کمبود سرم و روایت‌های متفاوت؛ چه کسی راست می‌گوید؟

تهران- ناهید خداشناس، شهروندخبرنگار

قبل از پیک پنجم شیوع کرونا و گسترش سویه «دلتا» در ایران، مشکلات خانواده‌ها و مبتلایان به نبودن داروی «رمدیسیور» و تخت خالی «آی‌سی‌یو» و مسایل مالی محدود می‌شد. اما با آغاز موج پنجم، کمبودها و مشکلات در حد سرم‌های نمکی برای تزریق رمدیسیور و دیگر دارو‌ها تنزل پیدا کرده‌اند و این مساله تا جایی پیشرفته است که در کلان‌شهری مثل تهران، تقریبا در هیچ داروخانه‌‌ای سرم نمکی پیدا نمی‌شود.

روز دوشنبه ۱۱ مرداد ۱۴۰۰، نامه‌ سازمان غذا و دارو خطاب به مدیران عامل شرکت‌های توزیع دارو در فضای مجازی منتشر شد که موضوع کمبود سرم را تایید می‌کرد. در بخشی از این نامه آمده است: «با عنایت به افزایش مصرف سرم‌های تزریقی به دلیل مصرف هم‌زمان داروی رمدیسیور و هم‌چنین افزایش دمای هوا و به منظور توزیع این فرآورده در سطح کشور، تا اطلاع ثانوی توزیع کلیه سرم‌های تزریقی صرفا برای داروخانه‌های بیمارستانی مجاز است.»

ساعتی پیش، «کیانوش جهانپور»، سخن‌گوی سازمان غذا و دارو از دستور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جهت خرید فوری سرم تزریقی و ورود آن به زنجیره توزیع در اسرع وقت خبر داد.
او گفت: «محموله خریداری شده هم ظرف یکی دو روز آینده به میزان کافی وارد کشور خواهد شد و بعد از آن مازاد بر نیاز بیماران بستری و مراکز درمانی در شبکه داروخانه‌ای کشور هم توزیع می‌شود.»

چرا سرم در روزهای اخیر کم‌یاب شده است. روایت پزشکان، پرستاران و داروسازان را در زیر می‌خوانید:

***

«از حدود یک ماه پیش، سرم تزریقی کم‌یاب شد و شرکت توزیع کننده به درخواست‌های ما جواب درستی نمی‌داد. ما هم هر تعداد سرم تزریقی از قبل داشتیم، ظرف دو سه روز با توجه به درخواست مراجعین، فروختیم تا دیروز که نامه سازمان غذا و دارو آمد.» 

این را «نکیسا» که کارمند یکی از داروخانه‌های مرکز شهر است، می‌گوید. به گفته او، تا یک ماه پیش محدودیتی در فروش سرم نداشته‌اند: «الان هم می‌گویند چون تمام سرم‌های تزریقی به وسیله یک مجموعه تولید می‌شوند، بالا رفتن درخواست و استفاده بیماران به دلیل دریافت داروی رمدیسیور در سرم و استفاده از دیگر داروهای مشابه با توجه به پیک پنجم بیماری، علت اصلی کم‌یاب شدن سرم تزریقی است.»

یک داروساز در این باره می‌گوید: «سرم‌سازی سود زیادی برای کارخانه‌های داروسازی ندارد. به همین دلیل کارخانه‌ها برای ساخت سرم با هم رقابت ندارند. قیمت پایین و سود کم سرم باعث شده است کارخانه‌های محدودی سرم‌سازی کنند و این می‌تواند یکی از دلایل کمبود سرم در روزهای اخیر باشد. چون در روزهای اخیر به دلیل بحران کشور و شیوع کرونا، تقاضا برای سرم بالا رفته است و این تقاضا با عرضه کارخانه‌های معدودی که سرم‌سازی می‌کنند، تناسب ندارد.»

پزشک اورژانس یکی از بیمارستان‌های دولتی تهران در زمینه کمبود سرم می‌گوید: «سرم‌ها انواع مختلفی دارند و برای برخی از بیماری‌ها، از سرم‌های خاصی استفاده می‌شود که حالا تقریبا هیچ کدام از آن‌ها پیدا نمی‌شوند.» 

او صحبت‌هایش را ادامه می‌دهد: «مثلا سرم هاف سالین که برای افراد با عارضه دی‌کی‌‌ای کتواسیدوز دیابتی تجویز می‌شود، تقریبا پیدا نمی‌شود و بیماران را به دردسر انداخته است. هم‌چنین سرم دکستروز واتر و نرمال‌سالین که مصرف عمومی دارد و برای حالت تهوع مصرف می‌شود نیز بسیار کم‌یاب شده است.»

«جنیدی»، یکی از اعضای هیات مدیره «انجمن داروسازان» به «ایسنا» گفته است: «کمبود سرم‌های تزریقی به دلیل اصلاح خط تولید سرم‌های تزریقی از سوی یکی از کارخانه‌های بزرگ تولید سرم است و قرار است سرم‌های جدید با رعایت اصول جی‌‌ام‌پی تولید شوند. خط تولید قبلی این کارخانه تعطیل شده و این موضوع مهم‌ترین علت کمبود سرم‌های تزریقی است.»

«الناز» پزشک است و در حال گذراندن دوره طرح تخصص رشته داخلی در یکی از بیمارستان‌های اطراف تهران. او می‌گوید: «دلیلش را نمی‌دانم ولی به ما هم گفته‌‌اند سرم کم است و تا جایی که بیمار نیاز اساسی ندارد، سرم تجویز نکنید. الان داروخانه خودمان سرم تزریقی دارد ولی با محدودیت به مراجعین می‌دهد؛ مثلا ما برای ۱۰ نسخه سرم تجویز می‌کنیم و فقط پنج بیمار اول سرم را دریافت می‌کنند.»

«امین» در مورد کمبود سرم‌های تزریقی می‌گوید: «مادرم دو هفته پیش به کرونا مبتلا شد و به دلیل وضعیت وخیم بیمارستان و نبودن تخت خالی، قرار شد در خانه بستری شود. از آن لحظه، تهیه سرم تزریقی مشکل بزرگ دیگری برای ما شد که به مشکلات دیگر اضافه شد. دلیل نبودش را هم هر داروخانه یک چیز می‌گفت؛ یکی می‌گفت به خاطر تقاضای زیاد است که با توجه به میزان عرضه قبلی، الان در بازار کم شده است، دیگری می‌گفت کیفیت آن پایین بوده است و یکی هم می‌گفت سود نداشته است و دیگر تولید نمی‌شود.» 

امین سری تکان می‌دهد و در ادامه می‌گوید: «هر کدام از این دلایل بوده، واقعا الان وقتش است که ما مردم بیچاره هر روز استرس از دست دادن خودمان و عزیزمان را داریم؟ الان که هیچ بیمارستانی تخت خالی ندارد؟ الان که سویه دلتا هم از راه رسیده است؟ الان که در کرمان گور دسته جمعی می‌کنند برای دفن کرونایی‌ها؟ الان که آخرالزمان است؟ الان...؟»