نتایج تازه‌ترین نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند ۶۴ درصد ایرانی‌ها معتقدند استانداردهای اخلاقی واضح در جامعه وجود ندارد و ۸۶ درصد هم می‌گویند در جامعه اعتماد در روابط انسانی حاکم نیست. ۵۴ درصد نیز بر این باورند که دولت در ایران نامقبول است و ۸۰ درصد معتقدند دولت از کارایی لازم برخوردار نیست.
برآیند این چهار شاخص به این معنا است که صلح پایدار در ایران با تهدید‌های جدی روبه‌رو است، بی‌ثباتی اجتماعی وجود دارد و توسل به ابزار خشونت‌آمیز در جهت نیل به اهداف و منافع از طرف مردم هر روز بیشتر از گذشته به کار گرفته می‌شود.
فصل‌نامه «ژئوپلیتیک» که وابسته به «انجمن ژئوپلیتیک ایران» در تازه‌ترین تحقیقی که در این زمینه منتشر کرده، از نامساعد بودن وضعیت جامعه ایران نسبت به شاخص‌های جهانی سخن به میان آورده است.
***
این وضعیت را برخی جامعه‌شناسان به «جنگ میان مردم» تعبیر کرده‌اند؛ به این معنا که ماهیت جنگ در دهه‌های اخیر به صورت چشم‌گیری تغییر یافته و جای خود را به منازعات درون کشوری و میان مردم، اقوام و گروه‌های مختلف اجتماعی داده است.
به اعتقاد این جامعه‌شناسان، اغلب جنگ‌هایی که در قرن حاضر رخ داده، منازعه مسلحانه در داخل جوامعی بوده که از نظر قومیت، زبان، مذهب و یا جغرافیا از هم‌دیگر متفاوت بوده‌اند.
تنش آبی در دست‌کم ۵۰۰ شهر ایران، از جمله مصادیق چنین وضعیتی است که در همین چند هفته گذشته برای چندمین‌بار خود را در چند استان مرکزی مواجه با کم‌آبی نشان داد و همین مساله کم‌آبی به تهدیدی جدی در ایران برای صلح پایدار تبدیل شده است.
چنین وضعیتی یه ما می‌گوید دیگر صلح به معنی فقدان جنگ، آن هم میان کشورها نیست بلکه پای موضوعات و مباحث جدیدی مانند فمنیسم، عدالت، بحران‌های زیست‌محیطی و خشونت در میان است که جوامع توسعه نیافته‌ای هم‌چون ایران را با مسایل و پدیده‌های تنش‌زای قابل توجهی دست به گریبان کرده است.
بسیاری از اندیشمندان و صاحب‌نظران مسایل اجتماعی بر این باورند که شرایط فعلی جامعه ایران آشفته است و نتیجه «سست شدن نظم اجتماعی و از هم گسیختگی انسجام اجتماعی» ناشی از اجرای سیاست‌های اقتصادی در این کشور طی ۴۰ سال گذشته است.
برخی از صاحب‌نظران این شرایط را «آنومیک قوی و رو به رشد» توصیف می‌کنند که می‌تواند در آینده به تهدید‌های جدی‌تری تبدیل شود.
«آنومی» به عنوان پدید آورنده بحران اجتماعی، یکی از مهم‌ترین عوامل تهدید کننده صلح، به‌ویژه در بعد داخلی در هر جامعه‌ای محسوب می‌شود.
تغییرات نهادی، ایدئولوژیکی و سیاسی شدید و هم‌چنین نابرابری شدید اجتماعی و جرم و جنایت به عنوان عواملی نام برده می‌شوند که برآمده از وضعیت «آنومی» هستند.
آنومی وضعیتی از جامعه و یک سیستم اجتماعی را توصیف می‌کند که در شرف فروپاشی است و چنین وضعیتی می‌تواند ناشی از تغییرات سریع اجتماعی و یا ناشی از فقدان توافق بر روی هنجارها و یا بحران‌های طولانی مدت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی باشد.
«فروپاشی رهبریت» و «فروپاشی کیفیت اجتماعی» دو شاخص اصلی یک جامعه آنومیک هستند به طوری که جامعه فاقد «انتظام»، «انسجام» و «اعتماد» می‌شود و در نهایت فرو می‌پاشد.
فصل‌نامه ژئوپلیتیک، وابسته به «انجمن ژئوپلیتیک ایران» هم در تازه‌ترین تحقیقی که در این زمینه منتشر کرده، به صراحت از نامساعد بودن وضعیت جامعه ایران نسبت به شاخص‌های جهانی سخن به میان آورده و نوشته است جامعه ایران در حال حاضر سطح بالایی از وضعیت آنومی یا همان «بی‌هنجاری» را تجربه می‌کند.
این تحقیق می‌گوید نمره پنج بد‌ترین وضعیت آنومی است که جامعه ایران براساس یافته‌های این تحقیق، نمره ۳.۷۴ گرفته که ناشی از وخیم بودن شرایط این جامعه است.
این تحقیق می‌گوید بیشترین نرخ بی‌هنجاری در میان ترک‌ها، کُردها، فارس‌ها، عرب‌ها، لرها، بلوچ‌ها و ترکمن‌ها دیده می‌شود و به معنای این است که بیشترین میزان میل به آنومی در بین ترک‌ها و کمترین میزان آن در بین ترکمن‌ها مشاهده شده است.
در بعد فروپاشی کیفیت اجتماعی هم بیشترین میزان آنومی در بین قومیت‌ها به ترتیب در بین اجتماع ترک‌ها، کُردها، عرب‌ها، لُر، ترکمن‌ها، فارس‌ها و بلوچ‌ها و در بعد فروپاشی رهبریت نیز بیشترین میزان آنومی در بین قومیت‌ها، به ترتیب در اجتماع ترک‌ها، کُردها، فارس‌ها، لُرها، عرب‌ها، بلوچ‌ها و ترکمن‌ها مشاهده شده است.
رابطه شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی با آنومی
متغیرهای اقتصادی و اجتماعی شامل فقر، نابرابری و بی‌کاری در ارتباط مستقیم با سطح بالای آنومی به شمار می‌روند.
این تحقیق مشخص کرده است که رابطه معکوس و معناداری بین امید به زندگی و متغیرهای آنومی (بی‌هنجاری) در کل جمعیت ایران وجود دارد، به گونه‌ای که هر چه امید به زندگی کمتر باشد، آنومی نیز بیشتر خواهد بود. این رابطه در اجتماع ترک‌ها، عرب‌ها و ترکمن‌ها برقرار بود.
آن‌طور که در این تحقیق آمده است، متغیر امید به زندگی رابطه معکوس و دسترسی به وسایل ارتباط جمعی ارتباط مستقیم با فروپاشی کیفیت اجتماعی در ایران دارند. به صورت خاص نیز در اجتماع ترکمن‌ها و عرب‌ها، امید به زندگی، در اجتماع فارس‌ها سن و دسترسی به وسایل ارتباطی، در اجتماع ترک‌ها امید به زندگی و دسترسی به تسهیلات مسکن و در اجتماع لرها نوع مسکن در ارتباط معکوس یا مستقیم با فروپاشی کیفیت اجتماعی دارد.
نتایج حاصل از مدل‌بندی فروپاشی رهبریت در این تحقیق هم نشان می‌دهند که متغیر امید به زندگی در ارتباط معکوس با فروپاشی رهبریت در ایران است. به صورت خاص نیز در اجتماع ترکمن‌ها سن و دسترسی به غذا، در اجتماع فارس‌ها دسترسی به وسایل ارتباطی، در اجتماع ترک‌ها سن، امید به زندگی، دسترسی به وسایل ارتباطی و تسهیلات رفاهی مسکن و در اجتماع عرب‌ها نیز سن و امید به زندگی با فروپاشی رهبریت در ارتباط معکوس و یا مستقیم هستند.
آنومی؛ تهدید صلح پایدار در ایران
نتایج این تحقیق هم‌چنین نشان می‌دهند که صلح داخلی و شاخص‌های صلح در ایران در ارتباط نزدیک با آنومی و مولفه فروپاشی کیفیت اجتماعی و فروپاشی رهبریت است.
آن‌طور که این تحقیق می‌گوید، در حال حاضر وضعیت نامساعد ایران از نظر شاخص‌های صلح در ارتباط معناداری با آنومی است که بی‌اعتمادی مردم به دولت، جامعه و اعتقاد به این که استانداردهای اخلاقی واضحی برای پیروی در جامعه وجود ندارد، از مهم‌ترین شاخص‌های آن هستند.
«هر کس فقط به فکر خودش است»، «اغلب مردم به درستی یا اشتباه بودن یک امر توجهی ندارند»، «مردم نمی‌دانند به چه کسی باید اتکا و اعتماد کنند» و «اغلب مردم فکر می‌کنند که صداقت همیشه مفید نیست» از دیگر شاخص‌های یک جامعه بی‌هنجار هستند که صلح و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز میان اعضای آن را به خطر می‌اندازند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر