گزارشگران بدون مرز : روزنامه‌نگاران ایران همزمان با اعتراضات تهدید و احضار شده‌اند

در حالی که شهروندان ایران بیش از ده روز است که در اعتراض به گرانی فزاینده کالاهای اساسی و سیاست‌های ناکارآمد اقتصادی دولت به خیابان‌ها آمده‌اند سازمان گزارشگران بدون مرز از احضار و تهدید روزنامه‌نگاران به نهادهای امنیتی «با هدف تهدید و وادار کردن آن‌ها به سکوت» خبر داد.

بنابر آنچه حساب کاربری این سازمان در توییتر نوشته ست «رژیم جمهوری اسلامی در پیشگیری از انتشار خبرهای اعتراضات سراسری مردم، اینترنت را در چندین استان قطع کرده است.»

بیش از یک هفته است که رژیم ج.ا #ایران در پیشگیری از انتشار خبرهای #اعتراضات_سراسری مردم #اینترنت را در چندین استان قطع کرده است. همزمان نهادهای امنیتی ده‌ها #روزنامه‌نگار را با هدف تهدید و به سکوت وادار کردن احضار کرده‌اند. @RSF_inter سرکوب#آزادی_اطلاع‌رسانی را محکوم می‌کند. pic.twitter.com/NbmRSwTl0M

— گزارش‌‌گران بدون مرز (@RSF_persan) May 16, 2022

پیشتر شبکه تلوزیونی ایران اینترنشنال در گزارشی ازتلاش وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی برای محدودسازی رسانه‌ها در انتشار اخبار مرتبط با اعتراضات خبر داده و نوشته بود که این وزرات‌خانه هم‌زمان با گسترش اعتراضات ضدحکومتی در شهرهای ایران به مدیران مسئول رسانه‌های داخلی هشدار داده در صورت استفاده از برخی عبارات و کلمات، با آن‌ها برخورد قضایی صورت خواهد گرفت.

بنابراین گزارش استفاده از عبارت‌هایی مانند «جراحی اقتصادی»، «برخورد خشونت‌آمیز»، «برخورد با مردم»‌ و «تحصن» ممنوع اعلام شده است.

رضا معینی، مسئول دفتر ایران و افغانستان سازمان گزارشگران بدون مرز، امروز در گفت‌وگو با رادیو فرا با اشاره به «بدتر شدن وضعیت زندگی مردم، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران و برخی فعالان رسانه‌ای که در عرصه اینترنت یا شبکه‌های اجتماعی فعال هستند» طی ماه‌های گذشته گفته است  پس از آغاز اعتراضات، این تهدیدها به صورت مشخص، شدت بیشتری گرفته است.

آقای معینی با ذکر این نکته که «قطع اینترنت» همزمان با آغاز دور تازه اعتراضات نشان از محدودسازی انتشار اطلاعات توسط جمهوری اسلامی دارد گفت: « بسیاری از خبرنگاران چه در شهرستان‌ها و چه در تهران احضار شده و حتی تعدادی را مجبور کرده‌اند که حساب‌های خود در شبکه‌های اجتماعی را ببندند.»

دور تازه اعتراضات در ایران از ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ در پی اعلام رسمی گران شدن نان و سهمیه‌بندی آن و در واکنش به افزایش چند برابری قیمت مواد غذایی در ماه‌های اخیر در شهرهای شادگان و سوسنگرد در استان خوزستان آغاز شد و در کمتر از یک هفته بیش از ۱۴ استان کشور را درگیر کرد.

این درگیری‌ها علیرغم اختلالاتی که حکومت ایران در اتصال یا سرعت اینترنت در شهرهایی که به گفته حاکمیت «کانون اعتراضات» نامیده می‌شود ایجاد می‌کند، سبب شده است که روند ارسال خبرها و تصاویر از سوی شهروندان نیز با کندی و بسیار محدود انجام شود.

رضا معینی گفته است که ‌« سرکوب در جمهوری اسلامی امری عادی است و با هر بحرانی، از سیل، تظاهرات و سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی، قطع اینترنت و سپس احضار فعالین در شبکه‌های اجتماعی و خبرنگارانی که تلاش می‌کنند با وجود سانسور بتوانند اطلاع‌رسانی کنند و خبرها را پوشش دهند در دستور کار قرار می‌گیرد.»

به گفته او مسئول دفتر ایران و افغانستان سازمان گزارشگران بدون مرز سه چهار روز قبل از آغاز اعتراضات، در برخی شهرستان‌ها، بخشی از خبرنگاران را احضار کردند و برای آن‌ها خط و نشان‌هایی کشیدند که این صحبت را نکنید آن صحبت را نکنید.

بیشتر این احضارها نیز توسط وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه صورت گرفته است.

در روزهای نخست دور تازه اعتراضات مردم یک فایل صوتی از دستورالعمل مدیر رادیو فرهنگ صداوسیمای جمهوری اسلامی افشا شد ک در آن  به خبرنگاران این شبکه درباره انتشار اخبار مربوط به گرانی‌ها هشدار داده و خواستار سانسور این خبرها می‌شود.

علیرضا حبیبی در این فایل صوتی که در گروه مدیران داخلی رادیو فرهنگ منتشر شده بود به خبرنگاران، خصوصا مجریان، هشدار می‌دهد که «وارد نقد دولت نشوید چون می‌رسد به این‌که نظام ضعیف است. کوچکترین خطایی بخشودنی نیست و نگاه به این مقوله امنیتی‌ است .»

علاوه بر وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعت سپاه، امامان جمعه نیز در این دور از اعتراضات برای سرکوب معترضان وارد عمل شده و شهروندان را به رسانه‌های فارسی‌زبان خارج کشور مرتبط کردند.

از جمله فتاح دماوندی، امام جمعه دماوند، رسانه‌ها را در زمینه اعتراضات اقتصادی «آتش بیار معرکه» خواند و گفت «همه باید مراقب باشیم که دشمن از شرایط فعلی بازار کشور سوء استفاده نکند.»

روزنامه کیهان نیز در هفته اول اعتراضات با انتشار یادداشتی نوشت: «رسانه‌های معاندی که در معرفی فرصت‌های تحریمی جدید به دشمنان، ولع دارند و منافق و دزد و اختلاسگر و نادرست و بی‌وطن و...، به اصلاح ساختار معیوب و فلج یارانه‌ها اعتراض دارند و از فقر مردم ابراز نگرانی کرده‌اند!»

از دیگر اقدامات انجام شده همزمان با گسترده شدن اعتراضات سراسری در ایران، تعطیل کردن تهران و ۸ استان دیگر به علت «آلودگی هوا» است. شماری از فعالان مدنی و کنشگران در داخل و خارج از ایران این تعطیلی را نه به دلیل اعلام شده که به علت هراس حاکمیت از گسترده‌تر شدن اعتراضات توصیف می‌کنند.

با این همه اعتراضات مردم در ایران علیرغم فضای به شدت امنیتی و استقرار هزاران نیروی  یگان ویژه در سطح شهرها، تا شامگاه سه‌شنبه ۲۷اردیبهشت ۱۴۰۱در تعدادی از شهرهای چهارمحال بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد ادامه یافت و با به خیابان آمدن مردم گلپایگان به استان اصفهان گسترش یافت.