دانیال دایان؛ شهروندخبرنگار
حکومت ایران در دو نوبت ۶۰۹ زندانی افغانستانی را در مرز «اسلام‌قلعه» استان «هرات» به افغانستان مسترد کرده است. مقامات افغانستانی تاکنون اعلام نکرده‌اند در مقابل، چند زندانی ایرانی را به جمهوری اسلامی تحویل داده‌اند اما گفته می‌شود بیشتر این زندانیان، ایرانی‌هایی هستند که در قاچاق مواد مخدر فعالیت دارند.
در عین‌حال، به تازگی ۳۵ زندانی مبادله شده با ایران، از جمله ۱۳ زن از زندان هرات آزاد شده‌اند. آن‌ها از خشونتی که در زندان‌های جمهوری اسلامی متحمل شده، برای «ایران‌وایر» گفته‌اند.
زندانیان افغانستانی که ایران به حکومت افغانستان تحویل می‌دهد، در زندان مرکزی «هرات» نگه‌داری می‌شوند و پرونده‌های آن‌ها طبق قوانین افغانستان، توسط نهادهای قضایی بازنگری می‌شود تا تکلیف‌شان مشخص شود. مقام‌های افغانستانی به «ایران‌وایر» گفته‌اند بیشتر زندانیانی که تحویل گرفته‌اند، در ایران به جرایم مربوط به مواد مخدر متهم شده بودند.
***
«من را تا حدی کتک زدند که شانه‌هایم کبود شده بود. سه شب من را از یک دست آویزان کرده بودند به طوری‌که پایم به زمین نمی‌رسید.»
این شکنجه در زندان «تیبات» برای «محمد یونس»، شهروند افغانستانی که برای قاچاق ۵۰۰ گرم هرویین دستگیر و زندانی شد، روی داده است. او یک سال را در این زندان و دو سال را در زندان «چناران» استان «خراسان رضوی» در حبس بود. محمد را اسفند ۱۳۹۹ با گروهی از زندانیان ایرانی مبادله کردند.
محمد یونس طی گذراندن سه سال حبس در ایران، تنها سه بار توانسته بود از حق تماس تلفنی برخوردار باشد: «برای هر بار تماس تلفنی با افغانستان، باید ۱۰۰ هزار تومان پول مصرف می‌کردیم تا بتوانیم هر بار کم‌تر از ۱۵ دقیقه با خانواده خود صحبت کنیم. در دوران شیوع ویروس کرونا اجازه ندادند با خانواده‌ام تماس بگیرم و آن‌ها هم از وضعیت سلامت من نگران شده بودند.»
کیفیت پایین تغذیه از دیگر مواردی است که محمد یونس به آن اشاره می‌کند؛ هم کیفیت پایین و هم جیره غذایی که به شدت کم شده بود: «یک نان را چهار قسمت می‌کردند و به هر نفر یک کف‌گیر برنج می‌دادند. این آدم بالغ را سیر نمی‌کرد. ما باید خودمان هزینه مواد غذایی را می‌دادیم. ما در کارگاه‌هایی مثل خیاطی زندان کار می‌کردیم تا پولی درآوریم و بتوانیم شکم‌مان را سیر کنیم. اما خیلی وقت‌ها هم پول نداشتیم. من در تیبات شش ماه شب‌ها گرسنه خوابیدم. آن‌قدر غذا بی‌کیفیت بود که باید دوباره آن را داغ می‌کردیم و روغن و پیاز می‌انداختیم تا قابل خوردن می‌شد.»
«فرامرز» دیگر شهروند افغانستانی است که از زندان مرکزی هرات آزاد شده است. او به جرم قاچاق ۶۰۰ گرم مواد مخدر، در شهر «بم» زندانی و به اعدام محکوم شد. فرامرز هشت سال در ایران زندانی بود و سپس طبق توافق استرداد مجرمان میان ایران و افغانستان، به کشور خود مسترد شد: «من پنج سال زیر حکم اعدام بودم. خیلی از بچه‌های افغانستانی را اعدام کردند؛ حتی به خاطر حمل ۳۲ یا ۴۵ گرم مواد مخدر. خوش‌بخت بودم که اعدام نشدم. برایم ۲۵ سال حبس مد نظر گرفته بودند که خوش‌بختانه معاوضه شدم.»
ایران همواره از جمله کشورهایی است که بیشترین آمار اعدام را دارد. در آخرین گزارش سازمان عفو بین‌الملل که به تازگی منتشر شده است، ایران هم‌چنان پس از چین، در جایگاه دوم بیشترین اعدام قرار گرفته است.
فرامرز در دوران زندان مورد شکنجه هم قرار گرفته است: «از سر تا پایم را کتک می‌زدند. من را داخل اتاق می‌بردند و کتک می‌زدند؛ حتی یک بار شب تا صبح طول کشید.»
«عبدالرحیم صالحی تیموری»، عضو شورای استان هرات در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» ضمن تایید اعمال شکنجه بر شهروندان افغانستانی در ایران، از جمهوری اسلامی ایران می‌خواهد از شکنجه زندانیان افغانستانی صرف‌نظر کند و حُسن هم‌جواری میان افغانستان و ایران هم‌چنان حفظ بماند.
«شریف احمد فانی»، رییس دادگاه استیناف هرات در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» می‌گوید شمار زیادی از ۶۰۹ زندانی تبادله شده با ایران پس از بررسی پرونده‌ها و تعدیل جرم‌های‌شان، از زندان‌ها رها یا در حبس آن‌ها تخفیف مد نظر گرفته می‌شود.
«امرالله نورزی»، رییس زندان مرکزی هرات به «ایران‌وایر» می‌گوید روند تبادل زندانیان از ایران به افغانستان ادامه دارد و به زودی شمار بیشتری از زندانیان افغانستانی به حکومت این کشور سپرده خواهند شد.
در آذر ۱۳۹۹، «بهادر امینیان»، سفیر ایران در کابل در دیدار با «فضل احمد معنوی»، وزیر عدلیه افغانستان گفته بود تهران آماده است حدود ۲۰ هزار زندانی افغانستانی را به این کشور بر‌گرداند. او گفته بود پرونده دو هزار و ۶۰۰ زندانی افغانستانی در زندان‌های ایران آماده انتقال به افغانستان است.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر