارها تاکید کرده که راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها توسط دولت و به سرعت انجام خواهد شد و پس از آن ایران نیز به‌سرعت به تعهدات سابق بازخواهد گشت.
در مقابل «علیرضا زاکانی» که در مجلس نهم رییس کمیسیون ویژه برجام و از مخالفان این توافق بود، گفته است که راستی‌آزمایی لغو تحریم‌های آمریکا باید توسط مجلس انجام شود، نه دولت.
«حسین شریعتمداری»، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در روزنامه کیهان، نیز پس از حمله به نطنز پیشنهاد کرده بود یا مذاکرات وین لغو شود، یا دو نماینده مجلس «در مذاکرات حضور پیدا کنند تا از نزدیک بر انطباق مذاکرات با مصوبه لغو تحریم‌ها نظارت داشته باشند.»
«منوچهر متکی»، وزیر خارجه دولت «احمدی‌نژاد»، نیز از دولت روحانی خواسته که برای رسیدن به توافق عجله نکنند.
اصول‌گرایان نیز می‌دانند مذاکرات اتمی توسط شورای عالی امنیت ملی و با نظارت مستقیم رهبر جمهوری اسلامی پیگیری خواهد شد؛ اما در این میان این سخنان تنها در فضای سیاسی داخلی تاثیرگذار است.
مهدی مهدوی‌آزاد، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی، نیز در مصاحبه با ایران وایر می‌گوید؛ ایران و آمریکا هر دو عزم دارند که به وضعیت قبل از دولت ترامپ بازگردند و دولت بایدن تمایل دارد که این توافق در دولت روحانی حاصل شود.
به گفته مهدوی‌آزاد، خواسته اخیر رهبر جمهوری اسلامی مبنی بر فرسایشی نبودن مذاکرات نیز باعث می‌شود، «محمدجواد ظریف» اختیارات بیشتری در مذاکرات داشته باشد؛ هرچند در نهایت تصمیم شخص «خامنه‌ای» در روزهای آخر تعیین‌کننده است.
او تاکید می‌کند که خامنه‌ای و اصول‌گرایان نیز به صورت ناخودآگاه پذیرفته‌اند، توافق «شبه برجام» اجرا و تحریم‌ها لغو خواهد شد؛ اما جناح‌های سیاسی در ایران تلاش می‌کنند که منافع خود را از لغو تحریم‌ها داشته باشند.
در این میان اصلاح‌طلبان بارها تاکید کرده‌اند که لغو تحریم‌ها، فضای انتخابات ریاست‌جمهوری را به نفع آنان تغییر خواهد داد.
«غلامعلی رجایی»، از چهره‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان، گفته که برجام و لغو تحریم‌ها اصلی‌ترین اتفاقی است که می‌تواند اصلاح‌طلبان را در موقعیت ممتازتری قرار دهد و این رویه به ضرر اصول‌گرایان است؛ چرا که آن‌ها مایل بودند در دولت خودشان این امر انجام شود.
«داریوش قنبری»، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز گفته که انتخابات ۱۴۰۰ متاثر از سرنوشت برجام است و اگر بایدن به سرعت به برجام برگردد، حتما بر روند سیاسی اصلاح‌طلبان تاثیر خواهد داشت.
تعداد دیگری از چهره‌های اصلاح‌طلب نیز سخنانی مشابه داشته‌اند.
در این میان «خبرگزاری فارس» نیز خبر داده بود که قرار است جبهه اصلاحات در نامه‌ای به بایدن خواستار بازگشت به برجام و لغو تحریم‌ها شود. «غلامحسین کرباسچی»، دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی، نیز تایید کرد که گفت‌وگوهایی در این‌باره مطرح بوده؛ اما در نهایت موضوع منتفی شده است.
مهدی مهدوی‌آزاد اما مشکل اصلاح‌طلبان را در انتخابات ریاست‌جمهوری فراتر از موضوع تحریم‌ها می‌داند و تاکید می‌کند که مشکل آنان ساختار قدرت و دلزدگی حامیان آن‌ها از اتفاقات جدی در صورت پیروزی ایشان در انتخابات است.
این تحلیل‌گر سیاسی به سخنان «فائزه هاشمی» و «صادق زیباکلام» اشاره می‌کند که گفته‌اند حتی اگر یکی از چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب تایید صلاحیت شوند، رای نخواهند داد.
در این میان صادق زیباکلام فضای انتخابات را «دمای صفر کلوین» یا صفر مطلق خوانده است.
مهدوی‌آزاد نیز یادآوری می‌کند که سردی فعلی در فضای انتخابات در دهه‌های گذشته بی‌سابقه بوده و فضای انتخابات ریاست‌جمهوری حتی از انتخابات مجلس یازدهم نیز سردتر است.
به گفته این تحلیل‌گر سیاسی، لغو همه تحریم‌ها ممکن است، حداکثر پنج تا ده درصد در انتخابات تاثیر بگذارد و بخش‌هایی از طبقه متوسط دوباره امید بگیرند.
در این میان «محمود احمدی‌نژاد» نیز با وجود درگیری با اصول‌گرایان، در تلاش برای نرسیدن دولت روحانی به توافق، با آنان همراه است.
رییس‌جمهور سابق ایران اتهامات اصول‌گرایان علیه دولت روحانی را تکرار کرده و گفته که این دولت صلاحیت مذاکرات اتمی را ندارد.
احمدی‌نژاد گفته است: «می‌گویند اگر ما نبودیم، باید همه‌اش را می‌دادند. سابقه این حرف در تاریخ ایران به دوران فتحعلی شاه باز می‌گردد که نصف بیشتر ایران را داد و جشن شکرگزاری برگزار کرد و مدعی شد که آن‌ها تهران را می‌خواستند و ما ندادیم.» این سخنان احمدی‌نژاد واکنشی به سخنان مقامات دولت روحانی است که گفته بودند اگر این دولت نبود وضعیت بسیار بدتر می‌شد.
از دیدگاه برخی تحلیل‌گران در این میان حسن روحانی نیز هرچند می‌داند، ممکن است توافق به عمر ریاست‌جمهوری او قد ندهد؛ اما در ذهن خود به آینده می‌اندیشد. شاید همچنان برای او الگوی «هاشمی رفسنجانی» و پایان جنگ یک الگوی مطلوب است. بر اساس این نظر، هاشمی رفسنجانی توانست با پایان جنگ آینده سیاسی خود را تضمین کند. هر چند که با حمایت از خامنه‌ای، در میان راه عنان از دست او در رفت.
شاید حسن روحانی هم تصور می‌کند با برجام می‌تواند فضای سیاسی آینده را مدیریت کرده و برای رهبر شدن نیز شانس داشته باشد. در این ایده اما پارامترهای بسیاری دخیل است؛ از جمله «زمان مرگ خامنه‌ای».
اگر وضعیت فعلی ادامه یابد، او چندان شانسی برای ایده خود خود ندارد؛ چرا که در فضای فعلی نزدیکان خامنه‌ای سعی در حذف کل جریان باقی‌مانده از هاشمی رفسنجانی و اصلاح‌طلبان و نیز مدیریت جانشینی رهبری دارند.
مهدی مهدوی‌آزاد معتقد است که هدف روحانی از به نتیجه رسیدن مذاکرات در دولتش پایان آبرومندانه دولت است؛ چرا که دولت او تاکنون بی‌دستاوردترین دولت‌ها بوده است. خیانت کردن روحانی به وعده‌هایش در انتخابات ریاست‌جمهوری، خروج آمریکا از برجام و کرونا از دیدگاه مهدوی‌آزاد سه عاملی است که باعث این وضعیت دولت روحانی شده و او امیدوار است، توافق دوباره در کنار برجام را به عنوان کارنامه دولت خود ثبت کند.
مشکل اما اینجاست که رهبر جمهوری اسلامی همچنان تصمیم‌گیر اصلی است و می‌تواند معادلات روحانی را به هم بزند.
مطالب مرتبط:
در اطراف گرندهتل وین چه می‌گذرد؟
مذاکره از دو هتل مختلف در وین؛ آیا تهران و واشنگتن به برجام باز می‌گردند؟
مذاکره غیرمستقیم ایران و آمریکا؛ آیا امکان رفع تحریم‌ها وجود دارد؟
سرنوشت برجام در سال ۱۴۰۰ و الگوی رفتاری خامنه‌ای
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر