روز ۲۸ مرداد ۱۴۰۰، جمعی از شهروندان کابل با به همراه داشتن پرچم افغانستان، علیه «طالبان» راهپیمایی کردند و شعار سر دادند: «پرچم ما، هویت ما».
چشم‌گیر، حضور زنان افغانستانی در صف اول تظاهرات بود. این تظاهرات هم‌زمان با روز «عاشورا» (دهم محرم، سال‌روز کشته شدن امام سوم شیعیان) برگزار شد.
از سوی دیگر، به خاطر قدرت‌گیری طالبان و سقوط افغانستان به دست این گروه، نسبت با سال‌های قبل، شیعیان کم‌تری در این مراسم مذهبی شرکت کرده بودند.
***
ویدیوها و تصاویر تظاهرات جمعی از مردم کابل در اعتراض به حکومت‌داری طالبان در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شوند. تظاهرکنندگان با در دست داشتن پرچم افغانستان، شعار می‌دهند که پرچم و هویت آن‌ها یکی است.
طالبان پس از سقوط کابل، پرچم «امارت اسلامی» را بر ارگ ریاست‌جمهوری برافراشت و هر جایی را که تسخیر کرده، پرچم سفید رنگ خود را در آن جا بالا برده است. حالا تظاهرکنندگان پرچم افغانستان را در مقابل بالا برده‌اند و هویت خود را فریاد می‌زنند.
حضور زنان در صف اول تظاهرکنندگان چشم‌گیر است. آن‌ها شعارها را بلند فریاد می‌زنند و مردان به دنبال آن‌ها، خواسته‌شان را تکرار می‌کنند.
هم‌زمان، «احمد مسعود»، فرزند «شاه مسعود» فراخوان داده است که مخالفان طالبان از هر قومیتی که هستند، می‌توانند در «پنجشیر» افغانستان به او بپیوندند تا جنبش «مقاومت دوم» را به راه اندازد و حکومت را از طالبان بازپس گیرد. ویدیوهایی در شبکه‌های اجتماعی از سوی اکانت‌های مربوط به احمد مسعود منتشر می‌شوند که مدعی پیوستن خیل گسترده‌ای از مردم افغانستان به او هستند.
اگرچه معلوم نیست آینده چه برای افغانستان در پیش خواهد داشت اما به نظر می‌رسد مقاومت مردمی در حال شکل‌گیری است و هم‌زمان با خروج بسیاری از افغانستانی‌ها، شمار زیادی هم ترجیح داده‌اند که در کشور باقی بمانند و مقابل قدرت‌گیری طالبان بایستند.
از سوی دیگر، برخی از روزنامه‌نگاران و کنش‌گران افغانستانی به «ایران‌وایر» می‌گویند این روزهای طالبان که به ظاهر خشونت‌بار نیست و همراه است با وعده‌های بسیاری که نشان دهنده تغییر رویکرد آن‌ها است، موقتی خواهد بود: «طالبان به فکر کسب مشروعیت و به رسمیت شناخته شدن از سوی جامعه جهانی است و معلوم نیست پس از این اتفاق، چه پیش خواهد آمد.»
اختلاف و شکاف میان شیعه و سنی را می‌توان به وضوح در افغانستان مشاهده کرد. آن‌چه طالبان در دوران حکومت خود، جدا از زنان بر سر مردم افغانستان آورد، به بیان بسیاری، «شیعه‌کشی» بود. حالا هم که قدرت ارگ را در دست دارد، در روز دهم محرم، مصادف با عاشورا، شیعیان کم‌تری نسبت به گذشته در این مراسم شرکت کرده‌اند.
هرات و کابل دو استان پرجمعیت اهل تشیع افغانستان، امسال برخلاف سال‌های گذشته، جنب‌وجوش مراسم عاشورا را نداشتند؛ هم خیمه‌های عزاداران کم‌جمعیت بودند و هم بسیاری رمق، انگیزه و توان برگزاری این مراسم را زیر سایه طالبان نداشتند. امسال، نخستین مراسم عاشورا پس از دو دهه است که زیر پرچم امارت اسلامی برگزار می‌شود؛ آن‌هم هم‌زمان با تظاهرات بخشی از مردم کابل علیه طالبان.
اگرچه «ذبیح‌الله مجاهد»، سخن‌گوی طالبان پیش‌تر به «ایران‌وایر» گفته بود که طالب‌ها امنیت مساجد و اماکن مقدس شیعیان را در تمام افغانستان تضمین می‌کنند و آن‌ها بدون دغدغه می‌توانند مراسم خود را برگزار کنند اما بسیاری معتقدند این مماشات طالبان موقتی و برای کسب مشروعیت از جامعه جهانی است و به آرامش پیش از طوفان می‌ماند.
در برگزاری مراسم عاشورای امسال البته مانعی ایجاد نشد و حتی تعدادی از طالب‌ها هم در مراسم شرکت کردند اما تحلیل‌گران عموما معتقدند که به محض تثبیت قدرت طالبان، دشمنی با اهل تشیع شروع خواهد شد.
«محمدحسین کربلایی»، از بزرگان اهل تشیع در منطقه هزاره‌نشین «دشت برچی» کابل در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» توضیح داد: «مردم از طالبان خاطرات خوشی ندارند و هم‌چنین مشخص نیست که آن‌ها با ما چه‌طور برخورد خواهند کرد. اگر امسال طالبان نمی‌بود، همه مردم برای مراسم عزاداری حاضر می‌شدند.»
شیعیان افغانستان همواره حکومت سابق را به عدم حمایت از خود متهم کرده بودند، به طوری که «سیروس علاف»، رییس هماهنگی علمای اهل تشیع افغانستان از آن‌ها خواسته بود علیه طالب‌ها نجنگند. حالا او در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، از امارت اسلامی خواسته است با شیعیان برخورد تبعیض‌آمیز نداشته باشد: «امسال خوب است که طالبان اجازه برگزاری مراسم عاشورا را داده‌اند. ما از آن‌ها می‌خواهیم که برخوردشان با اهل تشیع افغانستان خوب باشد.»
بسیاری از شهروندان شیعه افغانستان پیش‌بینی می‌کنند که در سال‌های آینده برای برگزاری مراسم مذهبی‌شان محدودیت‌هایی از سوی طالبان وضع خواهد شد.
یکی از حاضران در مراسم عاشورا امسال به «ایران‌وایر» گفت کم‌رنگی حضور شهروندان در این مراسم به خاطر ترس از جان‌شان است که نخواستند زنجیر به جان خود بزنند.
در سال‌های قبل، بسیاری از اهل سنت هم در مراسم عاشورا شرکت می‌کردند تا هم‌بستگی خود را بیان کنند. اما امسال این حضور کم‌رنگ شده بود. «عبدالوهاب»، یکی از شهروندان کابل که سنی مذهب است و سال‌های پیش در مراسم عاشورا شرکت می‌کرد، به «ایران‌وایر» گفت: «به نظر من طالبان اهل تشیع افغانستان را دشمن خود می‌دانند. اگرچه امسال به آن‌ها اجازه برگزاری مراسم عاشورا داده شد اما این به معنای بهبود رابطه آن‌ها با شیعیان نیست. به شما قول می‌دهم طالبان سال‌های بعد اجازه برگزاری این مراسم را در سطح شهر نمی‌دهد.»
به‌ویژه این که رابطه طالبان با عربستان سعودی، رقیب جمهوری اسلامی خوب است و دومین کشوری است که در سطح جهان، امارت اسلامی را به رسمیت شناخته است. پیش از آن، چین هم چنین موضع‌گیری کرده بود.
از سوی دیگر، پیچیدگی وضعیت افغانستان به طوری است که جمهوری اسلامی هم بخشی از طالبان را حمایت می‌کند و دشمنی ایران و عربستان بر سر شیعه و سنی، مساله‌ای واضح است که در جنگ‌های نیابتی خود را بیشتر نشان می‌دهد.
مراسم عاشورای امسال برای شیعیان برگزار شد اما در آن سو، جماعتی هم با بالا بردن پرچم‌های افغانستان، علیه طالبان فریاد سر دادند. آینده مبهم افغانستان هر آن چه باشد، یک مساله در آن حتمی است؛ هنوز طوفان از راه نرسیده است.
مطالب مرتبط:
تظاهرات علیه طالبان در اصفهان با شعار «امارت اسلامی نمی خواهیم»
تجمع شهروندان افغانستانی در اعتراض به حمایت ایران از طالبان
نماینده پارلمان افغانستان: ایران با حمایت از طالبان در پی تضعیف حکومت افغانستان است
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر