آیا ایران میزبان جام جهانی فوتسال خواهد بود؟

«شهاب‌الدین عزیزی خادم»، رییس فدراسیون فوتبال ایران، «حسین شمس»، سرمربی پیشین تیم ملی فوتسال را مسئول رایزنی و برقراری ارتباط با فدراسیون جهانی فوتبال کرده است تا جهت کسب میزبانی رقابت‌های جام جهانی فوتسال ۲۰۲۴ تلاش کند.

خبرگزاری مهر نیز خبر داد که فدراسیون فوتبال ایران، قرار است درخواست خود برای میزبانی این مسابقات را به صورت رسمی به فیفا ارائه کند.

آیا ایران قادر خواهد بود میزبان مسابقات جام جهانی فوتسال در سال ۲۰۲۴ باشد؟

***

میزبانی رقابت‌های بین‌المللی که به صورت مستقیم زیر نظر فدراسیون جهانی فوتبال برگزار می‌شود، مستلزم پیروی و رعایت برخی از قوانین سخت‌گیرانه فیفا شده است؛ برخی از این قوانین، حتی سیاست‌های داخلی کشورها را نیز به چالش می‌کشد.

بخش اول، موضوع امکانات سخت‌افزاری کشورهایی است که میزبانی خود را به برای یک دوره از رقابت‌های جام جهانی فوتبال، فوتسال یا فوتبال ساحلی به فیفا تقدیم می‌کنند.

کشور میزبان باید ورزشگاه‌هایی مطابق استانداردهای فیفا برای هر یک از مسابقات زیرمجموعه خود را به این فدراسیون بین‌المللی معرفی کند. همچنین تیم‌های فوتبال، خبرنگاران، مقامات کشورهای میهمان و تماشاگران باید در هتل‌هایی اسکان یابند که از نظر امکانات و امنیت، مورد تایید فیفا باشند. فرودگاه‌های بین‌المللی که کشور میزبان در شهرهای مورد نظر خود برای میزبانی مسابقات معرفی می‌کند نیز نباید با محل اقامت تیم‌ها فاصله‌ای بیش از ۸۰ کیلومتر داشته باشد. هر تیم فوتبال، فوتسال یا فوتبال ساحلی که در یکی از رقابت‌های جام جهانی شرکت می‌کند، باید یک کمپ تمرینی مخصوص به خود داشته باشد.

با این وجود، این تمام خواسته‌های فدراسیون جهانی فوتبال نیست.

حسین شمس به خبرگزاری مهر گفته است: «فیفا، تعهد ۵ وزیر را برای همکاری‌های مورد نظرش در میزبانی به صورت کتبی خواسته است.»

اما چرا باید وزرا به فدراسیون جهانی فوتبال ضمانت بدهند؟ ابتدا باید به سال ۱۳۹۳ برگشت. زمانی که فدراسیون فوتبال ایران تلاش می‌کرد کنفدراسیون فوتبال آسیا را برای کسب میزبانی جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۱۹ متقاعد کند.

اردیبهشت سال ۱۳۹۳ «جیمز چیکن» استرالیایی در راس هیات نظارتی از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا به ایران سفر کرد. او گفته بود که توافق‌نامه شهر میزبان باید به «امضای شهردار» و «استاندار» برسد و در مقابل شهر میزبان حق هیچ‌گونه عقد قرارداد تجاری در مورد این مسابقات بدون اطلاع کنفدراسیون فوتبال آسیا را نخواهد داشت.

او توضیح داده بود که کنفدراسیون فوتبال آسیا، مطابق با دستورالعمل‌های فیفا، از برخی وزرای کشورهای میزبان تعهدنامه‌هایی در زمینه‌های امنیتی، اطلاعاتی و همکاری‌های لجستیکی خواهد خواست.

فدراسیون جهانی فوتبال البته قوانین جامع‌تری برای رقابت‌های بین‌المللی و جهانی خود در رقابت‌های فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی دارد.

به صورت نمونه، فدراسیون جهانی تاکید می‌کند که اگر کشوری به عنوان میزان مسابقات جام جهانی یا جام ملت‌ها در هر قاره‌ای انتخاب شود، باید از سه تا شش ماه قبل از مسابقات، ویزای ورود و اجازه خروج افرادی نظیر نمایندگان فیفا و کنفدراسیون‌ها، تیم‌های شرکت‌کننده و مسئولان و دست‌اندرکاران آن‌ها، نمایندگان شرکت‌های تبلیغاتی طرف قراداد با کنفدراسیون و دارندگان حق پخش تلویزیونی، خبرنگاران و اصحاب رسانه و در مجموع تمام افرادی را که به نوعی با این مسابقات سروکار دارند، بدون هیچ‌گونه محدودیتی صادر کرده و تسهیلات لازم برای صدور ویزای هواداران را نیز فراهم کند.

همین بند اول برای ایران غیرممکن است. شهروندان یک کشور و ده‌ها رسانه، حق حضور در ایران را ندارند.

ایران در صورتی که میزبانی جام جهانی فوتسال را از سوی فیفا اخذ کند، موظف خواهد بود برای خبرنگاران و خبرگزاری‌هایی که طی سال‌های اخیر آن‌ها را «معاند» خوانده، ویزا و همین‌طور شرایط اسکان توام با امنیت فراهم کند.

به‌صورت نمونه از سال ۱۳۸۸ تا امروز، حضور و فعالیت خبرنگاران بی‌بی‌سی در ایران غیرقانونی شده است. اما BBC تنها برای پوشش خبری رقابت‌های جام جهانی فوتبال تیمی متشکل از بیش از ۲۰۰ خبرنگار، تصویربردار، گروه فنی و کارگردان تلویزیونی را عازم برزیل و روسیه کرده بود که برای پوشش رقابت‌های جام ملت‌های آسیا هم حضوری چشمگیر در استرالیا و قطر دو میزبان گذشته این مسابقات داشت.

وزارت امور خارجه ایران، یکی از نهادهای دولتی است که باید به فیفا جهت همکاری با رسانه‌ها، تیم‌ها و هواداران ضمانت قطعی بدهد.

سوی دیگر، تیم‌های شرکت‌کننده در این مسابقات هستند. شاید فدراسیون فوتبال ایران با این اطمینان خاطر که تیم ملی فوتسال اسراییل از سال ۱۹۹۲ تا امروز، موفق به صعود به هیچ‌یک از مراحل جام جهانی این رقابت‌ها نشده است، بابت عدم حضور تیم ملی، خبرنگاران و هواداران اسراییلی در جام جهانی به اطمینان خاطر رسیده باشد. حتی اگر اسراییل باز هم به این مسابقات صعود نکند، یک شهروند اسراییلی حق خواهد داشت، از طریق سایت فدراسیون جهانی فوتبال، بلیت مسابقات جام جهانی در تهران را خریداری کند.

طبق قوانین فیفا، کشورهای میزبان موظف هستند به هر خبرنگاری که فیفا تایید کند یا هر شهروندی که بلیت مسابقات جام جهانی را خریداری کرده باشد، بدون در نظر گرفتن ملیت، نژاد و نوع شهروندی‌، برای او ویزا صادر کنند.

جمهوری اسلامی، برای جام جهانی فوتسال، به شهروندان اسراییلی روادید خواهد داد و ضمانت می‌دهد که آن‌ها را به جرم جاسوسی دستگیر، بازداشت و شکنجه نکند؟

یکی دیگر از دستورالعمل‌های فدراسیون جهانی فوتبال می‌گوید که کشور میزبان باید متعهد شود که تسهیلات لازم برای ورود و خروج هرگونه کالا و تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مربوط به برگزاری این مسابقات، پخش تلویزیونی و تیم‌های شرکت‌کننده از طریق موسسات، نهادها و افراد مشخص را فراهم کند و همچنین مشکل گمرکی در این زمینه به وجود نیاورد.

ساده‌ترین مثال برای این‌که ثابت شود فدراسیون فوتبال ایران در چارچوب شرایط کنونی جمهوری اسلامی قادر به برآورده کردن این خواسته فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا نیست، می‌توان به وضعیت کنونی نصب تجهیزات «کمک داور ویدیویی» اشاره کرد.

شرکت تحت قرارداد با کنفدراسیون آسیا قادر به وارد کردن تجهیزات و نیروهای خود به ایران نیست.

در بندی دیگر، فیفا می‌گوید که اگر کشوری به عنوان میزبان انتخاب شود، باید تعهد بدهد که در قبال مسائل مالیاتی مربوط به کالاها یا خدمات ارائه شده به اعضای تمام کشورهای شرکت‌کننده در رقابت‌ها و نمایندگان فیفا و کنفدراسیون‌ها، رفتاری منطبق با قوانین مورد نظر این کنفدراسیون انجام بدهد.

آبان سال ۱۳۹۶ رویترز خبر داد که «دونالد ترامپ» رییس‌جمهور وقت آمریکا در حال بررسی اصلاح برخی از قوانین مالیاتی کشور خود برای دوران برگزاری رقابت‌های جام جهانی فوتبال است.

فیفا در آن زمان اعلام کرده بود آمریکا و كشورهایی كه به دنبال کسب میزبانی جام جهانی ۲۰۲۶ هستند، باید تضمین های دولتی در مورد «سفر بدون ویزا»، «معافیت های مالیاتی» و «مجوزهای كاری برای دست اندركاران جام جهانی» را به سرعت ارائه كنند تا پیشنهاد آن‌ها پذیرفته شود.

آمریکا، کانادا و مکزیک در پی برگزاری میزبانی مشترک این مسابقات بودند که با قبول خواسته فیفا این میزبانی را هم کسب کردند.

همچنین فیفا همچنان بر سر حضور زنان در ورزشگاه‌های ایران با جمهوری اسلامی و فدراسیون آن در مبارزه است.

با این اوصاف آیا می‌توان طنز تلخ ادعای میزبانی ایران در رقابت‌های بین‌المللی را جدی گرفت؟

  

مطالب مرتبط:

قانون کمک داور ویدیویی وجود ندارد؛ ایران میان منگنه تحریم و AFC

دست‌های خالی ایران در برترین‌های فوتسال جهان

آغاز جام جهانی فوتسال؛ ایران و رویای رسیدن دوباره به نیمه‌نهایی