close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
خبرنگاری جرم نیست

توقف دوچرخه: اعتراض به توقف انتشار کاغذی ضمیمه کودک و نوجوان همشهری

۱۴ آبان ۱۴۰۰
پویان خوشحال
خواندن در ۶ دقیقه
«دوچرخه»، ضمیمه محبوب روزنامه همشهری پس از ۲۱ سال انتشار بالاخره از حرکت باز ایستاد.
«دوچرخه»، ضمیمه محبوب روزنامه همشهری پس از ۲۱ سال انتشار بالاخره از حرکت باز ایستاد.
براساس اعلام رسمی این هفته‌نامه، «کرونا و بحران کاغذ و هزار چیز دیگر» باعث شدند تا انتشار این هفته‌نامه در ایران متوقف شود.
براساس اعلام رسمی این هفته‌نامه، «کرونا و بحران کاغذ و هزار چیز دیگر» باعث شدند تا انتشار این هفته‌نامه در ایران متوقف شود.

«دوچرخه»، ضمیمه محبوب روزنامه «همشهری» پس از ۲۱ سال انتشار، بالاخره از حرکت باز ایستاد. مخاطبان این هفته‌نامه که اغلب کودکان و نوجوانان هستند، پنج‌شنبه این هفته که برای خرید آن به دکه‌های روزنامه‌فروشی مراجعه کردند، دوچرخه‌‌ای در لابه‌لای روزنامه همشهری نیافتند. 

براساس اعلام رسمی این هفته‌نامه، «کرونا و بحران کاغذ و هزار چیز دیگر» باعث شدند تا رکاب زدن این هفته‌نامه در ایران متوقف و از این پس دوچرخه تنها به صورت آن‌لاین منتشر شود. 

توقف چاپ کاغذی دوچرخه اما با انتقاد و اعتراض بسیاری در شبکه‌های اجتماعی همراه بود. منتقدان انگشت اتهام را به سوی مدیران جدید موسسه همشهری که با روی کار آمدن «علیرضا زاکانی»، شهردار تهران منصوب شده‌اند، مرتبط می‌دانند.

***

تعدادی از روزنامه‌نگاران روز چهارشنبه ۱۲ آبان ۱۴۰۰، پیش از انتشار نسخه آن‌لاین دوچرخه، از توقف انتشار کاغذی این هفته‌نامه خبر دادند؛ هفته‌نامه‌ای مختص کودکان و نوجوانان که به گفته «فریبا خانی»، از نویسندگان دوچرخه، تنها یک نشریه نبود بلکه یک جریان فرهنگی را طی دو دهه اخیر در ایران ایجاد کرد.

او در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «هفته‌نامه دوچرخه در آستانه ۲۱ سالگی است؛ یکی از قدیمی‌ترین نشریه‌های کودک و نوجوان. متاسفانه دیگر به شکل کاغذی منتشر نمی‌شود و به شکل نشریه‌ی آنلاین می‌توانید آن را بخوانید. دوچرخه بیش از ۱۵۰۰ خبرنگار افتخاری تربیت کرده و فقط یک نشریه نیست، یک جریان فرهنگی است.»

«مهشید»، روزنامه‌نگار شاغل در رسانه‌های ایران در گفت‌وگو با «خبرنگاری جرم نیست»، از چگونگی آشنایی خود با این هفته‌نامه می‌گوید: «مادرم همیشه روزنامه همشهری می‌خرید. من هم به همین واسطه با دوچرخه آشنا شدم. اولین شماره آن را خوب یادم است. همه چیزش رنگ و لعاب داشت. حدود ۱۱ سالم بود و خیلی زود عاشق نوشته‌هایش شدم.»

او می‌گوید پس از مدتی این نشریه فراخوانی منتشر کرد و از مخاطبانش خواست برای آن‌ها مطالب خود را ارسال کنند.

مهشید ادامه می‌دهد: «وقتی فراخوان‌ها را دیدم، تمایلم به نوشتن زیاد شد. گفتم چرا خودم ننویسم؟ صحبت دهه ۸۰ است. آن زمان این‌طور نبود که بشود با یک کلیک، مطالبی را برای کسی ارسال کرد. چندین بار مطالبی نوشتم و به آدرس روزنامه همشهری از طریق نامه، پست کردم. همیشه فکر می‌کردم به دست‌شان نمی‌رسد. بعد از چندبار ارسال، بالاخره دیدم که نوشته‌ام در دوچرخه منتشر شد. اصلا باورم نمی‌شد.»

دوچرخه چنان‌ که مسوولان آن می‌گویند، خبرنگاران بسیاری برای دنیای مطبوعات ایران آموزش داد و کشف کرد.

به گفته مهشید، در یکی از این فراخوان‌ها، خواسته شد که سه مطلب برای دوچرخه ارسال شود تا از میان نویسندگان آثار، تعدادی خبرنگار افتخاری انتخاب شوند: «پذیرفته شدم. به همراه خانواده به محل دفتر دوچرخه رفتیم. یک جلسه یک یا دو ساعته برگزار شد و در مورد چه‌گونه نوشتن، این که روزنامه‌نگاری چیست و مواردی از این دست صحبت کردند.»

مهشید می‌گوید پس از این که کارت خبرنگار افتخاری را از دوچرخه دریافت کرد، علاقه‌اش به روزنامه‌نگاری بیشتر شد و همین حرفه را ادامه داد. 

او در حال حاضر خبرنگار اقتصادی است و در رسانه‌های ایران فعالیت می‌کند.

در این بین، بسیاری نیز به واسطه مطالعه نشریات همشهری، کتاب‌خوان شدند. یک شهروند با نام کاربری شبکه‌های اجتماعی «مانترا» در این‌ باره نوشته است: «بابام مدام روزنامه مي‌خريد و هميشه قبل خواب كتاب مي‌خوند. اين وسط براى منم روزنامه دوچرخه مي‌گرفت و مينى كتاباى همشهرى رو كه قبل خواب بخونم و خوابم ببره. كم كم اين كارش منو عاشق كتاب خوندن كرد.»

ابراز تاسف و اعتراض گسترده به توقف چاپ دوچرخه

توقف چاپ کاغذی دوچرخه اما صدای بسیاری از روزنامه‌نگاران را در آورده است. «پژمان موسوی»، عضو هیات مدیره «انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران» با اشاره به توقف چاپ این نشریه نوشت: «درست است که از این جماعت انتظار کار حرفه‌ای نمی‌رود اما این‌که این‌ چنین بی‌مسوولیت، یک نشریه‌ پرسابقه که تبدیل به برندی خوش‌نام شده است را تعطیل کنند، جای تاسف و البته اعتراض دارد.»

یکی از کاربران با نام «ایمان حیدری» گریزی زده است به خاطراتش از دوچرخه. او نوشته است: «یادش بخیر، همیشه وقتی بابام پنجشنبه‌ها روزنامه همشهری می‌خرید، می‌پریدم لاشو باز می‌کردم، دنبال دوچرخه می‌گشتم:) خیلی خوب بود خداییش اون زمان، الان همه معتاد گوشیامون شدیم.»

«تهمینه حدادی»، خبرنگار حوزه کودک تصمیم به توقف چاپ دوچرخه را مانند بسیاری از نشریاتی که طی ماه‌ها و سال‌های اخیر متوقف شد، به هزینه‌های تامین کاغذ برای چاپ مرتبط می‌داند. 

او می‌نویسد: «گویا گفته‌اند کاغذ نداریم و تصمیم این است که دیگر نشریه دوچرخه به صورت چاپی در اختیار مخاطبانش قرار نگیرد تا بلکه بحران کاغذ در این مملکت برطرف شود. آدم واقعا چه بگوید؟ هیچ!»

مشکل کمبود و نبود کاغذ برای چاپ نشریات و روزنامه‌ها مدتی می‌شود که گریبان مدیران مطبوعاتی را گرفته است. گرانی کاغذ باعث شده است تحریریه‌ها به واسطه اخراج و تعدیل نیرو، کوچک شوند و هر روز تعداد صفحات مطبوعات نیز کم و کمتر می‌شود.

دوچرخه نیز از این قاعده مستثنا نبود. در شماره جدید این هفته‌نامه که به صورت آن‌لاین منتشر شد، آمده است: «در این سال‌ها، دوچرخه هرچند وقت یک‌ بار لاغرتر شده است؛ اول ۳۲ صفحه داشتیم... بعد ۱۶ صفحه‌ای شدیم... پنج‌ماه هم به شکل  نشریه‌ الکترونیک در خدمت شما بودیم. اما شما آن قدر معترض شدید که دوباره به شکل کاغذی در آمدیم. اما باز لاغرتر و این‌بار هشت صفحه‌ای.»

سرانجام نیز کار دوچرخه به فضای مجازی کشید یا به تعبیر «محمد مالی»، روزنامه‌نگار خوزستانی، قفل شد. 

مالی با این تعبیر که «دوچرخه را قفل نزنید»، نسبت به توقف چاپ کاغذی آن انتقاد کرده و نوشته است: «این‌ که مدیران تازه همشهری به هر بهانه‌ای! چاپ کاغذی هفته‌نامه دوچرخه را تعطیل کنند یا تصمیم بر عدم انتشار این ضمیمه شریف و فاخر در حوزه کودک و نوجوان ایرانی بگیرند، شدیداً مایه تاسف است.»

مجلات همشهری دو ماه است که منتشر نمی‌شوند

توقف چاپ نشریات در موسسه همشهری تنها شامل حال ویژه‌نامه دوچرخه نشده است و برخی مجلات آن نیز مدتی است منتشر نمی‌شوند؛ به عنوان نمونه، براساس تصمیم مدیران این موسسه، «همشهری محلات»، از جمله نشریات محله‌محور دیگر منتشر نخواهد شد.

به اعلام حساب کاربری «دیدبان رسانه» در توییتر، هشت عنوان مجله موسسه همشهری دو ماه است که منتشر نشده‌اند.

گروه مجلات همشهری تا قبل از سال ۱۳۹۶، بیش از ۱۸ عنوان داشت. این تعداد در مهر ۱۳۹۷ به هشت عنوان مجله کاهش یافت که همه آن‌ها به بخش خصوصی برون‌‌سپاری شدند. در حال حاضر نیز با پایان قرارداد تیم اجرایی چاپ مجلات همشهری، از پایان شهریور ۱۴۰۰، این مجلات سرنوشت نامعلومی دارند و فعلا منتشر نمی‌شوند.

«علی رزاقی بهار»، مدیر سابق مجلات همشهری نیز روز چهارشنبه ۱۲ آبان ۱۴۰۰ در خصوص وضعیت نامعلوم مجلات این موسسه گفته است: «آن‌چه من شنیدم، این است که تیم مدیریت جدید در تلاش است این مجلات را در داخل موسسه همشهری منتشر کند که اتفاق بسیار خوبی است.»

روزهای پایانی مهرماه امسال بود که با حکم شهردار تهران، «محسن مهدیان» مدیرعامل موسسه همشهری شد.

خبرگزاری «ایسنا» در شرح فعالیت او نوشته است: «مهدیان از نیروهای قدیمی روزنامه همشهری است که در سال‌های گذشته به عنوان معاون خبر در خبرگزاری فارس فعالیت می‌کرد.»

از اولین تصمیم‌های مهدیان می‌توان به آن‌لاین شدن هفته‌نامه دوچرخه یا توقف چاپ کاغذی آن اشاره کرد. حال باید دید او در این روزهای بحرانی کاغذ در ایران، چه تصمیمی برای مجلات محبوب همشهری خواهد گرفت.

ثبت نظر

استان‌وایر

بازداشت اعضای جنبش قیام سپید توسط سپاه پاسداران در البرز

۱۴ آبان ۱۴۰۰
خواندن در ۱ دقیقه
بازداشت اعضای جنبش قیام سپید توسط سپاه پاسداران در البرز