«با توجه به کاهش نرخ باروری جمعیت کشور، پذیرش مهاجران خارجی می‌تواند یکی از راه‌کارهای کلیدی و کارآمد رفع مشکل جمعیت و نیروی کار باشد. دراین‌باره، نزدیکی عقاید و فرهنگ کشورهای همسایه، به ویژه افغانستان، فرصت کم‌نظیری را در اختیار ایران گذاشته است.»
این چیکده گزارشی از خبرگزاری «تسنیم» است که در پی سلسله گزارش‌های این شبکه در خصوص ضرورت فرزندآوری به رشته تحریر در آمده و این پرسش را ایجاد کرده است که توسل به مهاجرپذیری برای جبران کسری جمعیت آیا یک تهدید است یا یک راه‌حل؟
متن با زمینه معنا می‌یابد. به همین خاطر، هر متنی برای هر خواننده‌ای می‌تواند معنایی متفاوت داشته باشد. گاهی این معنا با سرعت و با یک نگاه به مغز متبادر می‌شود و گاهی با کندی و در پی تامل، ذهن معنای جدیدی از یک متن دریافت می‌کند. تفسیر خبر، محصول آگاهی داشتن نسبت به زمینه هر خبر و اشرافی است که مفسر به مساله دارد. طبیعتا اشراف مخاطبان به موضوعات، یکسان نیست، بنابراین تفسیر‌ها هم می‌توانند شبیه یک‌دیگر نباشند. ولی مشکل آن‌جا است که با نداشتن آگاهی نسبت به زمینه‌ها، اطلاعاتی که از رسانه‌ها دریافت می‌کنیم، می‌تواند با فهم نادرست همراه باشد.
برخورد اولیه با این گزارش ممکن است این پیام را به مغز مخابره کند که خبرگزاری تسنیم در پی ارایه راه‌کار علمی برای پایان دادن به نگرانی‌ها نسبت به کاهش رشد جمعیت کشور باشد. ولی تامل روی این گزارش و کنار هم گذاشتن چند پازل از جمله موارد زیر نشان می‌دهد که این پیام بیش از آن‌که مبتنی بر ارایه راه‌کار برای پایان دادن به نگرانی‌ها باشد، غیر مستقیم می‌کوشد با تاکتیک تهدید و ایجاد نگرانی از بالارفتن بی‌رویه مهاجران، مردم را به بازنگری در فرزندآوری ترغیب سازد:
- خبرگزاری تسنیم هر روز حداقل یک یا دو گزارش در خصوص ضرورت فرزندآوری، نقد سقط جنین، نقد غربال‌گری جنین و آمار جمعیتی منتشر می‌کند.
- خبرگزاری تسنیم مسوولیت پروپاگاندای رسانه‌ای نظام (نانوشته) در حوزه جمعیت را عهده‌دار است.
- پیش فرض احتمالا این است که مهاجرپذیری، به ویژه از همسایگان، پذیرش بالایی در جامعه ندارد.
- برخورد بسیاری در ایران با مهاجران، انتقادی است.
علاوه بر این، تحلیل ارایه شده در گزارش خبرگزاری تسنیم بر ادعاهایی استوار است که فکتی برای آن ارایه نشده است؛ یعنی روشن نیست این ادعاها با استناد به چه منبعی ارایه می‌شوند؛ ادعاهایی هم‌چون:
- در سال ۲۰۵۰ بیش از ۲۰ درصد جمعیت کشور ایران را افراد بالای ۶۵ سال تشکیل می‌دهند که از لحاظ اقتصادی، غیرفعال محسوب می‌شوند.
- در زمان حاضر رشد جمعیت کشور به نزدیکی یک درصد کاهش یافته است و پیش‌بینی می‌شود در صورت ادامه روند فعلی، به زیر صفر برسد.
- ایران نیز از لحاظ جمعیتی در وضعیتی مشابه کشورهای پیشرفته قرار دارد که می‌توان عنوان «بحران جمعیت» را به آن اطلاق کرد.
این گزارش هرگز به این پرسش پاسخ نمی‌دهد که کدام مرکز آماری معتبر این ادعاها را تایید کرده، تنها به «پیش‌بینی‌ها» اشاره شده است. حالا این پیش‌گو کیست؟ معلوم نیست.
مهاجرپذیری در دنیای ارتباطات حتما یک ارزش و فرصت است، نه یک تهدید. اما همین ترم وقتی در پی تلاش‌های پروپاگاندایی و اقناعی برای فرزندآوری همراه می‌شود و جامعه واکنش مثبت به آن نشان نمی‌دهد، جنبه تهدیدآمیز می‌یابد.
خبرگزاری تسنیم در اخبار و گزارش‌های مرتبط با این گزارش، هشت مطلب را به خوانندگان ارایه می‌کند که بین روزهای ۲۱ تا ۲۸ اردیبهشت منتشر کرده است. این گزارشها به این شرح هستند:
- «نرخ رشد جمعیت ایران» در حال رسیدن به «صفر!» / ازدواج و فرزندآوری باید به مطالبه ملی تبدیل شود
- راه‌کارهای حل مساله «جمعیت» باید بومی‌گرا باشد/ مردم باید تأثیر فرزندآوری بر آینده را باور کنند
- از سیر تا پیاز «غربال‌گری بارداری»در ایران/ آیا طرح «جمعیت» به دنبال حذف غربال‌گری است؟!
- چشم زوج‌های نابارور به تسهیلات طرح «جوانی جمعیت» + موشن‌گرافی
- پخش مستند«چراغ خونه» با موضوع تحولات جمعیت ایران+ تیزر
- برنامه‌های ایام منتهی به روز ملی «جمعیت» اعلام شد
- باید به اقشار مختلف مردم در حوزه جمعیت توجه کنیم
- جمعیت ۲۳ استان کشور به کمتر از «سطح جانشینی»رسیده است!/ حدود ۱۰میلیون جوان مجرد در انتظار ازدواج!
یعنی هر روز به نوعی نگرانی خود را از کاهش رشد جمعیت ابراز و در این گزارش می‌نویسد: «استفاده از ظرفیت نیروی کار مهاجر نیازمند سیاست‌گذاری صحیح و مطابق الزامات اخلاقی و انسانی است. نمی‌توان از مردم سایر کشورها برای چرخاندن چرخ تولید کشور بهره برد اما از نظر رفاهی و حقوقی هیچ حمایتی از آن‌ها نداشت! برای مثال، تقریباً در تمام کشورهای پیشرفته، کارگران خارجی تحت پوشش «قانون کار» داخل کشور قرار دارند و مشابه کارگران داخلی، از حقوق مندرج در قانون بهره‌مند هستند. این امر مستلزم رعایت الزامات حداقل دستمزد، ثبت قرارداد کاری، پوشش بیمه‌ای و سایر مسایلی از این قبیل است.
در واقع، این رسانه می‌گوید مجبوریم برای جبران کمبود جمعیت جوان، در آینده به جوانان کشورهای همسایه اتکا کنیم و برای این کار باید مثل شهروندان ایرانی، به آن‌ها حق و حقوق بدهیم. پس خلق‌الله! اگر نمی‌خواهید چنین روزی را شاهد باشید که ثروت ایران و حق شهروندی ایران، به غیرایرانیان واگذار شود، تا دیر نشده است، بجنبید!
این مجموعه گزارشها، محصول تیم ترویجی تسنیم و در راستای تحقق هدف ترویجی این خبرگزاری در حوزه فرزندآوری است و از این حیث نمی‌توان انتقادی بر آن داشت؛ چراکه تفاوت رسانه مرسوم با رسانه ترویجی در همین است که تولیدات رسانه‌های ترویجی بر هدفی خاص استوار و برایش بی‌طرفی بی‌معنا است. ولی عدم رعایت اصول حرفه‌ای در کار ترویجی، از جمله متوسل شدن به «اطلاعات نادرست»، «بدون منبع» و «تلاش برای گم‌راه کردن افکار عمومی از طریق پروپاگاندا به جای ترویج یا تبلیغ حرفه‌ای یک هدف مشخص»، موضوعی است که تامل در مواجه به محصولات رسانه‌ای را ضروری می‌سازد.
به عنوان مخاطب آگاه به امر رسانه، تنها نباید به معنایی که با یک نگاه به ذهن متبادر می‌شود، اعتماد کرد و باید روی زمینه‌های انتشار هر مطلب، مکث، تامل و اندیشه کرد تا به درکی درست از مطلب رسید.
مطالب مرتبط:
مرور رسانه: استفاده ابزاری نظام از جامعه کلیمی ایران در آستانه انتخابات
تخریب جهانگیری به قیمت حراج اعتماد مخاطبان؛ چه ارزان فروش است جام‌جم
اگر نمی‌دانید «خبر جعلی» چیست، فقط این خبر را بخوانید
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر