نه، واکسن‌های کووید-۱۹ موجب ابتلا به بیماری ایدز نمی‌شوند

به‌ تازگی شایعه‌‌ای نادرست و نگران‌ کننده در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود مبنی بر این‌ که واکسن‌های کووید-۱۹ ممکن است موجب ابتلا به بیماری ایدز شوند. 

این ادعای خطرناک همراه با برخی آمار و ارقامِ ظاهراً رسمی، در فضای مجازی پخش شده و «ژائیر بولسونارو»، رییس‌جمهوری جنجالی برزیل نیز بارها آن را تکرار کرده است. اما واقعیت این است که هیچ سند و مدرک موثقی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. 

***

ریشه شایعه این که واکسن کووید- ۱۹ موجب ابتلا به ایدز می‌شود، به گزارش‌هایی برمی‌گردد که «آژانس امنیت سلامت» دولت بریتانیا (Health Security Agency) منتشر کرده است. 

این سازمان در گزارش‌های هفتگی خود از نظارت بر روند واکسیناسیون، برآوردهایی را از میزان موارد ابتلا به بیماری در افراد واکسینه و غیر واکسینه ارایه می‌کند که هدف از آن، درک بهتر عملکرد کارزار واکسیناسیون در کل بریتانیا است.

برآوردهای این سازمان در مورد تعداد افراد غیر واکسینه به این دلیل که می‌توانند گمراه‌ کننده باشند، مورد اعتراض و نقد قرار گرفته‌اند. این سازمان با استفاده از این رقم، میزان ابتلا به بیماری را در هر دو گروه (افراد واکسینه و غیر واکسینه) محاسبه کرده است. اما به این دلیل که تعداد افراد غیر واکسینه را بسیار پایین تخمین زده، نرخ ابتلا به بیماری در این گروه نیز پایین ارزیابی شده بود. 

راستی‌آزمایان نشان دادند که این اشتباه در روش محاسباتیِ سازمان رخ داده و عملاً موجب شده بود که خواننده معمولی به این نتیجه برسد که واکسن‌ها کمتر از آن‌چه کارشناسان می‌گویند، موثرند.

 اکنون مدتی است که آژانس امنیت سلامت بریتانیا روش محاسباتیِ خود را تصحیح کرده است اما نظریه‌پردازان نظریه‌های توطئه با سوء استفاده از همان گزارش‌های پیشین، می‌کوشند اثربخشی واکسن‌ها را زیر سوال ببرند. نمونه بارز آن هم مجموعه مقالاتی است که در وب‌سایت بریتانیایی «اکسپوزه» (The Exposé) منتشر شده که در آن‌، با اتکا به این گزارش‌ها، به غلط آمده است واکسن‌های کووید-۱۹ موجب ابتلا به «سندرم نقص ایمنی اکتسابی» یا همان «ایدز» می‌شوند. این در حالی است که در هیچ کدام از گزارش‌های آژانس امنیت سلامت چنین ادعایی مطرح نشده است.

 

نظریه‌پردازان نظریه‌های توطئه چه می‌گویند؟

اکسپوزه به غلط مدعی می‌شود که داده‌های آژانس امنیت سلامت از این حکایت دارند که افراد بالغ واکسینه شده نه تنها توان دفاعی در برابر بیماری کووید-۱۹ بلکه توان مقابله با سایر بیماری‌ها را نیز از دست خواهند داد. 

در مقالاتی که توسط «یک خواننده‌ نگران» نوشته شده، آمده است که این افراد به نوعی از ایدز مبتلا می‌شوند که بدن آن‌ها را در برابر بیماری‌هایی مثل «زونا»، «تب‌خال» و «اندومتریوز» (نابه‌جایی آستر رحم) آسیب‌پذیر می‌کند؛

ادعایی بی‌اساس اما ترسناک که از تحریف داده‌های آژانس امنیت سلامت بریتانیا ناشی می‌شود. 

نویسنده فرمولی از اثربخشی واکسن‌ها تعریف و آن را با داده‌های نادقیق آژانس ترکیب می‌کند و نتیجه می‌گیرد که پیامدِ میزانِ اثربخشیِ واکسن‌ها در آینده فاجعه‌بار خواهد بود. او سپس بر پایه همین نظریات اشتباه، پیش‌بینی می‌کند که واکسن‌ها به‌ سرعت بی‌اثر خواهند شد و در نهایت دستگاه ایمنی بدن را از کار خواهند انداخت. 

 

واقعیت چیست؟

 واقعیت این است که هیچ سند و مدرکی وجود ندارد که این نتیجه‌گیری را تایید کند. داده‌های علمی نشان می‌دهند که گرچه درست است که اثربخشی واکسن‌های کووید-۱۹ در طول زمان کاهش می‌یابد اما میزان آن هرگز در ظرف چند هفته، به صفر تقلیل نمی‌یابد. این اصلاً به آن معنا نیست که واکسن‌های کووید-۱۹ تاثیری منفی بر دستگاه ایمنی بدن خواهند گذاشت. 

واکسن‌ها به بدن می‌آموزند چه‌گونه در برابر بیماری کووید-۱۹ از خود دفاع کند. آن‌ها سیستم ایمنی بدن را به تولید پادتن‌هایی وا می‌دارند که قادر خواهند بود ویروسی را که موجب بیماری می‌شود، تشخیص داده و علیه آن وارد عمل شوند.  

«عباس کانانی»، پزشک داروساز که در شرکت «کِمیست کلیک» (Chemist Click) کار می‌کند، به «استودیو هلث» می‌گوید: «تاکنون هیچ نشانه‌ای یافت نشده است دال بر این که پادتن‌هایی که در پی واکسیناسیون تولید می‌شوند، موجب تضعیف دستگاه ایمنی بدن شده‌اند. واقعیت این است که واکسن‌های کووید-۱۹ دستگاه ایمنی شما را تمرین می‌دهند که بتوانند به ویروس واکنش نشان دهند و از بروز علایم حادِ بیماری جلوگیری کنند یا از شدت آن‌ها بکاهد.»

نظریه‌پردازان نظریه‌های توطئه یک عارضه‌ ادعا شده در دستگاه ایمنی بدن را ایدز نامیده‌اند تا از ترس‌‌ها و نگرانی‌های موجود نسبت به بیماری‌ که انگ‌های بسیاری با خود می‌آورد و در بسیاری از مناطق جهان هم‌چنان خطرناک است، سوء استفاده کنند. این حرف هم کاملاً غلط است که یک عارضه‌‌ ایمنی را که ظاهراً ناشی از واکسن است، نوعی از ایدز بنامیم.

همان‌طور که کانانی می‌گوید، ایدز تنها توسط ویروس نقص ایمنی انسانی، «اچ‌آی‌وی» به بدن منتقل می‌شود: «این ویروس به گلبول‌های سفید حمله می‌کند که بخشی از دستگاه ایمنی بدن را تشکیل می‌دهند و پیامد این امر هم این است که توان بدن در مقابله با عفونت‌ها و بیماری‌ها کاهش می‌یابد. بیماری ایدز مجموعه‌ای از امراض و بیماری‌های خطرناکی است که در پی آسیب دیدن دستگاه ایمنی بدن، توسط ویروس آچ‌آی‌وی که تحت درمان قرار گرفته نشده باشد، رخ می‌دهد.»  

بنابراین، حتی اگر واکسن‌های کووید-۱۹ دستگاه ایمنی بدن را از کار می‌انداختند - که البته هیچ مدرک علمی دال بر درست بودن این مدعا وجود ندارد- باز هم نمی‌توان این عارضه را ایدز دانست. 

هدف از استفاده از این واژه، تنها ایجاد ترس و وحشت بوده است. در حال حاضر، به لطف داروهای پیشرفته می‌توان با ویروس اچ‌آی‌وی زندگی کرد و جلوی پیش‌روی بیماری ایدز را گرفت. اما برای افرادی که به این روش‌های درمانی دسترسی ندارند، بیماری ایدز هم‌چنان کشنده است. به این دلیل هم هست که شایعاتی از این دست، در جوامعی که با این بیماری دست به گریبان هستند، می‌توانند عواقب بسیار خطرناکی داشته باشند. 

https://www.health.studio/en/archives/3964