لیلا حسین‌زاده؛ یک پرونده، سه بازداشت، دو محکومیت

بازداشت روز شانزدهم آذر «لیلا حسین زاده» سومین دستگیری او از زمان اعتراضات دی ۱۳۹۶ تا امروز به شمار می‌آید. 

این فعال صنفی و دانشجویی مستقل «دانشگاه تهران» تا امروز برای  پرونده‌‌ای که از همان روزهای اعتراضات سال ۱۳۹۶ و تجمعات دانشجویی در فضای دانشگاه باز شد تا در دو دادگاه برگزار شده، حکم بیش از هشت سال زندان دریافت کرده است.

***

بازداشت اخیر «لیلا حسین‌زاده» در ساعات پایانی روز شانزدهم آذر ۱۴۰۰ در حالی که این فعال دانشجویی «دانشگاه تهران» در سفر شیراز به سر می‌برد، رخ داد. 

«امیر رئیسیان»، وکیل این فعال مدنی در صفحه توییتر خود با توجه به طی نشدن مراحل قانونی اجرای حکم پنج سال زندان حسین‌زاده، این بازداشت را غیر قانونی ارزیابی کرده است.

امیر رئیسیان تنها سه روز قبل از بازداشت لیلا حسین‌زاده، دانش‌آموخته رشته انسان‌شناسی دانشگاه تهران، از تایید حکم پنج سال زندان جدید او در شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر تهران خبر داده بود.

او چند ماه قبل، هم‌زمان با صدور این حکم در دادگاه بدوی، توضیح داده بود که کیفرخواست این پرونده از دل پرونده قبلی او با موضوع اعتراضات دانشگاهی دی ۱۳۹۶ بیرون آمده است؛ پرونده‌‌ای که لیلا حسین‌زاده در سال ۱۳۹۸ برای آن به ۳۰ ماه زندان جداگانه محکوم و در زندان «اوین» بخشی از آن را تحمل کرده بود.

بعد از چند ماه زندان در سال ۱۳۹۸، لیلا حسین‌زاده به دنبال رای سازمان پزشکی قانونی مبنی بر عدم تحمل کیفر به دلیل ابتلا به بیماری صعب‌العلاج از زندان آزاد شد.

امیر رئیسیان، وکیل لیلا حسین‌زاده مرداد ۱۳۹۸، هم‌زمان با دستگیری او برای تحمل حکم ۳۰ ماه زندان، روایت تشکیل پرونده جدید و محکومیت پنج ساله فعلی برای این فعال دانشجویی را توضیح داده بود. او در گفت‌وگو با «رادیو زمانه» گفته بود: «خانم حسین‌زاده در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی ماشاالله احمدزاده به پنج سال حبس به اتهام اجتماع و تبانی به قصد بر هم زدن امنیت کشور و یک سال حبس هم به اتهام تبلیغ علیه نظام محکوم شد. از این حکم ما تجدیدنظرخواهی کردیم و پرونده به شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر ارسال شد. در دادگاه تجدیدنظر بعد از شنیدن دفاعیات ما، قاضی در بیان شفاهی خود نشان داد با این استدلال موافق است که اتهام اجتماع و تبانی... با رفتارهایی که در پرونده این دانشجو مثالش آمده است، هماهنگ نیست. بعد از مدتی که برای جلسه دوم دادگاه تجدیدنظر به ریاست آقای زرگر و با مستشاری دکتر بابایی احضار شدیم، ضابط پرونده لیلا حسین‌زاده، یعنی وزارت اطلاعات که احتمال تخفیف در مجازات را به دنبال برخی تلاش‌های مسوولان (نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه تهران) داده بود، مدعی شد متهم نه تنها فعالیت مجرمانه خود را متوقف نکرده که آن را تشدید هم کرده است و با لیلا حسین‌زاده نباید با رأفت برخورد کرد.»

امیر رئیسیان در همین گفت‌وگو با اعتراض به روند غیرقانونی صدور محکومیت‌های پی در پی برای این فعال دانشجویی گفته بود دادگاه تجدیدنظر قبلا با توجه به گزارش وزارت اطلاعات، حکم ۳۰ ماه زندان را صادر کرده و تشکیل پرونده جدید برای او کاملاً غیر قانونی است. لیلا حسین‌زاده درست بعد از اعتراضات دانشگاهی دی ۱۳۹۶ که هم‌زمان با اعتراضات مردمی در شهرهای مختلف ایران نسبت به گرانی رخ داد، به مدت دو هفته از سوی وزارت اطلاعات بازداشت شده بود.

نگرانی از تکرار روند پرونده‌سازی برای لیلا حسین‌زاده

در شرایطی که لیلا حسین‌زاده سومین بار است برای یک پرونده بازداشت می‌شود و برای همین پرونده دو حکم محکومیت گرفته است، باز هم نگرانی‌ها بابت ادامه این روند و تشکیل پرونده جدید ادامه دارد.

درست هم زمان با بازداشت روز شانزدهم آذر لیلا حسین‌زاده در شیراز، خبرگزاری حکومتی «فارس» در خبری اتهام جدید او را «راه‌اندازی محفل فساد برای انحراف و جذب جوانان» اعلام کرد. فارس بارها در پرونده‌سازی برای فعالان مدنی مشارکت کرده است.

این خبرگزاری در ادامه به نقل از «منبع آگاه» مدعی شد: «دستگیر شدگان اخیر به دنبال بسترسازی سوء با هدف تحریک افراد معلوم‌الحال به شرکت در اغتشاشات بوده‌اند.»

این خبر عینا در خبرگزاری حکومتی مهر نیز تکرار شده است.

«رضا اکوانیان»، فعال حقوق بشر در رشته توییتی، از انتقال لیلا حسین زاده به بازداشتگاه «پلاک ۱۰۰» شیراز خبر داد. 

به گفته او، چند نفر دیگر از دوستان حسین‌زاده برای چند ساعت بازداشت و سپس آزاد شدند. از محل نگه‌داری فعلی لیلا حسین‌زاده تا لحظه تنظیم این گزارش خبری منتشر نشده است.

اما در حالی که همه گمانه زنی‌ها درباره دلیل بازداشت اخیر این فعال دانشجویی، اجرای غیرقانونی حکم پنج سال حبس او است، چرا دو خبرگزاری امنیتی و حکومتی به انتشار اتهامات جدید برای او می‌پردازند؟

«موسی برزین خلیفه لو»، حقوق‌دان و مشاور حقوقی «ایران‌وایر» در این مورد می‌گوید: «در مواد مختلف قانون مجازات اسلامی به اتهام فساد و تشکیل باندهای مربوط به آن اشاره شده است ولی متن خبر این دو خبرگزاری از نظر قانونی به هیچ کدام از این مواد منطبق نیستند. در مواد متعدد قانون مجازات اسلامی، به موضوع فساد و فحشا اشاره کرده که در این اخبار به مساله فحشا اشاره نشده است.»

بنابراین، از نظر این حقوق‌دان، دو احتمال را می‌توان درباره انگیزه انتشار این اخبار در رسانه‌های امنیتی جمهوری اسلامی مطرح کرد: «نخستین احتمال در این مورد این است که قرار است اتهامات امنیتی جدید مثل اجتماع و تبانی به قصد بر هم زدن امنیت کشور را دوباره برای خانم حسین‌زاده مطرح کنند. چون در مواد قانونی که به این اتهام اشاره شده، اشاراتی هم به موضوع فساد شده است. احتمال دوم هم این است که اصولاً قرار نیست اتهام جدیدی علاوه بر اتهاماتی که این دانشجو به خاطر آن‌ها حکم گرفته است، مطرح شوند و این خبرسازی‌ها صرفاً برای لکه‌دار کردن حیثیت فعالان مدنی و سیاسی انجام می‌شوند. به نظر من، احتمال دوم و اجرای حکم صادر شده به صورت غیرقانونی محتمل‌تر است.»

با این حال، باید دید وزارت اطلاعات که به گفته «رضا اکوانیان»، نهاد بازداشت کننده لیلا حسین‌زاده بوده است، چه خیالی برای سرکوب بیشتر این فعال مدنی دارد.