با گذشت بیش از دو روز از انتشار فایل صوتی گفت‌وگوی سه ساعته «محمدجواد ظریف» با «سعید لیلاز» پس‌لرزه‌های این مصاحبه همچنان ادامه دارد. گفته می‌شود این مصاحبه برای مرکز پژوهش‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری ضبط شده بوده و قرار نبوده منتشر شود.
***
باغ کتاب تهران که پیش از این با سریال «خانه امن» مشهور شده بود، اینک با انتشار مصاحبه محمدجواد ظریف مشهور شده و برخی از چهره‌های سیاسی از جمله حسین مرعشی گفته‌اند که محل امنی برای ضبط این مصاحبه نبوده است.
محمدجواد ظریف در واکنش به انتشار این فایل صوتی و اعتراض‌ها به آن میدان و دیپلماسی را «دو بال قدرت خارجی جمهوری اسلامی» خوانده و نوشته در تقابل قراردادن آن‌ها «کوته‌اندیشانه» خوانده است.
وزیر خارجه ایران گفته که منظور از سخنانش «رابطه میان این دو بال و تعیین اولویت‌ها توسط ساختارهای قانونی و تحت اشراف عالی» رهبر جمهوری اسلامی بوده است. ظریف در این مصاحبه گفته بود که وزارت خارجه همواره در خدمت سپاه قدس و اقدامات نظامی ایران در منطقه یا به تعبیری میدان جنگ بوده است.
انتشار این فایل در روزهای گذشته فضای سیاست و رسانه‌ها را به خود مشغول کرده است.
دولت و اصول‌گرایان یکدیگر را به انتشار این فایل صوتی متهم می‌کنند. از یک طرف وزارت اطلاعات ماموریت یافته که موضوع انتشار این فایل صوتی را پیگیری کند و از سوی دیگر دادستانی پرونده تشکیل داده است.
در این میان برخی از اصول‌گرایان اتهام را متوجه نزدیکان «حسن روحانی» و مجموعه دولت کرده‌اند و برخی دیگر شخص ظریف را مورد حمله قرار داده‌اند.
در آخرین اظهار نظر «حسین شریعتمداری»، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در روزنامه کیهان، در سرمقاله این روزنامه نوشت که این فایل محرمانه نبوده و «از سوی دولت و با خود‌سوزی ظریف و برای انتشار تهیه شده است.»
او این فایل را « بیانیه پوزش دولت از آمریکا و خداحافظی در پایان دوره ۸ ساله» دولت حسن روحانی خوانده و نوشته که دولت قصد داشته با انتشار این فایل به آمریکا اعلام کند، سپاه پاسداران مانع «جلب نظر» آمریکا شده است.
شریعتمداری در ابتدای این یادداشت نیز نوشت که ظریف «در این فایل صوتی نقش اصلی را ندارد، او به نمایندگی از دولت، سخن می‌گوید و روی سخن نیز قبل از آنکه با مردم ایران باشد، با دولت آمریکاست.»
نماینده خامنه‌ای در کیهان در این میان حمله اصلی را متوجه دولت کرده است؛ نه شخص ظریف و لحن یادداشت نیز برخلاف نوشته‌های معمول او ملایم است. این لحن می‌تواند حکایت از آن داشته باشد که ظریف و وزارت خارجه همچنان مذاکرات وین را ادامه خواهند داد و انتشار این فایل تداخلی با مذاکرات نخواهد داشت. از سوی دیگر احتمال برخورد جدی با ظریف به دلیل انتشار این فایل منتفی است.
همزمان با ادامه جنجال‌ها درباره این فایل صوتی نیز اخباری درباره مذاکره «علی شمخانی»، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، با «ویلیام برنز»، رییس سازمان سیا منتشر شده است. همزمان با برجام نیز ایران و آمریکا مذاکرات جانبی داشتند و این‌بار نیز بعید نیست که دو کشور همزمان با مذاکرات وین مذاکرات جانبی درباره منطقه و موضوعات دیگر داشته باشند.
ظریف نیز یک روز پس از انتشار فایل صوتی به بغداد سفر کرده بود و روز چهارشنبه نیز به عمان سفر می‌کند. کشوری که به مذاکرات و رد و بدل کردن پیام‌ها بین ایران و آمریکا مشهور است.
همزمان با این اتفاقات «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان سعودی، با اشاره به اینکه مشکل ریاض «رفتارهای منفی» حکومت ایران است؛ گفته که این کشور امیدوار است بتواند با ایران روابط خوبی داشته باشد.
در این میان اما «محمود صادقی»، نماینده سابق مجلس، نوشت که هدف از انتشار فایل صوتی ظریف «همانند انفجار در تاسیسات هسته‌ای نطنز با هدف اخلال در مذاکرات وین و تنش‌زدایی در روابط بین‌المللی و منطقه‌ای ایران صورت گرفته است.»
هر چند این فایل صوتی بر آینده ظریف و اعتماد خامنه‌ای به او تاثیرگذار است؛ اما موضوع آن بیشتر رقابت‌های سیاسی داخلی بوده تا مذاکرات خارجی؛ چرا که در این مذاکرات همواره شخص خامنه‌ای و نهادهای مختلف تاثیرگذار بوده‌اند و وزارت خارجه تنها جزیی از آن بوده است.
بر خلاف حسین شریعتمداری نمایندگان مجلس شخص ظریف را مورد حمله قرار داده و از استیضاح او یا معرفی او به قوه قضاییه سخن گفته‌اند. همزمانی این اتفاق با مذاکرات اتمی تردید بسیاری را درباره اجرایی شدن این تهدید نمایندگان به وجود می‌آورد.
در این میان برخی از نمایندگان نیز از تهیه طرح تحقیق و تفحص از مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست‌جمهوری خبر داده‌اند. این تحقیق و تفحص حتی در صورت تصویب نیز در پایان دولت حسن روحانی به نتیجه خواهد رسید؛ اما به لحاظ تبلیغاتی می‌تواند مورد استفاده مجلس قرار گیرد. این تحقیق و تفحص عملا می‌تواند گزینه جایگزین نمایندگان به جای استیضاح ظریف باشد. تعطیلی مجلس در این هفته و هفته آینده نیز می‌تواند فرصت مناسبی برای فروکش کردن اعتراضات نمایندگان باشد.
رسانه‌های ایران نیز مصاحبه‌های متعددی را درباره این فایل صوتی منتشر کرده‌اند. خبرگزاری ایرنا و رسانه‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان یادداشت‌ها و مصاحبه‌هایی را منتشر کردند که در آن‌ها تاکید شده بود، فایل صوتی نکته خاصی نداشته و ظریف پیش از این نیز این سخنان را در نشست‌های مجلس و مراکز مشابه بیان کرده است.
از جمله «محمدرضا تابش»، نماینده سابق مجلس، گفته که ظریف این سخنان را در جلسات غیرعلنی مجلس نیز بیان کرده است.
«احمد زیدآبادی» نیز در یادداشتی نوشت که این مصاحبه نکته شگفت‌انگیز و محرمانه چندانی ندارد و ماجرای قهر ظریف پس از دعوت «بشار اسد» به تهران به روشنی نشان داد که نقش وزیر خارجه در سیاست منطقه‌ای و جهانی جمهوری اسلامی تا چه میزان است و او خود تا چه اندازه از این نقش ناراضی و عصبانی است.
زیدآبادی معتقد است که تصادف و یا کنجکاوی شخصی، بیش از وجود طرح و برنامه‌ای حساب شده از سوی جناح‌های سیاسی در افشای فایل مصاحبه نقش داشته است.
رسانه‌های اصول‌گرا اما پس از گذشت حدود دو روز از انتشار فایل صوتی همچنان در حال پاسخ‌گویی به سخنان ظریف درباره «قاسم سلیمانی» هستند. در این میان روزنامه «وطن امروز» توییت «زینب سلیمانی» همراه با عکس دست قطع شده پدرش را به عنوان تیتر یک خود انتخاب کرده است. «محمد کوثری» و برخی از فرماندهان سپاه نیز به سخنان ظریف درباره روسیه واکنش نشان داده‌اند.
گروهی از اصول‌گرایان انتشار فایل را به دولت نسبت داده و هدف از آن را تاثیرگذاری بر انتخابات ریاست‌جمهوری دانسته‌اند. در این میان برخی از حامیان ظریف نیز انتشار فایل را به اصول‌گرایان نسبت داده و هدف از آن را حذف ظریف از انتخابات ریاست‌جمهوری ذکر کرده‌اند.
اصول‌گرایان هدف از انتشار این فایل صوتی را برجسته کردن دو قطبی «میدان و دیپلماسی» ذکر کرده‌اند. همان دو قطبی که در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۲ با عنوان «دیپلماسی و جنگ» ایجاد شد.
برخی از اصول‌گرایان نیز هدف از سخنان ظریف را تحریک مردم به شرکت در انتخابات ذکر کرده و به آن بخش از سخنان ظریف استناد کرده‌اند که گفته بود؛ مردم با مشارکت نکردن در انتخابات مجلس یازدهم وضعیت موجود را انتخابات کرده‌اند.
در این میان فهرستی نیز از نامزدهای احتمالی که از حذف ظریف سود برده و ممکن است در انتشار این فایل نقش داشته باشند، منتشر شده است. از «علی لاریجانی» گرفته تا «صادق خرازی»؛ چرا که در این فایل صوتی لاریجانی و «محمدباقر قالیباف» عملا تخریب شده بودند.
انتشار این فایل صوتی بار دیگر موضوع کانال‌های موازی در سیاست خارجی را نیز مطرح کرده است. از جمله «احمد پورنجاتی»، رییس کمیسیون فرهنگی مجلس ششم، با اشاره به سخنان «میرحسین موسوی» در نامه استعفایش درباره مذاکره پنج گروه داخل ایران با آمریکا نوشته که «زیرآبی رفتن و دخالت‌های آشکار و پنهان اشخاص و نهادهایی بیرون از دستگاه رسمی دیپلماسی کشور در روابط خارجی، فاجعه نوپدیدی نیست» و تنها «اندکی اندازه و رده‌اش تفاوت کرده» است.
انتشار فایل صوتی ظریف گمانه‌زنی‌ها درباره حذف او را دامن زده و برخی معتقدند او به تاریخ پیوسته است. ظریف اما در این مصاحبه گفته بود که «خیلی نگران تاریخ نباشید؛ نگران خدا و مردم باشید.»
مطالب مرتبط:
اعتراف دیرهنگام ظریف؛ وزارت خارجه در خدمت سپاه قدس
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر