دم خروس یا قسم حضرت عباس؛ ماجرای تعارض منافع در نظام مهندسی چیست؟

«رستم قاسمی» این روزها علم مبارزه با «تعارض منافع» را در دست گرفته تا کار اژدهای هفت‌سر نظام مهندسی را یک‌سره کند؛‌ سازمانی عریض و طویل که سال‌ها است از یک نهاد خوش‌نام غیردولتی به یک کانون بزرگ فساد و ناکارآمدی تغییر شکل داده است.

دولت رئیسی برای که خط و نشان می‌کشد؟

این روزها صفحه اقتصادی خبرگزاری‌های فارس و تسنیم و مهر پر از اخبار و گزارش‌هایی درباره بخش‌نامه‌ها و خط و نشان‌های تند و تیز رستم قاسمی برای «اعضای متخلف هیات مدیره نظام مهندسی» است؛‌ وزیری که جریان رسانه‌ای نزدیک به دولت رئیسی تلاش می‌کند از او چهره‌ای قهرمان ترسیم کند؛‌ اما آیا مبارزه با فساد و «تعارض منافع» جزو اهداف و اولویت‌های وزیر راه و شهرسازی و به طور کلی دولت ابراهیم رئیسی است؟ دولتی که تشکیل آن مدیون بزرگ‌ترین تعارض منافع تاریخ جمهوری اسلامی، در جریان تایید و رد صلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست‌جمهوری بود. 

بحث مبارزه با تعارض منافع در نظام مهندسی مربوط امروز و دیروز نیست، کما اینکه اصل تعارض منافع در سازمان نظام مهندسی ریشه‌ای دیرینه دارد. سازمانی که هم صلاحیت مهندسان را تایید می‌کند و هم وظیفه معرفی مهندس طراح و هم مهندس سازنده و هم مهندس ناظر به کارفرما را به صورت انحصاری در اختیار دارد و فراتر از این، اختیار انتخاب بازرس و کارشناس رسمی هم برای اظهار نظر قطعی با نظام مهندسی است؛ مجموعه‌ای با منافع متضاد، آن‌هم در صنعت ساختمان که گردش مالی در آن در اقتصاد ایران کم‌نظیر است. 

مافیای سیدمهدی هاشمی

طبیعی است که مغناطیس وسوسه‌کننده چنین مجموعه‌ای همه نهادهای قدرت و ثروت را به سمت و سوی خود می‌کشد؛ و درست به همین دلیل است که رقابت برای تصاحب کرسی‌های هیات مدیره نظام مهندسی همیشه محل رقابت احزاب و گروه‌های سیاسی و البته حلقه‌های میانی تشکیلات اداری ساخت‌وساز، یعنی شهرداری‌ها و سازمان‌های وابسته به وزارت راه و شهرسازی است. 

پروژه ناکام مبارزه با تضاد منافع در نظام مهندسی، از سال ۱۳۹۳ و با پیگیری «عباس آخوندی»، وزیر پیشین راه و شهرسازی کلید خورد. 

آخوندی در دی ماه ۷ سال پیش، شش بخشنامه ابلاغ کرد که ‌مهم‌ترین آنها یکی ممنوعیت حضور کلیه پرسنل وزارت راه و شهرسازی در هیات مدیره نظام مهندسی، دومی آزاد کردن انتخاب مهندس از سوی مردم و محدود کردن نظام مهندسی به مساله نظارت و دیگری ممنوعیت کار کردن با پروانه اشتغال برای اعضای هیات مدیره بود. 

این بخش‌نامه‌ها و حواشی بعدی آن در سال‌های بعد زمینه‌ساز اختلاف آخوندی و مافیای نظام مهندسی بود که از حمایت گروهی از نمایندگان با نفوذ مجلس، به سرکردگی سیدمهدی هاشمی بود؛‌ همان مهدی هاشمی که در زمان «احمدی‌نژاد» مدتی سرپرست وزارت کشور بود، بعدها نماینده مجلس و رئیس کمیسیون عمران و در همان زمان رئیس هیات مدیره نظام مهندسی شد. همان که در سال ۹۷ خبر رسید دانش‌نامه جعلی داده و مدرک مهندسی او که از دانشگاه «امام حسین» اخذ شده بی‌اعتبار است. 

سیدمهدی هاشمی در سال ۱۳۹۶ به سمت ریاست ستاد انتخابات ابراهیم رئیسی رسید و در انتخابات ۱۴۰۰ هم جزو حلقه نزدیکان او بود. 

حالا رئیسی، رئیس دولت است و سیدمهدی هاشمی، مشهورترین مدافع تعارض منافع در نظام مهندسی، خود را برای دوباره تکیه زدن بر کرسی ریاست هیات مدیره نظام مهندسی آماده می‌کند. یکی  قسم حضرت عباس می‌خورد و دم از «مبارزه با تعارض منافع» می‌زند، اما دم خروس از زیر لباس آن یکی بیرون زده است. 

اسم رمز مبارزه با تعارض منافع

پیش از روی کار آمدن دولت رئیسی، خبرگزاری‌‌های نزدیک به دولت نسبت به مبارزه با «تعارض منافع» موضع انتقادی داشتند، تا آنجا که اما حالا از مبارزه با فساد در در سازمان نظام مهندسی می‌نویسند. اما به نظر می‌رسد ماجرا بیش از آنکه مربوط به مبارزه با فساد و تعارض منافع باشد، تلاش یک جریان مافیایی برای تسویه حساب و فتح دوباره سنگر نظام مهندسی باشد. 

خبرگزاری تسنیم با حرارت خبر رد صلاحیت ۱۵ عضو کنونی هیات مدیره نظام مهندسی را پوشش می‌دهد و با استناد به بخشنامه‌های وزیر پیشین راه و شهرسازی خواستار برخورد قانونی با اعضای متخلف می‌شوند، اما از سویی دیگر گزارش پرونده فعالیت‌ها و کارکرد پرسنل ادارات راه و شهرسازی استان‌ها را پرونده‌سازی علیه مدیران و کارکنان دولت می‌خواند. 

دامنه فساد و تعارض منافع در سازمان نظام مهندسی آن‌قدر گسترده بود و است که همان‌طور که تلاش‌های آخوندی به جایی نرسید، بخش‌نامه‌های رستم قاسمی هم تغییری به وجود نخواهد آورد. فساد در نظام مهندسی جاری بوده و است و بعد از این با ورود دوباره حلقه سابقه‌دار سیدمهدی هاشمی به احتمال زیاد تشدید خواهد شد. 

اما در این میان آنچه روشن است موضع‌گیری‌های دوگانه جریان رسانه‌ای حامی دولت است که با اسم رمز مبارزه با فساد و تعارض منافع، به دنبال ایجاد روزنه‌های تازه برای مافیای فساد است.