انتشار خبر فوت دو هزار شهروند ایرانی که هر دو دوز واکسن کرونا را دریافت کرده بودند، فرآیند واکسیناسیون در ایران را بیش از پیش زیر سوال برده است.
بر اساس نامه‌ای که در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ از سوی مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به «سعید نمکی»، وزیر بهداشت نوشته شده است، از حدود دو میلیون و ۷۵۰ هزار شهروندی که هر دو دوز واکسن کرونا را دریافت کرده، ۱۷ هزار نفر با علایم کووید-۱۹ بستری شدهاند.
بخش تلخ ماجرا اما این است که از میان این ۱۷ هزار بیمار بستری، حدود دو هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند.
در این نامه تاکید شده است که دو هفته از تزریق دوز دوم واکسن این افراد گذشته بود.
***
«محمدرضا محبوب‌فر»، کارشناس و پژوهش‌گر حوزه سلامت ساکن تهران با اشاره به فوت دو هزار شهروند واکسینه شده، به «ایران‌وایر» می‌گوید: «از این دو هزار نفر، تست کرونای ۵۷ درصد مثبت شده است. هم‌چنین سن اکثر آن‌ها ۷۰ سال به بالا بوده است؛ یعنی در اولویت‌های افراد واکسینه در ایران بودند. براساس آمار جهانی، نرخ مرگ در میان افرادی که هر دو دوز واکسن را تزریق کردهاند، ۱۰ نفر در یک میلیون نفر است. این رقم بنا بر اعلام مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، ۷۵۳ نفر در یک میلیون نفر می‌شود؛ به عبارتی، شاخص مرگ‌ومیر پس از تزریق دو واکسن در ایران، بیش از ۷۵ برابر میانگین جهانی است.»
انتشار این آمار طی روز گذشته با واکنش گسترده‌‌ای همراه بود. انگشت اتهام به سوی سعید نمکی و شخص «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی نشانه رفته است. آیت‌الله خامنه‌ای طی حکمی حکومتی در دی ماه ۱۳۹۹، واردات واکسن‌های امریکایی و بریتانیایی به ایران را ممنوع اعلام کرد.
کارشناسان بر این باورند که پیک‌های چهارم و پنجم کرونا در بهار و تابستان ۱۴۰۰، به دلیل همین ممنوعیت‌ها و تاخیر در واردات واکسن به امید تولید انبوه واکسن داخلی شکل گرفته‌اند.
براساس اعلام وزارت بهداشت، روزانه حدود ۶۰۰ نفر با تست مثبت کرونا در ایران جان خود را از دست می‌دهند. برآورد سازمان نظام پزشکی نیز نشان می‌دهد آمار واقعی فوتی‌ها، سه تا چهار برابر بیشتر از آن چه وزارت بهداشت اعلام می‌کند، است؛ چیزی حدود هزار و ۵۰۰ کشته در روز.
موج ۴۰ درصدی ضد واکسن در افراد واجد شرایط
جمهوری اسلامی به دنبال عدم تحقق وعده‌های خود در تولید واکسن داخلی و تامین واکسن از طریق واردات، با انتقادات بسیاری روبه‌رو است. از این رو، بر خلاف بسیاری از کشورهای دنیا که واکسیناسیون را بر اساس سن، از بیشتر به کمتر انجام داده‌اند، با هدف اقناع عمومی، به تزریق واکسن براساس مشاغل روی آورد. در این برنامه تاکید شده بود مشاغلی چون کارکنان و معلمان آموزش و پرورش، استادان دانشگاه، روزنامه‌نگاران، رانندگان حمل و نقل عمومی، رانندگان تاکسی‌های اینترنتی و حتی برخی از کارگران به دلیل این که قشر فعال یا خط اول جامعه هستند، واکسینه می‌شوند.
حال این که به گفته عضو سابق ستاد ملی مقابله با کرونا کشور، مسوولان جمهوری اسلامی در تزریق واکسن، مواردی جدی را نادیده گرفته‌اند.
به گفته «محمدرضا محبوب‌فر»، وزارت بهداشت به همه افراد واجد شرایط، هم از نظر سنی و هم از نظر صنفی، برای دریافت واکسن پیامک ارسال کرده است اما ۴۰ درصد از افراد واجد شرایط اصلا به مراکز تزریق مراجعه نکرده‌اند.
او درباره علت عدم تمایل این افراد برای دریافت واکسن گفت: «آن‌ها گفته‌اند ما به واکسن وارداتی و حتی داخلی به هر دلیل اعتمادی نداریم و این دقیقاً یکی از اصلی‌ترین عوامل افزایش مرگ‌ومیر در کشور است.»
از ابتدای شیوع ویروس کرونا در ایران، گردانندگان طب سنتی-اسلامی تلاش کردند به روش‌های مختلف مانع اطلاع‌رسانی دقیق و علمی در خصوص مراقبت‌های مربوط به جلوگیری از انتشار ویروس کرونا شوند. آن‌ها با توصیه‌های عجیب، از جمله قرار دادن پنبه آغشته به «روغن بنفشه» در مقعد و استفاده از «ادرار شتر»، سعی در کنترل ویروس داشتند. حتی پس از تولید واکسن کرونا نیز ادعاهای آن‌ها فروکش نکرده است. بخشی از جامعه نیز پیرو همین ادعاها، از تزریق واکسن خودداری می‌کنند.
واکسن آسترازنکا را به جوانان تزریق کردند
وزارت بهداشت بدون در نظر گرفتن شرایط سنی، از برخی افراد شاغل که دست‌کم ۲۵ سال دارند، برای واکسیناسیون دعوت کرده است. این افراد در انتخاب نوع واکسن دریافتی نیز محدودیتی نداشته‌اند. حال این که براساس اعلام شرکت تولید واکسن «آسترازنکا»، این واکسن برای افراد زیر ۵۰ سال ممنوع است.
محبوب‌فر درباره تزریق واکسن آسترازنکا جوانان توضیح داد: «در حال حاضر در سبد واکسیناسیون گروه‌های مختلف سنی، واکسن آسترازنکا، اسپوتنیک، سینوفارم و برکت وجود دارد؛ به عبارتی، واکسن آسترازنکا به افراد بالای ۲۵ و ۳۰ سال نیز تزریق می‌شود. این در حالی است که استفاده از آن در کشورهای اتحادیه اروپا، کانادا، امریکا، استرالیا و برخی کشورهای خاورمیانه در سنین پایین‌تر از ۵۰ ممنوع و محدود شده است. اما در ایران، این واکسن به افراد جوان تزریق شده است که برخی به صورت شدیدی تشنج کرده، بستری شده و در نهایت فوت کردهاند.»
در حال حاضر حدود سه میلیون دوز واکسن آسترازنکای ساخت ژاپن، ۳۱۵ هزار دوز واکسن آسترازنکای ساخت روسیه و هم‌چنین بیش از دو میلیون واکسن آسترازنکا از طریق برنامه «کواکس» که ساخت ایتالیا و کره‌جنوبی بوده، به ایران وارد شدهاند.
اثربخشی واکسن‌های موجود در ایران در مقابل گونه دلتا
از ابتدای شیوع ویروس کرونا در «ووهان» چین تا کنون چندین گونه جهش یافته در کشورهای مختلف تشخیص داده شده است. هر بار نیز شرکت‌های واکسن سازی با انجام آزمایش‌ها، اطلاعات مربوط به اثربخشی واکسن را منتشر و در اختیار سازمان بهداشت جهانی قرار می‌دهند. این در حالی است که از ایمنی‌زایی بخش عمده واکسن‌های مصرفی در ایران تاکنون اطلاعاتی منتشر نشده است.
محمدرضا محبوب‌فر با استناد به تحقیقاتی که اخیراً در خصوص اثربخشی واکسن سینوفارم چینی و اسپوتنیک روسی در کشور مجارستان انجام شده اند، گفت: «مشخص شده که این دو واکسن در مقابل ویروس اولیه شیوع یافته در ووهان چین، ۵۰ تا ۶۰ درصد اثربخشی دارند. براساس این گزارش، این میزان اثربخشی در مقابل ویروس دلتا و لاندا بسیار پایین است.»
اخیراً دانشگاه آکسفورد بریتانیا اعلام کرده است کارایی واکسن‌های فایزر و آسترازنکا علیه گونه دلتا پس از سه ماه به حدود ۶۵ درصد کاهش پیدا می‌کند. این دانشگاه پس از تحقیقات در این زمینه اعلام کرده برای افزایش اثربخشی این واکسن‌ها، نیاز است تا یک دوز تقویتی یا همان دوز سوم، سه ماه پس از تزریق دوز دوم مورد استفاده قرار گیرد.
محبوب‌فر در این‌باره گفت: «در ایران در حال حاضر دوز دوم واکسن آسترازنکا به تعداد قابل توجه‌ای تزریق نشده است. از طرفی، اساساً دوز سوم واکسن آسترازنکا در ایران وجود ندارد. در خصوص واکسن‌های سینوفارم، اسپوتنیک و برکت نیز که اصلا شرکت‌های سازنده دوز سومی را تعریف نکرده‌اند. در نتیجه، چه‌طور می‌توان گفت جامعه واکسینه شده است؟»
این پژوهش‌گر حوزه سلامت گفت وضعیت واکسیناسیون در ایران بسیار بی‌نظم است و صف‌های طولانی در مراکز تزریق واکسن ایجاد می‌شوند.
پیش از این، مقامات وزارت بهداشت اعلام کرده بودند که ذخیره واکسن در ایران نهایتاً به دو هفته می‌رسد. براساس آخرین خبرها، با وجود ارسال پیامک برای واجدان شرایط دریافت واکسن، در برخی شهرهای ایران به دلیل کمبود واکسن، مراکز تزریق تعطیل شدهاند.
پیش از این نیز به دلیل کمبود واکسن، وقفه‌ای دو تا چهار هفته‌ای باعث شد تا فاصله تزریق دوز اول و دوم شهروندان بیش از حد مجاز شود. این موضوع تا آن‌جا پیش رفت که جمهوری اسلامی قصد داشت واکسن برکت را جایگزین دوز دوم واکسن‌های خارجی کند.
کارشناسان می‌گویند در صورت تاخیر در تزریق دوم واکسن، افراد باید مجدداً دو دوز واکسن دریافت کنند.
به گفته محبوب‌فر، یکی دیگر از دلایل افزایش فوتی‌ها در میان افراد واکسینه، افزایش فاصله دوزها و از بین رفتن اثربخشی دوز اولیه بوده است.
شیوع ویروس چند گام از برنامه واکسیناسیون جلوتر است
روند بسیار کُند واکسیناسیون در ایران و شیوع ویروس دلتا باعث شدهاند که شمار مبتلایان با سرعت بالایی از افراد واکسینه پیشی بگیرد. کمبود تجهیزات پزشکی، از جمله کپسول اکسیژن و نبود و کمبود داروهای مرتبط به کرونا و البته سِرم، از جمله دیگر مشکلات اساسی این روزهای بیماران کرونایی در کشور است.
بنا بر اعلام وزارت بهداشت، تاکنون حدود ۱۲ میلیون نفر در ایران دست‌کم یک دوز واکسن را تزریق کردهاند. محبوب‌فر گفت در این میان، تعداد افرادی که دوز دوم را تزریق کرده و به طور کامل واکسینه شدهاند، بسیار کم است: «در کنار تعداد افراد کمی که واکسینه شدهاند، این را هم در نظر بگیریم که اثربخشی واکسن‌های تزریق شده علیه گونه دلتای کرونا زیر سوال است. وقتی جمعیت کمی واکسن دریافت کردهاند و مقدار و حجم ویروس در جامعه زیاد است، در نتیجه مواجهه افراد واکسینه نیز با ویروس افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی که ویروس همه جا است و با سرعت انتقال پیدا می‌کند، اگر دوز اول را زده باشند، مبتلا می‌شوند و اگر دوز دوم را هم زده باشند، با توجه به اثربخشی کم واکسن‌ها مقابل نوع دلتا، باز احتمال مبتلا شدن زیاد است.»
این در حالی است که بسیاری از افرادی که در ایران واکسن کرونا دریافت کردهاند، با این تصور که نسبت به ویروس واکسینه شدهاند، از رعایت پروتکل‌های بهداشتی دست می‌کشند.
بنا بر اعلام وزارت بهداشت، رعایت پروتکل‌های بهداشتی در حال حاضر به زیر ۴۰ درصد رسیده است؛ به عبارتی، از هر ۱۰۰ شهروند، ۶۰ نفر فاصله‌گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک را به فراموشی سپرده‌اند.
وزیر بهداشت روز چهارشنبه در این‌باره گفته بود: «تنها راه مبارزه با ویروس، رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی است زیرا واکسیناسیون شخص را رویین‌تن نمی‌کند. ویروس کرونا در آینده جهش‌های متعددی خواهد داشت و احتمالاً ویروس‌های آینده واکسن را هم زیر سوال خواهند برد.»
نیروی انتظامی: نمی‌توانیم به زور جلوی حرکت دسته‌جات عزاداری را بگیریم
رویین‌تنی شهروندان را این روزها می‌توان در هیات‌های عزاداری و شمار زیاد مسافرت‌هادید. ستاد ملی مقابله با کرونا برگزاری مراسم عزاداری در فضای سربسته و دسته‌روی‌ها را ممنوع اعلام کرد؛ ممنوعیتی ظاهری که از روز ابتدایی دهه اول محرم با صورت مکرر نقض شد.
تصاویر مخابره شده و گزارش‌های ارسالی نشان می‌دهند که نه تنها توجهی به ممنوعیت‌ها نشده است بلکه عزاداران حتی در رعایت دستوالعمل‌های بهداشتی نیز هیچ‌گونه استانداری را رعایت نکرده‌اند.
«محمدرضا فرح‌بخش»، سرپرست معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی قم روز چهارشنبه ۲۷ مرداد اعلام کرد نیروی انتظامی نمی‌تواند به‌زور جلوی حضور دسته‌جات را بگیرد.
او گفت: «شورای هیات‌های مذهبی و سازمان تبلیغات باید زودتر مدیران دسته‌جات را اقناع می‌کردند.»
مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی استان قم نیز در پاسخ، نیروی انتظامی را مقصر دانست و گفت: «آن‌ها نمی‌توانند جلوی دسته‌جات را بگیرند.»
«ایرج حریرچی»، معاون کل وزارت بهداشت پیش از این هشدار داده بود آمار مرگ‌ومیر در کشور حتی بدون برگزاری مراسم مذهبی، تا یک ماه و نیم دیگر صعودی خواهد بود.
این در حالی است که تعطیلی پنج روزه کشور که تا ۳۰ مرداد ادامه دارد، تنها موجب افزایش مسافرت‌ها و ایجاد درآمد از طریق جریمه خودرو برای نهادهای مربوطه شده است.
به گفته یک شهروند تهرانی، برخلاف ادعای ستاد ملی مقابله با کرونا که علاوه بر بخش دولتی، بخش خصوصی نیز تعطیل بوده، در تهران چنین اتفاقی رخ نداده است.
او در این‌باره به «ایران‌وایر» گفت: «حرف مفت می‌زنند. مصوبه‌های الکی تصویب می‌کنند که خودشان قدرت اجرای آن را ندارند. از این پنج روز، شرکت ما فقط پنج‌شنبه و جمعه تعطیل است؛ آن هم همیشه تعطیل هستیم. وگرنه متروها شلوغ هستند و خیابان‌ها همان ترافیک را دارند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر