تغییرات جدید در ارتش سایبری سپاه

یک گام تازه، یک نهاد تازه: مرکز فرماندهی پدافند سایبری سپاه. این واحد تازه در واقع ساختار ارتقا یافته مرکز بررسی جرایم سازمان یافته سایبری سپاه است که به ارتش سایبری این نهاد نظامی هم مشهور شده است. به روال معمول هر گونه تغییر مهم و ارتقاء ساختارهای داخلی سپاه پاسداران باید به تایید آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی برسد.

به گفته علی‌رضا رحمانی٬ سخنگوی فرماندهی امنیت سایبری سپاه، سردار علی فاتح، به عنوان رئیس «فرماندهی پدافند سایبری» تعیین شده است.  وی همچنین اعلام کرد «مرکز بررسی جرایم سازمان یافته سایبری» از این به بعد یکی از مراکز زیرمجموعه‌ «فرماندهی پدافند سایبری» خواهد بود. به گفته‌ رحمانی٬ علی فاتح٬ تجربه‌ ۷ سال فعالیت در مرکز بررسی جرایم سازمان‌یافته‌ی سایبری را دارد.

وی دلیل ارتقای ساختار این نهاد نظامی را «تهدیدهای نوپدید» در فضای مجازی و نقش‌افرینی «کشورهای سلطه‌طلب» در آن عنوان کرد. پیش از این بارها، رهبر جمهوری اسلامی بر اهمیت فضای مجازی تاکید کرده بود. آیت الله خامنه ای با اشاره به اینکه اهمیت فضای مجازی به اندازه انقلاب اسلامی است، گفته بود اگر وقت کافی داشت، خود مسئولیت نهادهای بالادستی فضای مجازی را بر عهده می گرفت.

اما مرکز بررسی جرایم سازمان‌یافته‌ سایبری سپاه، از جمله مراکز زیرمجموعه‌ی فرماندهی پدافند سایبری‌ با فرماندهی محمد صادقی‌ است که عملکرد مرکز زیر نظر خود را چنین توصیف کرده است: «شناسایی فعالیت‌های مخرب و ضدامنیتی به صورت شبانه روزی." به گفته صادقی، این مرکز پس از انتخابات 88 نیز به شناسایی "تعدادی از عوامل اصلی و هادیان اغتشاشات که در بستر اینترنت اقدام به دروغ‌پردازی و توهین به افراد و دعوت به تجمعات می‌کردند" پرداخته است. نام صادقی به دلیل فعالیت‌ در همین مجموعه از سوی اتحادیه‌ی اروپا در لیست ناقضان حقوق بشر و تحریم قرار گرفته است. وظیفه‌ این مرکز تا پیش از این «نظارت و بررسی جرائم سازمان یافته تروریستی، جاسوسی، اقتصادی و اجتماعی در فضای مجازی»‌ تعریف شده بود.

مرکز بررسی جرایم سازمان‌یافته‌ سایبری سپاه وابسته به معاونت اطلاعات سپاه پاسداران است که به دستور آیت‌الله علی خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری اسلامی تاسیس شده و با نهادها و وزارت‌خانه‌هایی مانند وزارت اطلاعات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دادستانی کل کشور، دادستانی تهران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی و نیروی انتظامی همکاری و هماهنگی می‌کند.

نام وب‌سایت رسمی آن نیز «گرداب» است. این مجموعه در اولین پروژه‌ خود به نام «مضلین» در سال ۸۷ بیش از ۹۰ سایت فارسی را که محتوای جنسی داشتند٬ از کار انداخت و چندین نفر را به عنوان تولیدکنندگان این محتوا دستگیر کرد. دستگیرشدگان نیز در بند ۲الف که در اختیار سپاه پاسداران است٬ زندانی شدند. عده‌ای از بازداشت‌شدگان پس از آزادی شهادت دادند که مورد شکنجه قرار گرفته‌اند. سعید ملک‌پور یکی از متهمان این پروژه است که به اعدام محکوم شد٬ اما با رای دیوان عالی کشور٬ محکومیت وی به حبس ابد تغییر پیدا کرد.

در سالی که این پروژه آغاز شد غلامحسین رمضانی٬ معاونت اطلاعات سپاه را برعهده داشت و سعید مرتضوی دادستان تهران بود. پرونده‌های متهمان نیز بیشتر توسط ابوالقاسم صلواتی٬ رییس شعبه ۱۵ و محمد مقیسه٬ رییس شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب مورد بررسی قرار می‌گرفت. مرتضوی٬ مقیسه و صلواتی به همراه حسین طائب٬ فرمانده سابق بسیج از جمله مقام‌های امنیتی و قضایی مسوول پروژه‌ی گرداب هستند که نام‌شان در فهرست تحریم‌های حقوق بشری اتحادیه اروپا قرار گرفته است.

مرکز بررسی جرایم سازمان یافته‌ی سایبری سپاه با رسیدن به تحولات سال ۸۸ اما تغییر رویه داد و حوزه‌ی نظارت و اختیارات خود را گسترش داد. در همان ماه‌های نخستین سال ۸۸ پروژه‌های دیگری غیر از «گرداب» با عنوان‌های «فتنه عمیق»٬ «دارکوب»٬ «مرصاد» و فیلترینگ سایت‌های اینترنتی به راه افتاد که بازداشت گسترده‌ی فعالان رسانه‌ای را در حوزه‌های حقوق بشر٬ سیاسی٬ مدنی و فرهنگی به همراه داشت. محمد صادقی این پروژه‌ها را نوعی «جنگ رسانه‌ای» خوانده بود که با «زیر سوال بردن انتخابات و تکرار دروغ بزرگ تقلب در انتخابات در سایت های داخلی و خارجی، پوشش غیر واقعی خبری اغتشاشات و دعوت به تجمعات غیرقانونی توسط شبکه‌های چون B.B.C فارسی، VOA، رادیو آزادی، رادیو فردا وتوهین و فحاشی در سایت های سیاسی و شبکه های اجتماعی اینترنتی همچون سایت های گویا نیوز، بی.بی.سی، روزآنلاین، یوتیوب، فیس بوک، تویتر و ...، از بیرون کشور هدایت شده‌ است.

در پی اجرای سیاست‌های ارتش سایبری٬ سایت‌هایی از جمله موج سبز آزادی٬ رادیو زمانه٬ خبرنامه امیرکبیر٬ جرس٬ صدای آمریکا٬ بایدو [بزرگ‌ترین موتور جست‌وجوی چین] و شبکه‌ی اجتماعی توییتر هک شدند و یک پرچم به همراه متنی که هویت هکرها را نشان می‌داد٬ به صفحه‌ی اول این سایت‌ها تبدیل شده بود. آنها پیام داده بودند: «آمریکا فکر می‌کند که دارد اینترنت را با دسترسی‌اش کنترل و مدیریت می‌کند، اما این طور نیست؛ این ما هستیم که اینترنت را با قدرتمان کنترل و مدیریت می‌کنیم. بنابراین، سعی نکنید مردم ایران را تحریک کنید که... حالا کدام کشور است که در فهرست تحریم است؟ ایران؟ آمریکا؟ ما آن‌ها را می‌چپانیم توی لیست. خداحافظ».

در ماه‌های نخست سال ۸۸ موسسه‌ی امنیتی آمریکایی  "Defense Tech" با انتشار گزارشی٬ ایران را جزو ۵ کشوری معرفی کرد که «قوی‌ترین نیروی سایبری» را داراست٬ زیر مجموعه‌ی تیم رصد سایبری «سپاه» است با بودجه‌‌ای «۷۶ میلیون دلار»ی و بیش از «۲۴۰۰ نیروی فعال و ۱۲۰۰۰ نفر ذخیره». ابراهیم جباری٬ فرمانده سپاه «علی بن ابی‌طالب» نیز در اردیبهشت ماه سال ۸۹ ارتش سایبری سپاه را «دومین ارتش سایبری در دنیا» معرفی کرده بود. 

بر اساس گزارش های تازه، سردار علی فاتح قرار است تمام بازوهای ارتش سایبری سپاه را رهبری کند. به گفته سخنگوی این فرماندهی، «ماموریت‌های جدیدی برای ارتقای امنیت کاربران فضای مجازی از لحاظ محتوا و فناوری اجرایی کند» اما «رویکرد پیشین ادامه خواهد داشت».