فرمان پوتین، واکنش جهان، سکوت ایران

«ولادیمیر پوتین»، رییس جمهوری روسیه بامداد پنج‌شنبه پنجم اسفند ۱۴۰۰ فرمان عملیات نظامی ویژه در منطقه «دونباس» اوکراین را صادر کرد.

فرمان عملیات نظامی پس از درخواست شورشیان شرق اوکراین از روسیه برای کمک نظامی از مسکو صادر شد.

در چند ساعت گذشته ویدیوهایی از چندین انفجار در شهرهای «کی‌اف» پایتخت اوکراین و «خارکیف» نیز منتشر شده‌اند. 

کانال تلگرامی «ایرانیان اوکراینیان» نیز تصاویری از ترک شهروندان کی‌اف منتشر کرده است. 

***

واکنش‌های جهانی به اقدام روسیه چه بوده است؟

اقدام روسیه، واکنش «جو بایدن»، رییس جمهوری امریکا را نیز در پی داشته است. او این کار را غیرموجه دانسته و گفته است فردا صبح برای مردم امریکا توضیح می‌دهد که ایالات متحده و متحدان آن دست به چه اقداماتی در واکنش به روسیه خواهند زد و چه تبعاتی را برای مسکو رقم می‌زنند.

«بوریس جانسون»، نخست وزیر بریتانیا نیز از حمله روسیه به اوکراین ابراز تاسف کرده و در توییتر خود نوشته است: «از رویدادهای وحشتناک اوکراین وحشت زده هستم.» 

او نوشته که پوتین مسیر ویرانی و خون‌ریزی را انتخاب کرده است و بریتانیا و متحدانش قاطعانه به او پاسخ خواهند داد. 

اتحادیه اروپا روز گذشته وزیر دفاع روسیه و نمایندگان «دوما» را تحت تحریم قرار داد. با این حال، پوتین در نطق برای ملت روسیه گفته است: «آقای پوتین هشدار داد که هرگونه تلاش کشورهای خارجی برای مداخله در برابر اقدامات روسیه، تبعاتی خواهد داشت که آن‌ها تا به حال ندیده‌اند.»

ایران چه واکنشی به حمله نظامی روسیه نشان داده است؟

تا لحظه تنظیم این گزارش، هیچ یک از مقامات جمهوری اسلامی به این حمله نظامی واکنش نشان نداده‌اند. با این حال، روز دوشنبه «سعید خطیب‌زاده»، سخن‌گوی وزارت امور خارجه ایران با انتقاد از «ناتو» و امریکا گفته بود: «متاسفانه مداخلات و اقدامات تحریک‌آمیز ناتو با محوریت امریکا، شرایط را در این منطقه پیچیده‌تر کرده است.»

«ایران‌وایر» پیش‌تر در گزارشی درباره سکوت اجباری ایران با وجود موافقت با لشکرکشی روسیه به اوکراین نوشته بود اعزام نیروهای نظامی روسیه به مرز اوکراین و استقرار تجهیزات جنگی، نوعی از تهدید به استفاده از زور به شمار می‌رود که مطابق منشور ملل متحد، ممنوع است. جمهوری اسلامی به این افتخار می‌کند که مخالف تهدید به استفاده از زور و استفاده از زور است. هر چند که در مواردی مانند حملات موشکی به خاک عراق در سال‌های اخیر، جمهوری اسلامی این قاعده را نقض کرده است. اما مقام‌های آن در تبلیغات خود می‌گویند که مثلا حتی با حمله نظامی عراق به رهبری «صدام حسین» به کویت، یعنی کشوری که از حامیان صدام در نبرد با ایران بوده است، مخالفت کرده‌ بودند.

در ادامه این سیاست، جمهوری اسلامی به طور مداوم ایالات متحده را بابت حملات نظامی یا با ادبیات منشور ملل متحد، «استفاده از زور نظامی» در عراق، افغانستان و سوریه سرزنش کرده است. اما حالا اگر از اقدام مشابه روسیه حمایت کند، اعتبار باقی‌مانده بین‌المللی آن در معرض آسیب بیشتری قرار می‌گیرد.

بنابراین، حتی وقتی جمهوری اسلامی با لشکرکشی روسیه موافق باشد، به دلیل هزینه‌هایی حیثیتی آن، از ابراز علنی این موضوع پرهیز دارد.

خبر فرمان نظامی پوتین در رسانه‌های جمهوری اسلامی چه‌گونه منتشر شده است؟

خبرگزاری‌های حکومتی جمهوری اسلامی در خبرهایی که درباره فرمان نظامی پوتین تنظیم کرده‌، درصدد توجیه این فرمان برآمده‌اند. خبرگزاری «فارس» در خبری با عنوان «پوتین آغاز عملیات ویژه روسیه در دونباس را اعلام کرد»، تهدیدهای او را حذف کرده و نوشته است: «ولادیمیر پوتین در خصوص صدور مجوز عملیات نظامی ویژه در منطقه دونباس گفت تمامی تلا‌ش‌های روسیه برای رسیدن به توافق در خصوص عدم پیشروی ناتو در قلمرو روسیه به شکست منتهی شد.»

خبرگزاری «تسنیم» نیز در خبری، فرمان حمله پوتین را با جملاتی دیگر توجیه کرده و نوشته است: «شورای فدراسیون (سنای) روسیه روز سه‌شنبه به اتفاق آرا با درخواست ولادیمیر پوتین در خصوص استفاده از نیروهای مسلح در خارج از خاک روسیه موافقت کرد. بدین ترتیب، شورای فدراسیون به رییس جمهوری روسیه اجازه داد تا نیروهای نظامی این کشور را به منظور برقراری صلح و امنیت در منطقه دونباس و جلوگیری از ادامه حملات به غیرنظامیان به دونتسک و لوهانسک (در مناطق جنوب شرقی اوکراین) اعزام کند.»

«دیمیتری پسکوف»، سخن‌گوی کرملین روز چهارشنبه اعلام کرد رهبران محلی مناطق «دونتسک» و «لوهانسک» (در شرق اوکراین) با ارسال نامه‌هایی جداگانه، از طرف خود و مردم ساکن منطقه دونباس از ولادیمیر پوتین برای دفع تجاوزات نیروهای مسلح اوکراین به منظور جلوگیری از وقوع یک فاجعه انسانی و افزایش تلفات در میان غیرنظامیان درخواست کمک کردند.

فرمان ویژه پوتین چه تاثیری بر اقتصاد جهان گذاشته است؟

رسانه‌ها از افزایش قیمت نفت خبر داده‌ و گفته‌اند قیمت نفت‌خام از مرز ۱۰۰ دلار گذشته است. هم‌چنین تحلیل‌گران اقتصادی از بالا رفتن قیمت طلا و دلار خبر داده‌اند. 

آیا افزایش قیمت نفت و گاز در این شرایط به نفع ایران است؟

«فریدون مجلسی»، دیپلمات سابق و تحلیل‌گر مسایل سیاسی به «ایران‌وایر» می‌گوید: همان‌طور که روسیه بدون این که خم به ابرو بیاورد، در دوران انزوای ایران جایگزین بازارهای نفت و گاز ایران شد، دولت ما هم باید بتواند با استفاده از این وضعیت خاص و انزوایی که در روسیه پیش آمده است، با رسیدن به تفاهم و توافق منطقی با جهان، وارد این بازار شود و نفت و گاز خودش را عرضه کند. جای گله‌ای هم برای روسیه و دیگران وجود نخواهد داشت چون آن‌ها هم از همین انزوا در ایران کمال سودجویی و بهره‌برداری را کردند. بنابراین، آن‌چه باید درباره ایران مطرح باشد، منافع داخلی خودش است.»