تزریق واکسن کووید ربطی به از حال رفتن ورزشکاران نداشت

در ویدیوهایی که اخیرا در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شوند، ورزشکارانِ جوانی به چشم می‌خورند که ناگهان از حال می‌روند، بعضی هم حتی جان خود را از دست می‌دهند. بسیاری به غلط مدعی شده‌اند که این ورزشکاران در پی تزریق واکسن کووید-۱۹ دچار عارضه قلبی شده‌اند. این ادعاها به دنبال ایجاد ترس و وحشت و با هدف زیر سوال بردنِ ایمنیِ واکسن‌ها مطرح می‌شوند؛ ولی هیچ پایه و اساس علمی و واقعی ندارند. 

نظریه‌پردازان نظریه‌های توطئه چه می‌گویند؟

فعالان جنبش ضدواکسن می‌گویند که واکسن‌ها برای ورزشکاران عوارض خطرناکی به‌ همراه داشته است. در یک پیام تلگرامی فهرست بلندبالایی از این عوارض، ۲۶ مورد ورزشکار که اکثرا مردان جوان بوده‌اند، ارائه شده است؛ ادعایی که می‌تواند آن‌هایی را که تردید داشتند، واکسن بزنند به وحشت بیندازد.

اما واقعیت این است که این گفته‌ها همگی گمراه‌کننده‌اند. «استودیو هلث» تمام این عوارض را که در آن پُست تلگرامی مطرح شده، بررسی کرده و هیچ ارتباطی بین واکسن‌ها و این حوادث نیافته است. در هیچ منبع خبریِ معتبری نیز نیامده است که مشکلات جسمی این ورزشکاران ربطی به واکسیناسیون داشته است.

  

در این پیام تلگرامی، فهرستی از اسامی ۲۶ ورزشکار ارائه و ادعا شده است که آن‌ها در پی تزریق واکسن کووید-۱۹ «از حال رفته‌اند». اما «استودیو هلث» هیچ مدرکی دال بر این‌که واکسن‌ها در این حوادث نقش داشته‌اند، نیافته است. (تلگرام) 

برای نمونه، مورد «کریستیان اریکسن» قابل توجه است. این بازیکن تیم ملی فوتبال دانمارک در جریان دیداری از سری مسابقات جام ملت‌های اروپا که در ماه ژوئن گذشته برگزار شد، ناگهان از حال رفت. «اریکسن» که دچار ایست قلبی شده بود، به بیمارستان منتقل شد و پزشکان موفق شدند با نصب دستگاهی در بدن او، بی‌نظمی ضربان قلبش را درمان کنند. «اریکسن» چند روز بعد از بیمارستان مرخص شد. 

آنچه بر «اریکسن» گذشت، در رسانه‌های جهان بازتاب بسیاری یافت، اما هیچ گزارشی موثق مبنی بر این‌که عارضه قبلیِ او ربطی به واکسن کووید-۱۹ داشته، منتشر نشده است. «جوزپه ماروتا»، مدیر باشگاه «اریکسن»، گفته او در آن زمان حتی دوز اول واکسن خود را هم نزده بوده است. با وجود این، فعالان جنبش ضدواکسن همچنان با شایعه‌پراکنی درباره «اریکسن» می‌کوشند مردم را از عوارض واکسیناسیون بترسانند.  

بسیاری از مواردی که در پیام تلگرامی فهرست شده‌اند، توضیحات منطقی و علمی دارند؛ مثلا دلیل این‌که «جک دراپر»، تنیس‌باز بریتانیایی در جریان مسابقات تنیس آزاد فلوریدا از حال رفت، رطوبت بالا و گرمای هوا بود. «موسی دِمبِله»، بازیکن باشگاه فوتبال «اتلتیکو مادرید»، دچار افت فشار خون شد و غش کرد و آنچه موجب شد «بِرت امیث»، داور بسکتبال، ناگهان از حال برود، آمبولی ریه بود. و مرگ تراژیک «ایتان خووانی ترخو»، فوتبالیست ۱۶ ساله، نیز بر اثر یک نارسایی قلبی مادرزادی بود.  

برخی از موارد مطرح شده نیز اصلا ربطی به غش کردن ندارند؛ مثلا «وینی کوری»، بازیکن فوتبال آمریکایی، از ادامه مسابقات فصل بازماند؛ به این دلیل که دچار یک بیماری خونی نادر شده است. «جیمی هیلز»، بازیکن سابق هاکی روی یخ هم بر اثر مصرف مواد مخدر جان باخت. 

سایر موارد هم پیش از آن‌که واکسن‌ها به‌طور گسترده در دسترس عموم قرار بگیرند، رخ داده‌‌اند. برای نمونه، «آلکس آپولیناریو»، فوتبالیست برزیلی که در جریان یک مسابقه فوتبال جان باخت، دچار ایست قلبی شده بود. هرچند درست است که نمی‌دانیم آیا او در آن زمان واکسینه شده بود یا نه؛ اما با توجه به این‌که در کشور محل اقامت او، یعنی پرتغال، کارزار واکسیناسیون دوازده روز پیش از مرگ او آغاز شده بود، احتمال این‌که «آپولیناریو» واکسن زده باشد، بسیار پایین است.  

تماشای تصاویر ورزشکارانی که دچار عارضه قلبی می‌شوند، می‌تواند ناراحت‌کننده باشد. اما برخلاف آنچه نظریه‌پردازان نظریه‌های توطئه می‌گویند،‌ هیچ سند و مدرکی دال بر این‌که واکسن‌ها باعث این عوارض‌اند، وجود ندارد.   

علم چه می‌گوید؟

یک متخصص قلب و عروق به «استودیو هلث» می‌گوید که تاکنون حتی یک مورد هم شناسایی نشده است که ورزشکاری در پی تزریق واکسن کووید-۱۹ از حال برود یا بمیرد. «هکتور بوئنو»، پروفسور محقق در «مرکز ملی تحقیقات بیماری‌های قلبی-عروقی اسپانیا» و سخنگوی «جامعه‌ی کاردیولوژی اروپا»، می‌گوید: «تا آنجا که ما می‌دانیم، هیچ گزارشی در این مورد منتشر نشده است؛ نه در پاب‌مد که از کامل‌ترین موتورهای جستجوی مقالات علمی در رشته‌های علوم پزشکی و زیست‌شناسی است و نه در هیچ منبع معتبر علمی دیگری.»   

عوارض جانبی خفیف و بسیار نادر 

به‌نظر می‌رسد که نظریه‌پردازان نظریه‌های توطئه یکی از عوارض جانبی و خفیف واکسن‌ها را بهانه کرده‌اند تا روایت‌ وحشت‌آفرین خود را ترویج و تبلیغ کنند؛ تعداد بسیار کمی از افرادی که واکسن «فایزر–بیوان‌تک» را تزریق کرده‌اند، دچار «میوکاردیت»، یا التهاب عضلات قلب شده‌اند.

«هکتور بوئنو» می‌گوید: «در مطالعه‌ای که اخیرا بر روی بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار فردِ واکسینه صورت گرفته، تنها ۵۴ مورد میوکاردیت شناسایی شده که ۷۶ درصدِ آن نیز از نوع خفیف بوده است. برآوردهای جهانی از این حکایت دارند که از هر ۱۰۰ هزار تن واکسینه ۲/۱۳ مورد دچار این عارضه شده‌اند. این رقم در میان جوانان ۱۶ تا ۲۹ سال بیشتر بوده و ۱۰/۷ مورد تخمین زده شده است.» 

به گفته «الیوت پیرسون»، پزشک متخصص قلب کودکان در مرکز خدمات پزشکی «کیدز» فلوریدا، اکثر آن‌هایی که پس از تزریق واکسن دچار التهاب عضلات قلب شده‌اند، از نوع خفیف این عارضه رنج برده و در مدت کوتاهی کاملا درمان شده‌اند و این در حالی است که ابتلا به بیماری کووید-۱۹ می‌تواند پیامد‌های خطرناکی به همراه داشته باشد. 

او می‌گوید: «اطلاعات فراوانی وجود دارد که از تاثیر این بیماری بر قلب حکایت می‌کنند. احتمال این‌که در پی ابتلا به بیماری کووید-۱۹ دچار میوکاردیت شوید، دست‌کم ۴ برابر بیشتر از ابتلا به این عارضه با تزریق واکسن است. علاوه بر این، بیماری‌های قلبی ناشی از ابتلا به کووید-۱۹ به مراتب خطرناک‌ترند و درمان آن‌ها نیز پیچیده‌تر و طولانی‌تر است.»  

به گفته پروفسور «بوئنو»، داده‌های علمی حاکی از آن است که وقتی عضلات قلب به دلیل ابتلا به بیماری کووید-۱۹ التهاب یابد، احتمال حمله و ایست قلبی را بیشتر می‌کند. این بیماری همچنین می‌تواند موجب ایجاد لختگی خون شود که پیامد آن هم گرفتگی حاد عروق است. 

دکتر «پیرسون» می‌افزاید: «محققان و متخصصان قلب، به‌طور کلی، بر این نکته اتفاق نظر دارند که واکسن در مقایسه با خطرات قلبی ناشی از ابتلا به کووید-۱۹، گزینه‌ای به مراتب امن‌تر است.»  

واکسن‌ها «جلوی خطراتی به مراتب جدی‌تر را می‌گیرند» 

همان‌طور که پروفسور «بوئنو» توضیح می‌دهد، آن‌هایی که نگران عواقب واکسیناسیون هستند، باید بیشتر در مورد خطراتی احتمالی که به‌طور روزمره با آن‌ها مواجه هستند، بیاندیشند.

او می‌گوید: «رانندگی و استفاده از وسایل نقلیه‌ عمومی و پرواز با هواپیما هم خطراتی به همراه دارند. همه ما از این خطرات آگاه هستیم و می‌دانیم که احتمال آن‌ها آن‌قدر کم است که چندان جای نگرانی ندارد. هدف از تزریق واکسن کووید-۱۹ این است که جلوی خطراتی به مراتب جدی‌تر گرفته شود، یعنی جلوی ابتلا به ویروس مرگبار کرونا که تا امروز جان میلیون‌ها تن را در سراسر جهان گرفته، نظام‌های درمانی را درهم شکسته و در حال خفه کردن ساختار اقتصادی کشورها است.» 

دکتر «پیرسون» پیشنهاد می‌کند که برای برطرف کردن هرگونه شک و شبهه به پزشک خود مراجعه و با او مشورت کنید: «این روزها، شبکه‌های اجتماعی مملو از اخبار نادرست است که بسیاری را سردرگم و گمراه کرده است؛ اما پزشک‌ شما می‌تواند به اغلب پرسش‌های‌تان درباره واکسن پاسخ دهد و به شما کمک کند تا بهترین گزینه را انتخاب کنید.»