روز مبارزه با سانسور؛ بازداشت حداقل ۸ اهل رسانه و فرهنگ طی یک ماه

«کانون نویسندگان ایران» از ۱۲ سال پیش (۱۳۸۷)، به دلیل وقوع «قتل‌های زنجیره‌ای»، روز ۱۳ آذرماه هر سال را روز «مبارزه با سانسور» اعلام کرده است.

قتل بی‌شمار نویسنده‌ها، مترجم‌ها، شاعران و کنش‌گران سیاسی در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ توسط نهادهای امنیتی نظام جمهوری اسلامی رخ داد. این قتل‌ها با روش‌های گوناگونی مانند تصادف ساختگی، ضربات چاقو، تیراندازی و تزریق پتاسیم (به منظور شبیه‌سازی حمله قلبی) انجام شدند.

اما این جریان، با قتل «پیروز دوانی»، «مجید شریف»، «محمد مختاری» و «محمدجعفر پوینده» از شهریور تا آذر ۱۳۷۷ که هر چهار نفرشان جزو کانون نویسندگان ایران بودند و قتل «داریوش فروهر» و همسرش، «پروانه اسکندری» که از فعالان سیاسی و منتقد حکومت بودند، فقط طی سه ماه رخ داد و به عنوان بحران جدی برای نظام جمهوری اسلامی و شوک بزرگ برای جامعه ایران تبدیل شد؛ بحرانی که البته مانند دیگر پرونده‌های نظام در قتل و ترور، سرانجام مشخصی نداشت و نه‌تنها آمرین اصلی قتل‌های زنجیره‌ای هیچ‌گاه معرفی نشدند بلکه عاملان آن نیز که ماموران وزارت اطلاعات بودند، با وجود شناسایی و حضور در دادگاه، حتی با کمترین مجازاتی هم مواجه نشدند.

اما آیا با بسته شدن پرونده قتل‌‌های زنجیره‌ای، سانسور، خفقان، قتل و احکام بلندمدت حبس برای نویسندگان، روزنامه‌نگاران و دگراندیشان هم متوقف شده است؟ جواب قطعا منفی خواهد بود. تنها طی یک ماه گذشته، روزنامه‌نگاران، نویسندگان و شهروندان زیادی تنها به خاطر نوشتن آن‌چه که مطلوب مقامات امنیتی در نظام جمهوری اسلامی نبوده، بازداشت شده‌اند.«مهدی محمودیان»، روزنامه‌نگار و عضو «انجمن دفاع از حقوق زندانیان» که با شکایت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار شده بود، روز سه‌شنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۹ بازداشت شد.

او طی یک سال گذشته، بارها برای بازجویی احضار شده بود و برای پرونده دیگری به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام»، در مهرماه ۱۳۹۹ به یک سال حبس قطعی محکوم شد. بازداشت جدید این روزنامه‌نگار مربوط به افشاکردن بازجویی خبرنگاران خبرگزاری ایرنا به دلیل مصاحبه با «حبیب‌الله سیاری»، معاون هماهنگ‌کننده ارتش جمهوری اسلامی است. او اکنون به زندان «اوین» منتقل شده است و از وضعیتش اطلاعی در دست نیست. 

«ویدا ربانی»، خبر‌نگار هفته‌نامه «صدا» نیز چند روز قبل، در تاریخ دوم آذر۱۳۹۹ توسط نهادهای امنیتی بازداشت شد. از علت دقیق این بازداشت هنوز خبری منتشر نشده است.کانون نویسندگان ایران روز هشتم آذر ۱۳۹۹ خبر از بازداشت «امین مرادی»، یکی دیگر از اعضای این کانون داد. ماموران امنیتی با یورش به منزل این شاعر و نویسنده، وسایل شخصی او مانند لپ‌تاپ، موبایل و کتاب‌هایش را ضبط و وی را به زندان اوین منتقل کردند. در این مورد هم مانند بسیاری از موارد دیگر، مقامات امنیتی و قضایی خود را ملزوم به پاسخ‌گویی درباره علت بازداشت ندیده‌ و خانواده و دوستان امین مرادی هم تاکنون اطلاعی از علت دقیق بازداشت او ندارند.

«مهرنوش طافیان»،  روزنامه‌نگار ساکن اهواز نیز روز ۱۱ آبان ۱۳۹۹ و در پی شکایت سپاه پاسداران و مراجعه به دادگاه، بازداشت و روانه زندان شد. منابع مختلف، پوشش خبری اعتراضات مردم روستای «ابوالفضل» در اهواز را علت بازداشت این روزنامه‌نگار محلی عنوان کرده‌اند. «بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی» به مدیریت «پرویز فتاح» و زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی، ادعای تملک زمین‌های روستای ابوالفضل اهواز را داشتند و به همین دلیل خانه‌های مردم این روستا را بر سرشان خراب کردند.

«حامد پورمند»، خبرنگار ورزشی اهل «گنبد کاووس» هم از دیگر بازداشتی‌های روزنامه‌نگاران طی یک ماه اخیر است. او روز ۱۱ آبان ۱۳۹۹ با اتهاماتی هم‌چون «افترا» و «نشر اکاذیب» و با شکایت مدیر کارخانه «صباح» بازداشت شد. این روزنامه‌نگار ورزشی یکی از مدیران کمپین «تحریم صباح گلستان» است که طی یک ماه اخیر توسط بومیان شهرستان‌های گنبد، آق‌قلا، بندرترکمن و کلاله راه‌اندازی شده است. اعضای این کمپین، مدیر کارخانه صباح را متهم کرده‌اند که شیر‌های دام‌داران منطقه را زیر قیمت بازار خریداری می‌کند و این کار موجب ورشکستگی و ضرر بسیاری از دام‌داران شده است.

«آنیسا جعفری مهر» و «داریوش مرادی»، نویسندگان کُرد زبان اهل شهرستان اسلام‌آباد غرب هم از دیگر نویسندگانی بوده که طی روزهای سوم و چهارم آذر ۱۳۹۹  بازداشت شده‌اند.آنیسا جعفری مهر عضو شورای نویسندگان فصل‌نامه «ژ» و داریوش مرادی از نویسندگان وب‌سایت فرهنگی «هساره» است. 

این دو بازداشت نیز توسط سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انجام شده است. این دو نویسنده در تماس‌های جداگانه، تنها توانسته‌اند به خانواده‌های‌ خود اطلاع دهند که در زندان هستند.«نگار مسعودی»، عکاس مطبوعاتی نیز در تاریخ هشتم آبان ۱۳۹۹ بازداشت شد. این بازداشت درحالی اتفاق افتاده که به گفته نزدیکان او، احتمالا تنها جرمش عکاسی از قربانیان اسیدپاشی اصفهان است.مهرماه ۱۳۹۳، دست‌کم هفت زن به بهانه «بدحجابی» در اصفهان قربانی اسیدپاشی شدند؛ اتفاقی که تاکنون دوبار مورد حمایت امام جمعه اصفهان قرار گرفته است.

عکس‌ها و مستندهای ویدیویی نگار مسعودی درباره این اتفاق، نمادی از دادخواهی این زنان و سندی برای آزاری است که متحمل شده‌اند.

اگر گمان می‌کنید که این بازداشت‌ها تنها برخوردهای امنیتی با روزنامه‌نگاران، هنرمندان و نویسندگان طی حدود یک ماه اخیر بوده است، حتما در اشتباهید. در این مدت برای «ابوالحسن کمالی»، شاعر و نویسنده یاسوجی حکم هفت ماه حبس خانگی همراه با پابند الکترونیک و حضور اجباری در نماز جماعت مسجد صادر و «مریم ابراهیم‌وند»، مستندساز و فیلم‌نامه‌نویس به ۱۰سال و شش ماه زندان به دلیل محتوای مستندهایش محکوم شده است.

از سوی دیگر، علیه سایت خبری «انتخاب» و نیز «مصطفی فقیهی»، مدیر این رسانه، اعلام جرم شده است، «روح‌الله زم»، مدیر کانال تلگرامی «آمدنیوز» را به اعدام محکوم کرده‌اند، دو مدیر کانال‌ تلگرامی در «ساری»، یک ادمین صفحه‌ای اینستاگرامی در شهر «نور» استان مازندران و شهروند دیگری در یزد به دلیل اداره یک گروه تلگرامی به اتهام «تشویش اذهان عمومی» بازداشت شده‌اند.

هم‌چنین شهروندی در شهر گنبد استان گلستان به دلیل مدیریت صفحه‌ای اینستاگرامی با موضوع «مدلینگ» و نیز «عزالدین هاشمی» و «ولی قلیچی»، دو مدیر کانال تلگرامی و خبری «صدای صحرا» در «کلاله» بازداشت شده‌اند.

این‌ افراد تنها شهروندانی هستند که اخبار بازداشت‌شان از تاریخ ۱۳ آبان تا ۱۳ آذر ۱۳۹۹ منتشر شده‌اند. تجربه اما نشان داده است که بازداشت‌های بسیاری هم  به دلیل فشار نهادهای امنیتی به خانواده‌های آن‌ها، خبرشان هیچ‌گاه منتشر نمی‌شود.

هرهفته و هر ماه چنین بازداشت‌ پرشمار از طرف قوه قضاییه و نهادهای امنیتی در ایران رخ می‌دهد و به نظر می‌رسد هرقدر که وضعیت اقتصادی و اجتماعی در ایران وخیم‌تر شود و میزان نارضایتی مردم از حکومت بالاتر برود، تعداد برخوردهای امنیتی با نویسندگان، روزنامه‌نگاران و شهروندان فعال در شبکه‌های اجتماعی هم بیشتر می‌شود.

در حالی ۱۳ آذر ماه، روز مبارزه با سانسور به شب می‌رسد که «عالیه مطب‌زاده»، «اشرف نفری»، «شبنم آشوری»، «رضا خندان مهابادی»، «بکتاش آبتین»، «کیوان باژن»، «سهیل عربی»، «کیومرث مرزبان»، «خسرو صادقی بروجنی»، «مصطفی محب‌کیا»، «حسن فتحی» و «حمید حق‌جو» از روزنامه‌نگاران و نویسندگان ایرانی، با حکم‌های متفاوت در زندان به سر می‌برند. 

برای دیدن اخبار و گزارش‌های بیش‌تر درباره رسانه و خبرنگاری به سایت خبرنگاری جرم نیست مراجعه کنید.