تکرار وعده‌ها و طعنه‌ها؛ خلق واژه‌های جدید در کلاس انشای آخرین مناظره

«محسن مهرعلیزاده» در مناظره سوم به کنایه «علیرضا زاکانی» را معلم انشای مناظره‌ها خواند، چرا که در مناظره‌های قبل به خواندن متن توسط نامزدها انتقاد کرده است. مناظره سوم اما تبدیل به کلاس انشایی شد که نامزدها تلاش کردند واژه‌های جدیدی را خلق کنند. از جمله «همتی» که از مردم خواست که با رای دادن از تبدیل شدن انتخابات ۲۸ خرداد به کودتای ۲۸ مرداد جلوگیری کنند.

سومین و آخرین مناظره نامزدهای انتخابات همچنین تکرار همان وعده‌ها و قول‌های اقتصادی بود، همراه با اندکی تلاش برای گرمابخشی به فضای سرد انتخابات.

***

در این مناظره «محسن رضایی» نیز وعده‌های اقتصادی خود را تکرار کرد که می‌تواند در گروهی از مردم خریدار داشته باشد. او همچنین نسبت به دو مناظره اول، توانست خود را متفاوت و دارای فاصله با «رئیسی» نشان دهد، نه نامزد پوششی.

در این مناظره همتی دو گزینه سیاست خارجی را شفاف‌تر کرد. گزینه نامزدهای اصول‌گرا که تحریم‌ها را بی‌تاثیر می‌دانند و همتی که تحریم‌ها را موثرترین عامل در وضعیت اقتصادی فعلی دانسته است. در این میان هر چند «سعید جلیلی» به صراحت از بی‌نیازی به دنیا سخن گفت؛ اما رئیسی عملا اعلام کرد که به برجام پایبند است و حمله جدی نیز به اف‌ای‌تی‌اف نکرد. شاید به این دلیل که او از هم اکنون خود را رییس‌جمهور می‌داند و برای پول‌هایی که پس از حصول توافق احتمالی جدید به کشور وارد می‌شود، کیسه دوخته است.

همتی بار دیگر تلاش کرد که تحریم‌کنندگان را تشویق به شرکت در انتخابات کند و خود نیز یادآوری کرد که کمپین «رای من کو؟» از سال ۸۸ به کمپین «رای بی‌رای» در سال ۱۴۰۰ تغییر کرده است.

ساعاتی قبل از مناظره موضع «میرحسین موسوی» خبرساز شد که عملا به معنای تحریم بود و موضع طرفداران شرکت در انتخابات را تضعیف کرد. 

در آغاز مناظره مجری اعلام کرد که این جلسه ابتدا درباره یک موضوع و سوال مشترک یعنی «دغدغه‌ها و اولویت‌های اصلی مردم» آغاز می‌شود؛ سپس تنها هفت دغدغه اقتصادی را برشمرد و هیچ دغدغه سیاسی و اجتماعی مطرح نشد.

 رویکر نامزدها نیز در این جلسه ادامه همان مباحث دو مناظره قبلی بود؛ با این تفاوت که نامزدهای نزدیک به جریان إصلاحات تلاش داشتند از برخی خط قرمزها به صورتی محدود عبور کنند.

«پشه آنوفل» و «رای رویشی، نه روکشی»

«امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی» سپردن حل مشکلات به حامیان دولت روحانی را «مثل سپردن درمان مالاریا به پشه آنوفل یا درمان کرونا به ویروس کرونا» توصیف کرد. قاضی‌زاده همچنین گفت که در دولت او بند «غ» یعنی غیرت جایگزین بند «پ» (پول و پارتی) می‌شود.

محسن رضایی در این مناظره وعده‌های اقتصادی خود را تکرار کرد و گفت که درگیری‌های سیاسی در ایران عملا توسط افراد نفوذی دامن زده می‌شود. او نیز تلاش کرد ادبیات جدیدی را ارائه کند و بگوید که رای مردم «رویش است؛ نه پوشش، نه روکش.»  

اشاره به اعتراضات آبان

محسن مهرعلیزاده در این مناظره سعی کرد که خطوط قرمز را تا حدی رد کند و به اعتراضات آبان ماه اشاره کرد و اینکه تعداد کشته‌ها و بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان ماه مشخص نیست. او از رئیسی خواست که از رهبر جمهوری اسلامی دستور عفو بازداشت‌شدگان آبان را بگیرد. رئیسی نیز گفت که آنان عفو شده‌اند؛ به‌جز کسانی که بر اساس ادعای او با خارج از کشور مرتبط بودند یا «مسئله خاصی داشتند.»

در این میان اما هیچ‌یک از نامزدها از افزایش قیمت بنزین و سرکوب اعتراضات آبان دفاع نکردند و ابراهیم رئیسی نیز با وجود اینکه عضو نشست سران سه قوه بوده که تصمیم به افزایش قیمت بنزین در آن گرفته شده، تنها روحانی را مقصر اعلام کرد. زاکانی نیز نامه همتی برای افزایش قیمت بنزین به پنج هزار تومان را نشان داد و همتی نیز به این موضوع پاسخی نداد.

علیرضا زاکانی: پینوکیو و پررویی نجومی

 علیرضا زاکانی همچون دو جلسه قبل ماموریت حمله حداکثری به دولت روحانی را ادامه داد؛ او با تکرار وعده‌های قبلی خود گفت که سه «ن» یعنی ندانستن، نخواستن، نتوانستن؛ مظهر تمام دولت روحانی است و اگر پینوکیو در کسوت برخی دولتی‌ها بود، دماغش باید چند دور می‌چرخید.

سعید جلیلی کمتر به انتقاد از دولت روحانی پرداخت؛ هرچند گفت که مهم‌تر از تحریم، بهانه تحریم است که ناکارآمدی‌ها را به گردن آن می‌اندازند؛ او چندین بار گفت رییس‌جمهور باید «فهم» داشته باشد و برجام یک چک بلامحل است. جلیلی درباره لوایح اف‌ای‌تی‌اف هم گفت که امضای کنوانسیون‌ها «هیچ فایده ای برای ایران ندارد.»

همتی: برگ برنده ۱۱ نفر

همتی در جلسه امروز برخی حملات خود را به اصول‌گرایان و به ویژه رئیسی ادامه داد و تلاش کرد محتاطانه از برخی خط قرمزهای اعلام نشده گذر کند؛ او گرانی قیمت ارز و گرانی‌ها را حاصل تحریم دانست و «جریان رئیسی و جلیلی» را متهم کرد که می‌خواهند ایران را از دنیا جدا کنند.

او سپس نکته‌ای گفت که به قول خودش تا به حال نگفته بود؛ اینکه «مدتها قبل از ریزش بورس نامه خصوصی» به رهبر جمهوری اسلامی نوشته و خواسته که مقامات مردم را به سرمایه‌گذاری در بورس تشویق نکنند. او در این میان اعلام کرد که وزیر اقتصاد دولت روحانی نیز «بی‌اخلاقی» کرده و علیه او سخن گفته است.

آخرین جلسه مناظرات هم در حالی به پایان رسید که بر اساس نظرسنجی ایسپا تنها ۳۷ درصد از پاسخگویان مناظره دوم را تماشا کردند و در مقابل ۶۳ درصد به این سوال پاسخ منفی داده بودند. رقم تماشای مناظره اول هم تقریبا همین قدر بود.

آخرین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری نیز به تنهایی نمی‌تواند تغییری جدی در انتخابات ایجاد کند؛ همان‌گونه که دو مناظره اول نیز تغییر اساسی در انتخابات ایجاد نکرده است. تنها نتیجه دو مناظره قبلی ریزش آرای ابراهیم رئیسی بوده است.

بر اساس این نظرسنجی که پس از مناظره دوم انجام شده است، از میان افرادی که در انتخابات شرکت می‌کنند و نامزد مورد نظر خود را انتخاب کرده‌اند؛ بیش از ۶۵  درصد به ابراهیم رئیسی، حدود هفت درصد محسن رضایی و حدود سه درصد به همتی رای می‌دهند. در این میان رای رئیسی نسبت به نظرسنجی‌های گذشته حدود هفت درصد کاهش یافته که عملا ۱۰ درصد آرای او است و می‌تواند رقم زیادی باشد. با این حال او همچنان خود را رییس‌جمهور می داند. او در مناظره سوم نیز با اطمینان و اعتماد به نفس بیشتری سخن گفت.