در بند چهار زندان «اوین»، اکثر زندانیان دوتابعیتی با اتهامات جاسوسی و امنیتی به سر می‌برند. این زندانیان براساس گزارش‌های رسیده، هیچ‌کدام تاکنون واکسن کرونا را دریافت نکرده‌اند و از آن‌جا که دستگاه قضایی ایران تابعیت دوگانه برای ایرانیان را نمی‌پذیرد، به پیشنهادات دولت‌های مختلف برای واکسینه شدن زندانیان دوتابعیتی نیز توجهی نمی‌کند.
«انوشه آشوری»، دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی یکی از زندانیان بند چهار زندان اوین است که به ۱۰ سال زندان به اتهام جاسوسی برای اسرائیل محکوم شده است.
به تازگی ۶۰ نماینده پارلمان بریتانیا از وزیر خارجه این کشور خواسته‌اند انوشه آشوری تحت حمایت دیپلماتیک این کشور قرار بگیرد. در سال ۲۰۱۹، وزارت خارجه بریتانیا به «نازنین زاغری»، شهروند ایرانی بریتانیایی دیگری که در ایران در بازداشت است، حمایت دیپلماتیک داد؛ حمایتی که البته به آزادی او ختم نشد و او هم‌چنان در بازداشت خانگی و با حکم جدید در ایران به سر می‌برد.
«شهرزاد ایزدی»، همسر آشوری در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، از وضعیت همسرش، امیدهایش برای اعطای حمایت دیپلماتیک و آزادی او، شکنجه‌های دوران بازجویی و بیماری اخیرش می‌گوید.
آشوری از ۲۲ مرداد ۱۳۹۶، نزدیک به چهار سال است که در بازداشت به سر می‌برد.
.......
شهرزاد ایزدی، همسر انوشه آشوری با اظهار امیدواری از این‌که وزارت خارجه بریتانیا به همسر او نیز حمایت دیپلماتیک اعطا کند، به «ایران‌وایر» می‌گوید: «نگرانی دایم ما این است که اگر وزارت خارجه بریتانیا با دولت ایران به توافقاتی برسد، این توافقات شامل حال آزادی همه زندانیان دوتابعیتی، از جمله همسر من نشود. البته مقامات بریتانیا همیشه به ما گفته‌اند به هر توافقی با ایران برسند، آزادی شامل حال هم دوتابعیتی‌های بریتانیایی خواهد بود. بارها به خودم گفته‌اند اگر معامله‌ای رخ دهد، انوشه از این معامله جدا نخواهد بود. اما ما همیشه این ترس را داریم چون واقعیت این است که دولت بریتانیا در چهار سال گذشته کاری در قبال انوشه انجام نداده و به قول‌هایش برای آزادی زندانیان عمل نکرده است. حالا امید ما این است که اگر به انوشه حمایت دیپلماتیک را بدهند، دیگر خیال‌مان راحت می‌شود که هر معامله‌ای با ایران رخ دهد، انوشه به دلیل این حمایت از دایره آزادی خارج نخواهد شد. در واقع با حمایت دیپلماتیک، انوشه از حالت یک زندانی ساده در می‌آید و اعطای حمایت، تضمینی برای آزادی او می‌شود.»
در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۴۰۰، شبکه خبری «اسکای‌نیوز» پیام ضبط شده انوشه آشوری که مخفیانه به دست آن‌ها رسیده بود را منتشر کرد. آشوری در این پیام ضبط شده در زندان اوین از دولت بریتانیا به دلیل عدم تلاش کافی برای آزادی خود کلایه کرده و گفته بود: «دولت بریتانیا کاری جز حرف و بیانیه انجام نداده است.»
همسر انوشه آشوری می‌گوید برخلاف ۱۰ ماه اول بازداشت همسرش، دیگر سکوت نخواهد کرد: «ما در طی این چهار سال متوجه شدیم اگر وضعیت یک زندانی رسانه‌ای نشود و مردم با اسم او آشنا نشوند، امکان این که فراموش شود، خیلی بیشتر است. چه بسا زندانیان زیادی با حکم‌های سنگین در ایران هستند که تصمیم به سکوت و عدم رسانه‌ای شدن وضعیت خود گرفته و بعد از چند سال هم واقعا فراموش شده‌اند و دیگر کسی برایش مهم نیست که مثلا او ۱۰ سال حکم دارد. حداقل ما با این کارها می‌توانیم اسم انوشه را مطرح نگه داریم تا فراموش نشود.»
شهرزادی ایزدی در پاسخ به این سوال که چرا در ۱۰ ماه اول بازداشت همسرش این مساله را رسانه‌ای نکرده و سکوت کرده است، می‌گوید: «چون تا به حال چنین اتفاقی برای‌مان نیفتاده بود و نمی‌دانستیم که باید چه مکانیزمی را دنبال کنیم. نمی‌دانستیم حتی می‌توانیم به وزارت خارجه مراجعه و بازداشت همسرم را اعلام کنیم. کمی بعد هم وقتی انوشه برای اولین بار با من از زندان تماس گرفت، گفت پاسپورتم را گرفته‌اند. او نگران بود که مبادا از پاسپورتش سوء استفاده شود. بنابراین ما هم ترسیدیم و فکر کردیم بهتر است کمی صبر کنیم.»
انوشه آشوری، ۶۷ ساله، مهندس بازنشسته، در دوران جوانی به بریتانیا مهاجرت کرد. او بارها همراه با اعضای خانواده‌اش (همسر، دختر و پسرش) به ایران سفر کرده ولی هرگز با مشکلی مواجه نشده بود. اما در آخرین سفرش به ایران در بعدازظهر روز ۲۲ مرداد ۱۳۹۶، وقتی خانه مادرش را به قصد خرید در خیابان «تجریش» ترک کرد، بازداشت شد.
به گفته همسرش، ماشینی او را در خیابان تجریش متوقف کرده بود و سرنشینان آن نامش را پرسیده و بعد با تهدید از او خواسته بودند که سوار ماشین شود: «بعد هم گفته بودند که سرش را پایین بیاندازد و گونی روی سر او کشیده و با خود برده بودند.»
انوشه آشوری چندین ماه بعد در دادگاه انقلاب به اتهام جاسوسی برای اسرائیل، به ۱۰ سال زندان و پرداخت جریمه نقدی ۲۹ هزار و ۸۵۰ پوند محکوم شد. با این حال، مستندات اتهام جاسوسی او تاکنون از سوی مقامات قضایی ایران اعلام نشده است.
شهرزاد ایزدی درباره مستندات داخل پرونده که براساس آن همسرش متهم به جاسوسی شده است، می‌گوید: «هیچ سندی وجود ندارد. طبق برگه نظر بازجو که روی حکم بوده و همسرم و وکیلش هر دو مشاهده کرده‌اند، بازجو نوشته است انوشه آشوری پتانسیل جاسوسی در آینده را دارد؛ یعنی هیچ مدرکی برای جاسوسی او پیدا نکرده‌اند. با این حال، از دادگاه تقاضای اشد مجازات را طبق همان برگه داشته است.»
همسر این زندانی دو تابعیتی در ادامه درباره این‌که طی این مدت چه مقاماتی را در دولت بریتانیا ملاقات کرده و پروسه پی‌گیری به چه صورت بوده است، می‌گوید: «از روزی که به وزارت خارجه برای در جریان گذاشتن آن‌ها رفتیم، پرونده ما به جریان افتاد. "جرمی هانت"، وزیر سابق وزارت خارجه بریتانیا یک بار فقط به خاطر وضعیت دوتابعیتی‌ها به ایران رفت و قبل از آن با ما ملاقات کرد. حتی پیشنهاد داد تا کادویی برای همسرم به او بدهم. من هم کتابی به او دادم هر چند که هرگز این کتاب به دست همسرم نرسید. متاسفانه در آن سفر کاری نتوانست انجام دهد. با "دومنیک راب"، وزیر خارجه فعلی نیز قبل از شیوع کرونا دو بار ملاقات داشتیم اما در دوران شیوع کرونا فقط تماس‌ها تلفنی بودند. چند بار هم سفیر بریتانیا در ایران را وقتی به این‌جا آمدند، ملاقات کردیم. حاصل تمام این دیدارها فقط امید به آزادی بوده است و شنیدن جملاتی شبیه این‌که پی‌گیر بوده و با وزارت خارجه در ایران در حال رایزنی هستند یا هر موقع کنفرانس‌های بین‌المللی مانند مذاکرات وین که این روزها در حال جریان است، برگزار می‌شوند، با "محمدجواد ظریف" و افراد دیگر در وزارت خارجه ایران صحبت می‌کنند. من به این لابی‌ها شک نمی‌کنم ولی مساله این است که این صحبت‌ها تاکنون جواب نداده‌اند.»
شهرزاد ایزدی می‌گوید: «دلیل بی جواب ماندن تمام این لابی‌ها به نظرم دو نکته است؛ اولا وزارت امور خارجه ایران درباره زندانیان دوتابعیتی تصمیم گیرنده نیست بلکه افرادی در وزارت اطلاعات و سپاه هستند که آن‌ها هم طرف مذاکره با مقامات بریتانیا نیستند. نکته مهم دیگر، بدهی بریتانیا به ایران است که فکر می‌کنم تا ایران طلب خود را نگیرد، هیچ کدام از زندانیان دوتابعیتی را آزاد نمی‌کنند. با این حال، بعد به طور ضمنی پذیرفته شد که ایران زندانیان دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی را برای پرداخت این بدهی به گروگان گرفته است.»
نازنین زاغری، دیگر زندانی دو تابعیتی که در سال ۱۳۹۹ با اتمام حکم پنج سال زندان باید آزاد می‌شد و به کشورش بازمی‌گشت، به دلیل همین بدهی، با حکم جدید قضایی مواجه شد. او براساس پرونده جدید، به اتهام «تبلیغ علیه نظام»، به یک سال حبس تعزیری و یک سال منع خروج از کشور محکوم شده است. زاغری از اسفند ۱۳۹۹ با پابند الکترونیکی در حصر خانگی به سر می‌برد.
شهرزاد ایزدی در ادامه صحبت‌هایش از شکنجه همسرش در دوران بازجویی و دو بار اقدام به خودکشی او در سلولش هم می‌گوید: «برخی از بازجویی‌های او ۱۰ تا ۱۲ ساعت پیوسته طول می‌کشیده‌اند و پس از این‌که او را به سلولش برمی‌گردانده، به او ۵۰ صفحه کاغذ می‌داده‌اند که شب تا صبح درباره اعترافاتش و نحوه جاسوسی خود بنویسد! در واقع از او می‌خواستند سناریوی جاسوسی خلق کند و اگر صبحی کاغذها سفید بوده‌اند، او را دعوا می‌کردند. از طرف دیگر، به او می‌گفتند ما خانواده‌ات را در بریتانیا تحت نظر داریم و اگر با ما همکاری نکنی، هرکاری دل‌مان بخواهد، با آن‌ها انجام می‌دهیم. به او گفته بودند وقتی زنت سگش را بیرون می‌برد، می‌توانیم او را بکشیم. گفته بودند ما به مغازه دخترت رفته و چند باری از او خرید کرده‌ایم و می‌توانیم او را هم از بین ببریم. البته این اطلاعات را می‌توانستند از سوشیال مدیا هم پیدا کنند اما انوشه در شرایط انفرادی و زیر بازجویی فکرش به سوشیال مدیا نبوده و همه حرف‌ها را باور کرده است. به همسرم گفته بودند که ما این قدر تو را این‌جا نگه می‌داریم که زنت تو را فراموش کرده و با یک نفر دیگر ازدواج کند.»
او در ادامه می‌گوید: «شوهرم را به جایی رسانده بودند که فکر کرده بوده اگر زنده نباشد، خانواده‌اش در امان خواهند بود و همین فکر باعث شده بود تا او دو بار دست به خودکشی بزند که خوش‌بختانه موفق نشد.»
ایزدی درباره نحوه خودکشی همسرش نیز می‌گوید: «من چندین ماه بعد، وقتی به بند عمومی منتقل شد و توانست با ما ارتباط تلفنی بگیرد، متوجه شدم. همین‌طور او در این مورد در دفتر خاطراتش نوشته است که توانست آن را به بیرون از زندان و به دست ما بفرستد. اقدام به خودکشی در دو ماه اول بازداشت رخ داده است. یک بار وقتی غذا را با قاشق، چنگال و کارد پلاستیکی برای او می‌برند، او چاقو را نگه می‌دارد و سعی می‌کند با آن رگ دستش را بزند و یک بار هم سعی کرده بود خودش را در سلول دار بزند.»
اما این همه ماجرا نبوده، انوشه آشوری نیز مانند بسیاری از زندانیان سیاسی و امنیتی تحت فشار، مجبور به اعتصاب غذا شده است تا بلکه از این طریق صدایش شنیده و به خواسته‌هایش رسیدگی شود. اما این اعتصاب با تهدید مسوولان زندان شکسته شد: «همسرم حدود ۱۸ روز نیز در اعتراض به رفتارها دست به اعتصاب غذا زد اما تهدیدش کردند که اگر ادامه بدهد، او را بند داعشی‌ها می‌فرستند. به او گفته بودند تا صبح زنده نخواهی ماند، پدرت را درمی‌آورند!»
انوشه آشوری در فروردین ۱۴۰۰ برای اولین بار به مدت پنج روز به مرخصی آمده بود. همسرش می‌گوید: «تنها کسی که همسرم در ایران دارد، مادرش است که حدود ۹۰ سال سن دارد و از شروع کرونا دیگر قادر به ملاقات با او نبوده است. خوش‌بختانه در فروردین امسال به او سه روز مرخصی دادند که دو روز هم بیشتر تمدید شد و او توانست پنج روز را بیرون باشد. من نزدیک به چهار سال از بازداشت او، اولین بار با همسرم تصویری صحبت کردم. چهره‌اش بسیار پیر و لاغر شده است.»
به گفته همسر انوشه آشوری، او و بقیه زندانیان دوتابعیتی بند چهار هیچ‌کدام واکسن کرونا را دریافت نکرده‌اند: «ما خیلی از طریق سفارت بریتانیا پی‌گیر شدیم و سفارت نیز پیشنهاد داده بود که از تیم پزشکی، فردی برای زدن واکسن به زندان برود اما دولت ایران چون دو تابعیتی را به رسمیت نمی‌شناسد، چنین دسترسی را اجازه نداده است. فکر می‌کنیم حدود دو هفته پیش همسر مبتلا به کرونا شد چون همه علایم ابتلا به این ویروس را داشت و حالش خیلی بد بود. وکلایم به دومنیک راب نامه نوشتند که اگر اتفاقی برای تبعه این کشور در زندان ایران بیفتد، عواقبش برای دولت بریتانیا خواهد بود.»
شهرزاد ایزدی خطاب به مقامات بریتانیایی و ایرانی می‌گوید: «من از مقامات ایران آزادی همسرم را می‌خواهم چون او بی‌گناه فقط به خاطر داشتن پاسپورت دستگیر شده است. از دولت بریتانیا هم می‌خواهم که با ما شفاف‌تر باشند و ما را در جریان جزییات فعالیت‌هایشان قرار بدهند. چهار سال است که با حرف‌ها و امیدهایشان صبر کردیم، دیگر بس است. او را به خانه‌اش بازگردانند.»
مطالب مرتبط:
دختر انوشه آشوری: پدرم حق تماس تلفنی با هیچ‌کس را ندارد
الیکا آشوری: روی سر پدرم گونی می‌کشند و می‌گویند بازداشتی
اگر مدعی مسلمان بودن هستید، چه‌طور می‌توانید شب‌ها راحت بخوابید؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر