سیزدهمین «حراج تهران» که به خاطر شیوع ویروس کرونا به تاخیر افتاده بود، درحالی روز جمعه ۱۶دی۱۳۹۹ برگزار شد که رکورد بالاترین مبلغ خریداری شده برای یک اثر هنری شکسته شد.
تابلوی «خاطرات امید» اثر «آیدین آغداشلو» به مبلغ ۱۲.۵میلیارد تومان فروخته شد، تا موجی از انتقادهای ریز و درشت نسبت به مسئولان حراج تهران و آیدین آغداشلو سرازیر شود.
عمده این انتقادات، نه صرفا به خاطر کیفیت اثر ذکر شده، بلکه به خاطر شخص آیدین آغداشلو است. هنرمند ایرانی ساکن آمریکا که طی ماه‌های گذشته با اتهامات زیادی حداقل از طرف ۱۳ روزنامه‌نگار و هنرمند زن، مبنی بر «تجاوز و تعرض جنسی» مواجه شده بود، و همچنین ۴۵ نفر از شاگردان او هم در گفت‌وگو با روزنامه «نیویورک تایمز» تایید کرده‌اند که طی ۳۰ سال اخیر از رفتارهای نامتعارف آغداشلو نسبت به زنان باخبر بوده‌اند.
منتقدان در روزهای گذشته بیان کرده‌اند فروش اثر آغداشلو با چنین مبلغی، به معنای دهن‌کجی و بی‌اعتنایی به رفتار زن‌ستیزانه و آزارهای روحی و جنسی او است. رفتاری که نشان‌دهنده این است که توجه به رفتار زن‌ستیزانه در جامعه ایران نسبت به کشورهای دیگر بسیار کمتر است.
«محبوبه عباس‌قلی‌زاده» فعال حقوق زنان در گفت‌وگو با «خبرنگاری جرم نیست» این پرسش را مطرح می‌کند؛ که آیا اگر به جای آیدین آغداشلو یک هنرمند زن با چنین اتهامات قوی و پرتعداد مواجه می‌شد، باز هم می‌توانست مانند آغداشلو به ادامه فعالیت هنری بپردازد؟ و آیا از طرف جامعه هنری و طرفدارانش طرد نمی‌شد؟
این فعال حقوق زنان معتقد است که چنین حمایت‌های صنفی و حکومتی از آغداشلو، از وجود تفکر مردسالارانه نشات می‌گیرد که به دنبال تبرئه کلی و جنسیتی مردان و متهم کردن زنان به هر بهانه‌ای است: «حافظه تاریخی فقط برای زنان وجود دارد و این تاسف‌آور است. یعنی همین زنانی که با تمام فشارها و سختی‌های جامعه سنتی، باز هم قبول کردند که حقیقت را بیان کنند و از تعرض‌ها و تجاوزها بگویند، سالها باید با عوارض و تهدیدات این افشاگری‌ها زندگی کنند. درحالی‌که فرد متجاوز، از نعمت فراموشی جمعی بهره‌مند می‌شود و بعضا مانند آقای آغداشلو با توجه و استقبال بیشتری هم مواجه می‌شود!»
همچنین «محمدرضا مبلغی»، نماینده مردم «کوهدشت» و عضو کمیسیون فرهنگی در مجلس شورای اسلامی به «خبرنگاری جرم نیست» گفت: «حمایت حکومتی از چنین هنرمندی که این‌چنین سابقه سیاه و تجاوز جنسی علیه خانم‌ها دارد، مایه تاسف است و نشان از وجود زدوبندهای سیاسی و مالی بین برگزارکنندگان این حراجی دارد.»
واکنش‌ها در فضای مجازی
در شبکه‌های اجتماعی، واکنش اکثر کاربران ایرانی به این اتفاق منفی بوده است و چنین حمایتی از آیدین آغداشلو برای فروش اثرش را «تودهنی به زنان و فعالین حقوق زنان» تعبیر کرده‌اند.
مخصوصا اینکه نام خریدار تابلوی آیدین آغداشلو هم «علی حضرتی» فرزند «الیاس حضرتی» مدیرمسئول روزنامه «اعتماد» و نماینده ۳ دوره مجلس شورای اسلامی ذکر شده است.
دو روزنامه‌نگار حوزه فرهنگی-هنری از تهران که نخواستند نامشان عنوان شود، در گفت‌وگو با «خبرنگاری جرم نیست» صحت این خبر را تایید کرده‌اند. علی حضرتی در سال‌های اخیر تهیه‌کنندگی چندین فیلم و تئاتر را هم بر عهده داشته است.
«سارا امت‌علی» روزنامه‌نگاری که خود یکی از راویان تجاوز جنسی از طرف آیدین آغداشلو بوده، در توییتر با هشتگ «حراج تهران» نوشته است: «دست‌های آلوده، ذهن‌های آلوده‌تر» و همچنین یک توییت از «الهام نداف» خبرنگار روزنامه «اعتماد» را بازنشر کرده است که نوشته: «اینجا ایرانه، جایی که تلویزیونش به آزارگر جنسی تریبون میده تا خودش رو پشت ادبیات پنهان کنه و در بزرگ‌ترین حراج هنری هم تابلوی یک متهم به آزار جنسی، به بالاترین قیمت فروخته میشه.»
«فرناز فصیحی» نویسنده گزارش یادشده در نیویورک تایمز، در صفحه توییتر خود خبر داده که «شهره آغداشلو» همسر سابق آیدین آغداشلو، پس از خواندن گزارش به او پیغام داده که؛ «ممنونم از شما. بیشترین قدردانی از شما و همه آن زنان شجاعی که سرانجام سکوت خود را می شکنند.»
«فرزانه ابراهیم‌زاده» روزنامه‌نگار باسابقه حوزه فرهنگ، به کنایه نوشته است: «در حراج تهران گویا اثری از آیدین آغداشلو ۱۲ میلیارد و پانصد هزار تومان فروخته شد. چشم همه دوستانشان روشن. ایشان سیاوش‌وار از آتش گذشتند و مشت محکمی به دهان همه زنانی که از آزارهای شاهزاده گفتند زدند. چشمتون روشن.»
«سولماز نراقی» نویسنده و نغمه‌پرداز در اینستاگرام می‌گوید: «...پیام حراج تهران با اعلام این رقم نمادین، به جامعه هنری و عموم مردم چه می‌تواند باشد؟ می‌گویم "نمادین" زیرا قیمت تابلوی مشابه این اثر در حراج پیشین فاصله بسیار زیادی با عدد فعلی دارد و آشکار است که این افزایش نجومی ارتباطی به خود اثر و اهمیت هنری آن ندارد. شاید دوستان در حراج تهران می‌خواستند پاسخی کوبنده به "افشین پرورش" بدهند، اما بی‌آنکه بدانند پیام هولناک‌تری را به جامعه منتقل کردند. آنها این امنیت‌خاطر و پشت‌گرمی را دادند که سوءشهرت اخلاقی و جنسی، نه‌تنها ضربه‌ای به جایگاه حرفه‌ای هنرمند وارد نمی‌کند بلکه می‌تواند او را به مقام رفیع‌تری هم برساند.»
«افشین پرورش» که نام او در میان نوشته سولماز نراقی آمده، خبرنگار حوزه هنر و آثار تجسمی است که پیش از همه، مدعی انحرافات اخلاقی آیدین آغداشلو شده بود و تصاویری از ایمیل‌های «جنسیت‌زده» از طرف آقای آغداشلو به چندین زن را منتشر کرده بود.
پرورش نیز اخیرا نسبت به حراج تهران واکنش نشان داده است و نوشته: «این رقم ۱۲.۵میلیارد تومانی (۵۰۰هزار دلار) یک شوخی کثیف است، چراکه ارزش واقعی این اثر دولتی، به دلیل تازه بودن (تولید ۱۳۹۹)، اجرای کپی و فاقد ایده‌ای خاص و بکر و صدالبته ضعیف، نهایتا ۴۰۰ میلیون تومان (۱۶هزاردلار) است که برابر با ارزش آثار آیدین آغداشلو در بازار جهانی است.»
حکومت و جامعه؛ هردو مقصرند
محبوبه عباس‌قلی‌زاده در ادامه گفت‌وگوی خود با «خبرنگاری جرم نیست» می‌گوید: «حرف همه فعالان حقوق زنان این است که تا زمانی که چنین ظلم و نابرابری در حق زنان وجود داشته باشد، هیچ‌گاه در جامعه روی دموکراسی و آزادی را هم نخواهیم دید. مردی با سوءاستفاده از مقام هنری و اعتبار حرفه‌ای به تجاوز و تعرض جنسی نسبت به زنان زیادی رو می‌آورد، اما بسیاری از شهروندان همچنان در مجرم بودن یا نبودن او شک دارند! یعنی فرض اولیه بسیاری از اذهان مردم و جامعه هنری این است که مردها نسبت به انجام هر کاری آزادی بیشتری دارند، اما زن‌ها حتما باید ادعای خود را با مدرک و سند اثبات کنند تا قابل پذیر باشد. سنت اسلامی و قوانین حاکم در نظام جمهوری اسلامی ایران هم که سرتاپا از مردان دفاع می‌کند، و آن‌چنان قوانین سفت و سختی را برای اثابت تجاوز اعمال کرده‌اند که جمع‌آوری آن از طرف فرد مظلوم هم تقریبا محال می‌شود.»
این فعال حقوق زنان همچنین برای جامعه هنری ایران ابراز تاسف می‌کند که علی‌رغم داشتن ظاهری «پیشرو»، در عمل بسیار «واپسگرا» هستند و برای دفاع از حق زنان آسیب‌دیده و طرد دوستان و همکاران متجاوز خود، هیچ قدمی برنمی‌دارند. عباس‌قلی‌زاده می‌گوید بسیاری از هنرمندانی که حالا «برای احیای آبروی آغداشلو آستین بالا زده‌اند»، خود در زندگی شخصی‌شان هم دچار آلودگی‌های اخلاقی هستند و «به این خاطر که نکند زمانی سوابق سیاه خودشان در مواجهه با زن‌ها رونمایی شود» حالا برای دفاع از آغداشلو کمپین تشکیل می‌دهند.
محبوبه عباس‌قلی‌زاده بیان کرد: «قبل از نگاه و تحقیق بر روی هر جنبش اجتماعی و قبل از هرگونه قضاوت، ابتدا باید به زیرساخت‌ها و بنیان فعالیت آن توجه کنیم. مثلا وقتی در ایران یک قربانی تجاوز تصمیم می‌گیرد حقایق را بازگو کند، علی‌رغم اینکه می‌دانسته اکثریت جامعه و قانون با او ابراز همدردی نخواهند کرد و این افشاگری‌ها نیز به او هزینه‌های گزافی را تحمیل خواهند کرد، اما باز حقیقت را فریاد زده است. او حاضر شده تا خود را در معرض خطر جانی و حیثیتی و اجتماعی قرار دهد تا نگذارد فرد مجرم آن بلا را بر سر بقیه زن‌ها هم بیاورد؛ پس وظیفه جامعه در درجه اول باید "ابراز همدردی" و کمک به تقویت روحیه این زن باشد تا نکند بابت این اتفاق احساس شرمندگی داشته باشد. آیا مثلا در ماجرای آغداشلو ما شاهد چنین حمایتی از سوی اکثریت هموطنان و جامعه هنری بوده‌ایم؟ قطعا خیر.»
این روزنامه‌نگار درپایان صحبت‌های خود گفت که کلیت نظام جمهوری اسلامی ایران سعی می‌کند تا با پرداخت رشوه به امثال آیدین آغداشلو و اجرای نمایش‌هایی مضحک برای آنها، به منتقدین و فعالین اجتماعی این پیام را برساند که تلاش برای رفع جنسیت‌زدگی و ساختن جامعه‌ای برابر و پیشرو توسط فعالین اجتماعی بی‌فایده است.
نماینده مجلس: حمایت از یک متجاوز بی‌معناست
«محمدرضا مبلغی»، عضو کمیسیون فرهنگی در مجلس شورای اسلامی به «خبرنگاری جرم نیست» می‌گوید که علاوه بر اشتباه بودن حمایت‌های حکومتی از «چهره‌ای بدنام مانند آیدین آغداشلو»، در وضعیت اقتصادی فعلی کشور هم نباید صحبت از رد و بدل شدن چنین مبالغ هنگفتی برای یک تابلوی نقاشی باشد و این اتفاق موجب افسردگی بیشتر مردم و طرفداران آثار هنری خواهد شد.
مبلغی تاکید می‌کند: «وقتی ما برای فروش اثر هنری یک فرد بی‌اخلاق و متهم به تجاوز جنسی، مراسمی مجلل را برگزار می‌کنیم، یعنی داریم اخلاقیات و سبک زندگی او را هم تایید می‌کنیم. نمی‌شود که اثر هنری را از شخصیت فرد جدا کنیم. الان آیا کسی مثلا می‌تواند برای نقاشی‌های هیتلر نمایشگاه برگزار کند؟ نخیر؛ بلکه چنین افرادی باید دادگاهی شوند و از هرگونه حمایت دولتی هم محروم باشند. اگر هنرمندی بزرگ مرتکب قتل شود، باید آثار هنری او را جدا از جرم مرتکب‌شده دید؟ خب تجاوز و تعرض جنسی که از قتل هم بدتر است!»
این نماینده مجلس در پایان صحبت‌های خود؛ به خریدار تابلوی آیدین آغداشلو هم اشاره کرد و گفت که قطعا خریداران چنین آثاری «وابسته به نهادها و اشخاص فاسد و خاص» هستند.
دهن کجی به افکار عمومی
«حمید سوری» دانشجوی دکترای «تاریخ هنر» در فیسبوک خود نوشته است: «من میان انتخاب شدن زورکی احمد جنتی در انتخابات مجلس خبرگان که آخرین نفر بود و حکومت او را رییس مجلس خبرگان کرد، با آقای آغداشلو که با اتهامات سنگین جنسیتی روبروست و حراج تهران اثرش را با ۱۰ برابر تخمین اولیه به قیمت ۱۲.۵میلیارد تومان به فروش رساند، یک شباهت می‌بینم؛ لجبازی با مردم، دهن‌کجی به افکار عمومی، تبانی علیه معترضین، دست‌کاری در فرایند انتخابات، حراج به نفع خودی‌ها و ...»
کاربری با نام «پومه» می‌گوید: «تابلوی آیدین آغداشلو که به قول خودش پول شکایت و پیگیری اتهاماتی که بهش وارد شده بود رو نداشت، ۱۲میلیارد تومان در حراجی تهران فروخته شد و رکورد تاریخ این حراجی رو شکست. حالا نه‌تنها از خودش، که با این پول از کیوان امام‌وردی هم میتونه دفاع کنه.»
«کیوان امام‌وردی» نام یک عکاس تئاتر است که چندی پیش و پس از اعتراف حدود ۵۰ زن مبنی بر خوراندن مشروب آلوده و بیهوش کردن و تجاوز به آنها، بازداشت شد و حالا در زندان با اتهام «افساد فی‌الارض» مواجه است.
«حمیدرضا محمدی» روزنامه‌نگار معتقد است که: «...آنچه مغفول مانده، قصه پرغصه پول کثیف است؛ یعنی کسانی که چنین پول‌هایی را جابه‌جا می‌کنند. این زدوبندهایی که در میان است باید مورد بررسی قرار گیرد. چون همه می‌دانیم برای این افراد، خیر عمومی کم‌ترین جایی ندارد.» و «یگانه خدامی» روزنامه‌نگار در روزنامه «ایران» نوشته: «مرسی از توجهی که جامعه هنر به روایت قربانیان تجاوز کردند.»
«سارا هوشمندی» خبرنگار و عکاس خبری نیز گفته است: «میدونی وقتی از ساختاری که زن رو جنس دوم می‌شماره حرف می‌زنیم یعنی چی؟ یعنی آیدین آغداشلو که متهم یک رشته تعرض جنسی به زنان هست، به جای طرد و بایکوت و محاکمه، رکورد تاریخ حراج رو می‌زنه! شرم به این نگاه...»
«آسیه امینی» فعال حقوق زنان معتقد است: «یکی از نتایج مصداقی جنبش "#metoo" در آمریکا این بود که میلیاردر با نفوذی مثل "هاروی واینستین" شغلش را از دست بدهد و کمپانی‌اش اعلام ورشکستگی کند. از نتایج این جنبش در ایران هم این بوده که تابلویی از آیدین آغداشلو رکورد قیمت در ۱۲ دوره را زده و ۱۲.۵ میلیارد تومان به فروش رسیده!»
«محمد آقازاده» روزنامه‌نگار باسابقه هم یادآور شده است که: «مافیای پشت حراج با فروش تابلوی آغداشلو به ۱۲.۵میلیارد تومان می‌خواهد نشان دهد که "هرکسی با ما باشد نمی‌گذاریم از اسب قدرت و ثروت پیاده شود. رد پای این پول را دنبال کنید، تا شاید بفهمید این پول‌ها شخصی نیست و از رانت‌هایی است که نیاز به پولشویی دارد... پشت این حراج‌ها چند نام همیشگی و یک بانک قرار دارد.»
کاربری با نام «کیانا» می‌گوید: «آغداشلو متهم به تجاوز میشه و نقاشیش ۱۲ میلیارد به فروش میرسه. این موضوع رو مقایسه کنید با اتهام آزار جنسی علیه "کوین اسپیسی" که از پروژه های سینمایی اخراج شد. ما نه تنها متجاوز رو دادگاهی نمی‌کنیم، بلکه پولدارش هم می‌کنیم. تفاوت ما و سایر ملت‌ها، با همین مقایسه مشخص میشه.»
و در پایان «یاسین نمکچیان» روزنامه‌نگار نیز نوشته است: «هیچ کس برای تابلوی آیدین آغداشلو ۱۲ میلیارد تومان پول نداده است. این نمایش مافیای آثار هنری است که از یک طرف می‌خواهد حیثیت بربادرفته‌ی استاد را بازگرداند، و از طرفی وانمود کند که صدای مظلومان به جایی نرسیده است.»
برای دیدن اخبار و گزارش‌های بیشتر درباره رسانه و خبرنگاری به سایت خبرنگاری جرم نیست مراجعه کنید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر