قانون پناهندگی در افغانستان به تصویب پارلمان این کشور نرسیده است، برای همین پناهجویانی که در این کشور زندگی می‌کنند، زیر نظر امور پناهندگان سازمان ملل متحد قرار دارند. سقوط حکومت افغانستان و قدرت‌گیری طالبان در این کشور از یک‌سو و نیروهای بین‌المللی که این کشور را ترک می‌کنند از سوی دیگر، سایه ترس را بر سر پناهجویان تشدید کرده است.
یکی از پناهجویان سیاسی در افغانستان «همایون زارعان» است که هفت سال شده در این کشور زندگی می‌کند و همچنان چشم‌اندازی نسبت به آینده ندارد؛ حالا با قدرت‌گیری طالبان، آینده او مبهم‌تر از پیش شده است.
***
دو سال پیش بود که نام همایون زارعان در رسانه‌های فارسی‌زبان پررنگ شد. در آن زمان او به خاطر بی‌توجهی نسبت به وضعیت خودش و دیگر پناهجویان سیاسی اعتصاب غذا کرده بود. اگرچه حکومت سابق افغانستان به او وعده داده بود که شرایطش تغییر می‌کند؛ اما به گفته خودش تمام آن وعده‌ها پوچ بود و حتی کمیسیون حقوق بشر افغانستان هم نسبت به سرنوشت او و دیگر پناهجویان سیاسی، بی‌توجه است.
همایون زارعان ۳۶ ساله است و سال ۱۳۹۳ ایران را به قصد افغانستان ترک کرد. او می‌خواست از طریق افغانستان به کشور سوم منتقل شود، اما همچنان بعد از هفت سال در شرایط بلاتکلیف به سر می‌برد. به گفته خودش، او به مدت دو سال و نیم در دانشگاه‌های «تهران» و «اصفهان» استاد موسیقی بود و در پی تشدید اعتراضات مردمی علیه سیاست‌‌های جمهوری اسلامی بیشتر از یک سال در زندان‌های «اصفهان»، «اوین» و «رجایی‌شهر» زندانی شد.
این پناهجوی سیاسی برای «ایران‌وایر» روایت کرد که پس از ورود به افغانستان از سوی نیروهای ملی این کشور بازداشت شد و یک‌سال هم در حبس زندان‌های افغانستان بود: «امنیت ملی افغانستان دید خوبی نسبت به ایرانی‌ها نداشت و به خاطر دخالت‌ها و خرابی‌هایی که ایران در افغانستان ایجاد کرده بود، من را هم به جرم جاسوسی و خراب‌کاری دستگیر کردند، مورد شکنجه قرار دادند و پس از انجام تحقیقات، متوجه شدند که اتهام ناروایی وارد کرده‌اند و آزاد شدم.»
زارعان مدتی در شهر «هرات» زندگی کرد و سپس به «کابل» رفت و به فعالیت‌های فرهنگی و هنری روی آورد. او بارها در اجراهای تئاتر، نوازندگی و سرود فعالیت کرده است. اما حالا با روی کار آمدن طالبان و مخالفت همیشگی این گروه با هنر و موسیقی، این پناهجوی سیاسی هم مثل بسیاری دیگر از هنرمندان بر این باور است که طالب‌ها مقابل فعالیت‌های او خواهند ایستاد. از سوی دیگر، حکومت ایران به طور تلویحی از طالبان حمایت می‌کند و همین امر می‌تواند امنیت زارعان را به خطر بیاندازد.
او توضیح می‌دهد که توافق بین طالبان و ایران به ضرر او تمام خواهد شد: «من هنرمندی مخالف نظام جمهوری اسلامی هستم و همین رابطه طالب‌ها با حکومت ایران بزرگ‌ترین تهدید برای من است. اطمینانی ندارم که طالبان پناهندگی سیاسی من را در افغانستان به رسمیت بشناسند. من از ترس طالب‌ها در سطح شهر کابل حضور پیدا نمی‌کنم و در مکان نامعلومی ساکن هستم و به کسی هم نگفته‌ام که کجا زندگی می‌کنم.»
از سوی دیگر، پس از روی کار آمدن طالبان و سقوط حکومت سابق، نیروهای بین‌المللی در حال ترک این کشور هستند. اگرچه سازمان ملل متحد متعهد است که برای حفظ امنیت پناهجویان بکوشد، اما زارعان می‌گوید بسیاری از کارمندان کمیسیون حقوق بشر افغانستان و همچنین بخشی از نیروهای امور پناهندگان سازمان ملل در حال ترک این کشور هستند و همین مساله می‌تواند زندگی را برای پناهجویان سیاسی سخت‌تر از پیش کند.
از سوی دیگر، سفر به کشورهای دیگر هم ناممکن شده است؛ کشورهای همسایه مثل تاجیکستان، ازبکستان، ایران، پاکستان و ترکمنستان یا فعالیت‌های کنسولی خود را متوقف کرده‌اند یا به حداقل رسانده‌اند. اگرچه به نظر می‌رسد که خروج غیرقانونی از افغانستان رونق بیشتری خواهد داشت. در عین‌حال، آن‌هایی که توسط نیروهای بین‌المللی از افغانستان خارج شده‌اند، افرادی هستند که در امور اداری یا نهادهای مختلف تحت نظر همان کشورها فعالیت داشته‌اند.
زارعان در شرایط فعلی آینده‌ای برای خود متصور نیست. معلوم هم نیست که موضع و رویکرد طالبان نسبت به پناهجویان سیاسی چه باشد؛ از همین روی، او از نهادهای حامی پناهندگان درخواست کمک دارد: «من فقط می‌خواهم من را به کشوری منتقل کنند که در آن جنگ و ناامنی نباشد. در وضعیت کنونی افغانستان ما تمام حمایت سازمان‌های پناهندگی را از دست می‌دهیم و آینده‌ای را متصور نیستیم. ما در خطرناک‌ترین شرایط هستیم.»
اگرچه تاکنون مشخص نیست که چه بر سر پناهجویان در افغانستان بیاید، اما به نظر می‌رسد که دنیای تلخ و سختی‌های آن‌ها دشوارتر می‌شود و همان سرزمین ناامن، برای آن‌ها ناامن‌تر خواهد شد.
مطالب مرتبط:
یک نماینده مجلس افغانستان: ایران پناهگاه طالبان است
تظاهرات علیه طالبان در کابل؛ حضور کم‌رنگ شیعیان در مراسم عاشورا
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر