چگونه یک محاسبه ریاضی بر انتخابات اسفند ۹۴ تاثیر گذاشت

پروانه معصومی

روز ۲۸ بهمن، آیت الله خامنه ای در یک سخنرانی عمومی به موضع گیری صریح در مورد رقابت های انتخاباتی در تهران پرداخت؛ جایی که قرار بود ۹ روز بعد، مردم برای انتخاب ۱۶ نماینده در مجلس خبرگان و ۳۰ نماینده در مجلس شورای اسلامی به پای صندوق های رای بروند.

او در یک سخنرانی عمومی گفت: "رادیوی انگلیسی دارد به مردم تهران دستورالعمل می دهد به فلانی رأی بدهید، به فلانی رأی ندهید... اینکه ما عرض می کنیم در انتخابات، مردم با بصیرت، با آگاهی، با دانایی وارد بشوند، به خاطر این است؛ بدانند دشمن چه می خواهد؛ وقتی شما دانستی دشمن چه می خواهد، عکس او عمل می کنی؛ معلوم است."

اظهارات رهبر جمهوری اسلامی در مورد "رادیوی انگلیسی"، به وضوح به رادیوی بی بی سی فارسی اشاره داشت که چند ساعت پیش از سخنرانی وی، مصاحبه ای چند دقیقه ای را با حسین باستانی تحلیلگر مسائل ایران، در مورد کمپین حذف محمد یزدی (رئیس مجلس خبرگان)، احمد جنتی (دبیر شورای نگهبان) و محمدتقی مصباح یزدی (تئوریسین اصلی جریان تندرو در ایران) از مجلس خبرگان منتشر کرده بود.

این کمپین، از حدود دو هفته قبل در سطح شبکه های مجازی به راه افتاده بود و پیشنهاد بی سابقه ای داشت: در شرایطی که حامیان جریان میانه رو، به علت رد صلاحیت اغلب کاندیداهای این جریان امکان نوشتن نام ۱۶ کاندیدای مورد نظر خود را در برگه های رای ندارند، حداقل سعی کنند با رای دادن به "۱۶ رقیب" محمد یزدی، احمد جنتی و محمدتقی مصباح یزدی (حتی تعدادی کاندیداهای جناح محافظه کار) جلوی ورود این سه نفر به مجلس خبرگان را بگیرند. باستانی در تحلیل خود، به این نتیجه رسیده بود که موفقیت چنین کمپینی، بدون قضاوت در مورد اینکه کار خوبی است یا نه، و اینکه از نظر سیاسی ممکن است یا نه، "به لحاظ ریاضی ممکن است".

مصاحبه حسین باستانی، در واقع چکیده ای از یک تحلیل آماری بود که او، یک روز قبل تحت عنوان "یک محاسبه: حذف یزدی، جنتی و مصباح از خبرگان چگونه ممکن است؟" منتشر کرده بود. او در این تحلیل توضیح داده بود که به لحاظ ریاضی، اگر تعدادی کافی از رای دهندگان به حسن روحانی در انتخابات ۱۳۹۲، به ۱۶ رقیب محمد یزدی، احمد جنتی و محمدتقی مصباح یزدی (از جمله تعدادی از کاندیداهای هم جناح این سه نفر) را بدهند، در آن صورت "هر رای دهنده محافظه کاری که در فهرست خود علاوه بر آنها نام کسان دیگری را هم بنویسد، بدون آنکه خود بداند به حذف این سه روحانی در فهرست نهایی منتخبان تهران کمک کرده است."

 

واکنش‌های رسانه‌ای به مطلب باستانی

با وجود آنکه تحلیل باستانی، بدون هیچ گونه اظهارنظر سیاسی و فاقد هرگونه توصیه مستقیم یا غیرمستقیم انتخاباتی بود، اما اشاره غیرمنتظره آیت الله خامنه ای به آن، زمینه ساز یک کمپین سیاسی فشرده از سوی تندروها با طرح مجموعه ای از ادعاهای عجیب شد، و بیش از همه ادعای پیشنهاد "لیست انتخاباتی" در بی بی سی که البته ریشه ای در واقعیت نداشت. تقریبا تمام سایت ها و روزنامه های جریان تندرو در ایران، پس از صحبت های آیت الله خامنه ای تیتر اصلی خود را به این صحبت ها اختصاص دادند و علیه آنچه "دخالت انگلیس" در انتخابات ایران می نامیدند موضع گرفتند.

به عنوان نمونه، روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران، در گزارش مربوط به تیتر اول روز ۲۹ بهمن خود نوشت سخنان رهبر "اشاره به اقدامات اخیر شبکه بی بی سی فارسی دارد" که با پخش "گفت و گویی با حسین باستانی از روزنامه نگاران فراری اصلاح طلب" به تلاش برای "شکل دادن به افکار عمومی کشور به نفع یک جریان خاص سیاسی" پرداخته است.

همان روز، کیهان در سرمقاله ای به قلم حسین شریعتمداری مدیرمسئول منصوب آیت الله خامنه ای هشدار داد که "شبکه فارسی زبان بی.بی.سی که تحت نظارت و مدیریت مستقیم وزارت خارجه و سرویس اطلاعات خارجی انگلیس - MI6 - اداره می شود، با جدیت از مردم ایران می‌خواهد که در انتخابات خبرگان رهبری به لیست مورد حمایت آقای هاشمی رفسنجانی رأی بدهند و تاکید می‌کند که نباید به شخصیت های انقلابی، مخصوصا حضرات آیات جنتی، یزدی و مصباح رأی بدهند".

روزنامه وطن امروز نزدیک به جبهه پایداری نیز، در گزارش مربوط به تیتر اصلی این نشریه در روز اول اسفند نسبت به "مهندسی مقابله با رای آوردن آیات جنتی، یزدی و مصباح یزدی توسط بی بی سی" و "فرمول هایی که این شبکه انگلیسی و همچنین کارکنان و عوامل آن درباره چگونگی عدم راهیابی این علما ارائه می دهند" ابراز نگرانی کرد. وطن امروز، سپس برای هشدار در مورد این "فرمول ها"، بخش هایی مفصل از مقاله "یک محاسبه: حذف یزدی، جنتی و مصباح از خبرگان چگونه ممکن است؟" را به طور مستقیم نقل قول کرد.

همزمان، خبرگزاری فارس، وابسته به بسیج، با اشاره به  "چرتکه اندازی حسین باستانی برای شیوه رأی نیاوردن فقهای تراز اول" به "هاشمی، اصلاح طلبان و حتی روحانی" هشدار داد که "اگر سریعاً از انگلیس ابراز برائت نکنند، آنچه در تاریخ آیندگان ثبت خواهد شد برای سلسله نسل های آنان نیز ننگ آور و شکننده خواهد بود".

تمام این واکنش ها در حالی صورت گرفت که در یک هفته باقی مانده تا انتخابات، طرح های گرافیکی و پوسترهایی در واکنش به آنچه "پروژه انگلیسی حذف محمد یزدی، احمد جنتی و مصباح یزدی" عنوان می شد توزیع شدند. یکی از این طرح ها، با چاپ تصویری از عنوان مقاله حسین باستانی در سایت بی بی سی در کنار جملات آیت الله خامنه ای راجع به "دستورالعمل" یک رسانه انگلیسی در مورد انتخابات، راجع به "تلاش بی بی سی برای حذف آیت الله یزدی، جنتی و مصباح در انتخابات خبرگان" هشدار می داد. یکی از پوستر ها هم، به رای دهندگان محافظه کار توصیه می کرد که برای جلوگیری از حذف محمد یزدی، احمد جنتی و مصباح یزدی از مجلس خبرگان، به جای ۱۶ نفر، فقط به ۹ نفر رای بدهند. با این توضیح که: "رای به نامزدهای دیگر، احتمال جدی دارد به معنی مشارکت ناخواسته در پیش بردن هدف هاشمی و سوء استفاده دولت انگلیس شود".

تمام این واکنش ها، در حالی صورت می گرفت که در سوی دیگر طیف سیاسی ایران، اغلب رسانه ها می کوشیدند که حتی المقدور از درگیر شدن با رسانه های تندرو بر سر اتهام های اخیرشان خودداری کنند. با وجود این، در برخی از گزارش ها یا تحلیل های خود، به پاسخگویی محتاطانه به اتهامات پرداختند.

به عنوان نمونه، خبرگزاری ایسنا، حامی دولت روحانی، در ۵ اسفند با اشاره به اینکه "چند روز قبل حسین باستانی - تحلیلگر بی بی سی فارسی و از روزنامه نگاران پیشین ایران - در یادداشتی در آن رسانه، ضمن تحلیل فضای انتخاباتی در ایران، از برخی کاندیداهایی که احتمال رأی آوری بیشتر یا کمتری در این دوره دارند اسم برده بود"، نوشت آیا کار حکومت ایران به جایی رسیده که "حتی یکی از انتخابات های مهم آن از یادداشت یک خبرنگار تأثیر می پذیرد و تحت الشعاع آن قرار می گیرد؟"

در واکنشی مشابه، سایت میانه‌روی پارسینه، روز 4 اسفند مطلبی را به قلم محمد تاج احمدی منتشر کرد که یادآوری می کرد که محافظه کاران با ایجاد موج تبلیغاتی اخیر به طور ناخواسته "پذیرفته اند که یک مقاله نویس  BBC می تواند فرجام انتخابات در ایران را مشخص کنند و این همه رسانه و سایت و کانال و شبکه و تحلیلگران رنگ و وارنگ رسانه ملی توان مقابله با منطق حسین باستانی را ندارند".

در واکنشی دیگر، سایت انصاف نیوز، حامی دولت روحانی، در روز اول اسفند مطلبی را از وبلاگ مصطفی مسجدی آرانی را منتشر کرد که یادآور می شد حسین باستانی در مطلبش در مورد احتمال حذف محمد یزدی، احمد جنتی و محمدتقی مصباح یزدی به دنبال بررسی این بود که "تحقق چنین هدفی، فارغ از ارزش گذاری در مورد  ‘خوب’ یا ‘بد’ بودن آن، وگذشته از اینکه به لحاظ سیاسی هم ممکن باشد یا نه، به لحاظ ریاضی تا چه حد ممکن است؟" نویسنده این مطلب، در ادامه، به نوشته ای از مهدی محمدی سرمقاله نویس روزنامه وطن امروز اشاره می کرد که تصریح داشت: "اصولگرایان برای معرفی ماهیت حریفان خود به مردم اکنون کاری بسیار سهل در پیش دارند؛ فقط کافی است بگویند: اینها انگلیسی هستند."

روز ۲ اسفند، سایت خبرآنلاین نزدیک به علی لاریجانی رئیس مجلس هم، مطلبی را از سیدعبدالجواد موسوی منتشر کرد که عنوانش بود: "ما به لیست بی بی سی رای می دهیم". نویسنده این مطلب، معتقد بود که اعضای یک جناح سیاسی با طرح اتهام وابستگی به کشورهای بیگانه "می خواهند ما را بترسانند تا مبادا در صف بیگانگان قرار بگیریم". وی می افزود که طرح کنندگان چنین اتهامی "شعور سیاسی" مردم را دست کم گرفته اند، چون "راهنمای آنها عقل و شعور آنهاست حتی اگر لیست مورد نظر آنها مورد تایید بی بی سی باشد".

 

واکنش مقام‌های کشور به ادعای "دخالت انگلیس"

همزمان با تبلیغات رسانه های محافظه کار بر سر ادعای دخالت انگلیس در انتخابات خبرگان، طیف گسترده ای از مقام های همسو با محافظه کاران نیز به به اظهار نظر در این زمینه پرداختند و مواضع آنها، در رادیو – تلویزیون حکومتی ایران به طور گسترده بازتاب پیدا کرد.

به عنوان نمونه، حسن فیروزآبادی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، روز اول اسفند اعلام کرد "آنهایی که آمریکا و انگلیس از آنها حمایت کردند اگر اعلام برائت از آمریکا و انگلیس نکنند مجرمند"، و مسعود جزایری، معاون ستاد کل نیروهای مسلح، روز ۳ اسفند گفت که "سکوت وزارت امور خارجه برابر انگلیسی ها شبهه آور است".

به علاوه، محمدرضا نقدی فرمانده بسیج، روز ۲ اسفند گفت که "وقتی انگلیس جنایتکار برای ما تعیین تکلیف می کند و نام چند نفر از فقهای ما را می آورد و از مردم ایران می خواهد که به آنها رای ندهند، نشانه اش این است که در فکر یافتن راه نفوذ به داخل کشور است" و پیش بینی کرد که مردم روز انتخابات را "به روز نه گفتن به انگلیس مبدل کنند".

در کنار مقام های نظامی محافظه کار، مقام های قضایی هم به اعلام مواضع مشابه در مورد انتخابات پرداختند. روز ۴ اسفند، صادق لاریجانی رئیس قوه قضاییه تاکید کرد مردم " خط دهی بیگانه را می شناسند و نخواهند گذاشت آمریکا و انگلیس در انتخابات برای آنها تصمیم سازی کنند".  همچنین روز ۵ اسفند، غلامحسین محسنی اژه ای معاون اول قوه قضاییه گفت دولت ایران باید "نسبت به این اقدام سخیف انگلیس که به این ترتیب اسم برده و گفته به اینها رأی ندهید یا احیاناً اظهار امیدواری می کند که فلان لیست پیروز شود" پاسخ "دندانشکن" دهند. این مقام قضایی، در ادامه هشدار داد: "کسانی که در مظان حمایت انگلیس قرار دارند باید پاسخ بدهند."

در چنین  فضایی دور از انتظار نبود که محافظه کاران مخالف دولت روحانی، در روز ۵ اسفند با استفاده از فضای ایجاد شده بیانیه ای صادر کردند و از مردم خواستن به لیست های انتخاباتی آنها در انتخابات رای بدهند تا "سیلی محکمی بر صورت انگلیس خبیث و مداخله‌گر بنوازند".

احمد خاتمی، عضو هیات رئیسه مجلس خبرگان و نامزد انتخابات همین مجلس، تا به آنجا پیش رفت که در ۲ اسفند از تشکیل  کمپین "نه به خامنه ای" در لندن خبر داد و پیش بینی کرد که "لیست رقیب" رای نمی آورد چون "آدم ندارند و مردم اینها را هواداران فتنه می شناسند". احمد توکلی نماینده محافظه کار ایران نیز، در ۳ اسفند با انتشار نامه ای سرگشاده خطاب به اکبر هاشمی رفسنجانی، "وقاحت انگلیس در دخالت آشکار انتخاباتی" را "تکان دهنده" دانست و مدعی شد انگلیس ها "صریحاً از او و فهرست انتخاباتی ذی ربط پشتیبانی می کنند و از مردم ایران می خواهند که به افراد مشخصی رای بدهند و به افراد مشخص دیگری رای ندهند". توکلی نتیجه گرفت که هاشمی رفسنجانی باید علنا در مقابل چنین "دخالتی" موضع گیری کند.

این در حالی بود که در همان روز، اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، با اظهار تأسف از "اقدامات تخریبی بعضی از نامزدها و طرفداران صاحب تریبون و رسانه های آنها که با پول بیت المال، دروغ، تهمت و اهانت را علیه مخالفان ترویج می‌کنند" گفت: "تعجب می‌کنیم چگونه گروهی با ادّعای خداپرستی وانقلابی‌گری، با ظاهرسازی، سعی در فریب مردم دارند و به راحتی گناه می‌کنند، در حالی که اگر نامزدی در انتخابات برای خداست، نباید در تبلیغات گناه کنند." هاشمی رفسنجانی، تعبیر "لیست انگلیسی" را "توهین به فهم و شعور مردم ایران" دانست و افزود که اتهام زنندگان "می‌خواهند "انتقام" شکست خود در انتخابات ریاست جمهوری گذشته از مردم را "با توهین به دولت وشخص رئیس جمهور بگیرند".

خود حسن روحانی رئیس جمهور، در روز ۵ اسفند "انگلیسی" خواندن فهرست انتخاباتی حامیان دولت را "کوچک کردن" ملت ایران دانست و به محافظه کاران مخالف دولت طعنه زد: "مردم به خوبی نامزدها را می شناسند و با درک و فهم خود بهترین ها را برمی گزینند."

در موضع گیری هایی جداگانه، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، در ۴ اسفند گفت که "قطعا چیزی به نام لیست انگلیسی نداریم" و مدعیان وجود چنین لیستی در واقع به شورای نگهبان که صلاحیت کاندیداها را تایید کرده "اهانت می‌کنند". همزمان، مجید انصاری معاون پارلمانی رئیس جمهور، تاکید کرد: "مردم با رأی آگاهانه خود پاسخ تبلیغات مسموم علیه دولت را خواهند داد." انصاری ضمن انتقاد از متهم کردن لیست حامیان دولت به انگلیسی بودن گفت: "با کمال تاسف صداوسیما این را بهانه کرده و به نوعی برای سه نفر خاص تبلیغ انتخاباتی می کند."

علی مطهری نماینده معروف تهران در مجلس، که بعد از ۷ اسفند در فهرست منتخبان پایتخت در جایگاه دوم قرار گرفت، در اظهاراتی در روز ۴ اسفند تا آنجا پیش رفت که گفت انگلیسی معرفی کردن یک فهرست انتخاباتی "یک نوع شارلاتانی و توهین به مردم است که یعنی نمی فهمند". وی به محافظه کارانی که در مورد تلاش بی بی سی برای "نفوذ" در انتخابات سخن می گفتند این طور پاسخ داد که "اگر بی بی سی بخواهد نفوذ کند در نهادهایی نفوذ می کند که به نفعش باشد؛ در جایی نفوذ می‌کند که ادعای حمایت از رهبری و انقلاب را دارد."

تمام این موضع گیری ها در شرایطی صورت می گرفت که رسانه های تندرو، پی در پی به سراغ سیاستمداران حامی دولت روحانی می رفتند تا آنها را وادار به موضع گیری در مقابل "لیست انگلیسی" و "دخالت بی بی سی" کنند. اقدامی که به دنبال آن، تعدادی از مصاحبه شوندگان به انجام موضع گیری مورد نظر این رسانه ها پرداختند و تعدادی نیز از انجام چنین کاری خودداری کردند.

یکی از آنها، محمدرضا عارف سرلیست فهرست کاندیداهای اصلاح طلبان در تهران بود، که ظاهرا در مواجهه با اصرار خبرنگار سایت تسنیم (وابسته به سپاه) برای "اعلام برائت رسمی از بی بی سی" بی حوصله شد: "از چه چیزی اعلام برائت کنیم؟ من ۲۴ ساعته باید از بی بی سی اعلام برائت رسمی کنم؟ بیکارم؟" فائزه هاشمی دختر اکبر هاشمی رفسنجانی هم، در روز انتخابات، در واکنش به اصرار مشابه خبرنگار خبرگزاری فارس (وابسته به بسیج) تاکید کرد: "بالاخره بی بی سی یک بخش خبری دارد و یک بخش تحلیلی و آدم ها در آنجا نظر خودشان را می‌گویند. اما به نظر من این فرافکنی در داخل [متهم کردن رقیب به انگلیسی بودن] نشان ازکم آوردن و تخریب افکارعمومی است و اخلاقی، اسلامی و دینی هم نیست."

 

عاقبت کار

تا پیش از روزهای پایانیِ مانده به انتخابات، ظاهرا بسیاری از رسانه های تندرو  مطمئن به نظر می رسیدند که طرح اتهام وابستگی رقیب به انگلیس، جلوی حذف محمد یزدی، احمد جتی و محمدتقی مصباح یزدی در انتخابات مجلس خبرگان را خواهد گرفت.

به عنوان نمونه، روزنامه کیهان در ۲۹ بهمن، در سرمقاله ای به قلم حسین شریعتمداری مدیر مسئول، تحلیل های بی بی سی و صدای آمریکا در مورد کمپین حذف این سه نفر از خبرگان را "مصداق اقدام احمقانه دشمنان" دانست که حتما به نفع یزدی، جنتی و مصباح تمام می شود. استدلال کیهان در دفاع از پیش بینی خودهم، بسیار ساده بود: "کدام یک از مردم این مرز و بوم - غیر از گروهی اندک و فریب خورده و یا خودفروخته- را می توانیافت که خشم و غضب دشمنان قسم خورده اسلام و ایران و انقلاب نسبت به این یا آن شخصیت درون نظام را نشانه صحت و درستی بینش و منش آنان نداند؟"

نمونه ای دیگر از چنین پیش بینی هایی، یک تحلیل مندرج در سایت "روباه نیوز" بود که سایتی است که برای "رصد" بی بی سی فارسی و برخی رسانه های دیگر تشکیل شده ("روباه"، در نام این سایت، اشاره به کلمه "روباه پیر" دارد که لقب منسوب به دولت بریتانیاست). این سایت در روز ۳ اسفند نوشت: "حسین باستانی به عنوان تحلیل گر ارشد شبکه فارسی بی بی سی به تنهایی این شبکه را وارد بازی ای کرد که یاد برد داشت یا باخت... حسین باستانی افکار عمومی جامعه ایران را یا نشناخته است یا واقعا در گردابی گیر کرده است که بیرون آمدنش محتمل نیست". این سایت نتیجه گرفت: "شاید اگر بی بی سی ورود پیدا نمی کرد و اثبات این طرح گردن فعالان سیاسی می افتاد ورود رهبری به این مساله لازم تلقی نمی شد. شاید با این نگاه بتوان بی بی سی را مقصر شکست طرح رای اعتراضی دانست که فقط از عهده رهبر جمهوری اسلامی برمی آمد."

در عین حال، با نزدیک شدن به روز برگزاری انتخابات، به نظر می رسید که بعضی از محافظه کاران، به تدریج دچار این نگرانی می شدند که شاید متهم کردن رقبا به وابستگی به کشورهای بیگانه، تاثیری که انتظارش داشته اند را بر روی رای دهندگان نگذاشته باشد.

یکی از بارزترین نشانه های این نگرانی، فایل صوتی سخنانی از علیرضا پناهیان، سخنران معروف مراسم مذهبی دفتر رهبری، در پاسخ‌گویی به سوالات یک جوان در مورد شیوه رای دادن بود. پناهیان در جواب به سوال این جوان که چرا محافظه کاران نباید در انتخابات خبرگان به ۱۶ نفر رای بدهند می گفت: "آنها مهندسی کردند. یک مقاله بی بی سی فارسی گذاشته است ...می دانی چه می شود؟ آنها [رای دهندگان رقیب] به اینها [کاندیداهای مشترک بین دو لیست] رای می دهند؛ ما هم به اینها رای می دهیم؛ رای آنها [ماندیداهای مشترک] بالا می آید و رای آن سه نفر [یزدی، جنتی و مصباح] می آید پایین. می دانید، یک فاجعه دارد می شود."

اشاره پناهیان، ظاهرا به بخشی از مقاله "یک محاسبه: حذف یزدی، جنتی و مصباح از خبرگان چگونه ممکن است؟" بود که توضیح می‌داد اگر تعدادی کافی از رای دهندگان به حسن روحانی در انتخابات ۱۳۹۲، به ۱۶ رقیب محمد یزدی، احمد جنتی و محمدتقی مصباح یزدی رای بدهند، در آن صورت "هر رای دهنده محافظه کاری که در فهرست خود علاوه بر آنها نام کسان دیگری را هم بنویسد، بدون آنکه خود بداند به حذف این سه روحانی در فهرست نهایی منتخبان تهران کمک کرده است."

البته خود آیت الله خامنه ای، که سخنرانی ۲۸ بهمن او در مورد "دستورالعمل رادیوی انگلیسی" فضای انتخاباتی را تغییر داده بود، به وضوح همچنان بر موضع خود استوار بود. رهبر جمهوری اسلامی، یک روز مانده به انتخابات، در سخنرانی دیگری اتهام دخالت رسانه های خارجی در انتخابات ایران را تکرار کرد: "دولتمردان آمریکایی به تجربه دریافته اند که باید اظهارنظر نکنند؛ هرچه اظهارنظر کنند، مردم عکسش عمل می کنند، لذا این دفعه آنها ساکتند... امّا ریزه خواران خوان استکبار که رفته اند آنجا و شده اند نان‌خور دولت آمریکا ودولت انگلیس، اینها مشغولند؛ در رادیوها، در رسانه های گوناگون، رسانه های دنیای مجازی و اینترنت و امثال اینها شب و روز مشغولند."

اما در نهایت، نتیجه نهایی انتخابات در پایتخت، برای اغلب ناظران غیرمنتظره بود: نه تنها تمام ۳۰ کاندیدای مورد حمایت اصلاح طلبان در انتخابات مجلس انتخاب شدند، که ۱۵ کاندیدا از ۱۶ کاندیدای لیست اصلاح طلبان برای خبرگان هم انتخاب شدند. در انتخابات خبرگان، اکبر هاشمی رفسنجانی بیشتر رای را به دست آورد، اما از میان سه کاندیدایی که محافظه کاران برای جلوگیری از حذف آنها بسیج شده بودند، دو نفر (محمد یزدی و محمدتقی مصباح یزدی) حذف شدند و تنها یکی از آنها (احمد جنتی) و آن هم در جایگاه شانزدهم، در جمع ۱۶ منتخب تهران قرار گرفت.

یک روز بعد از انتخابات، سایت پارسینه، حامی دولت روحانی، نوشت: "اصولگرایان باید با خود بیندیشند حالا چه توضیحی برای این نتایج قرار است ارائه کنند و پیروزی ‘لیست انگلیسی’ در پایتخت جمهوری اسلامی را چگونه قرار است توجیه کنند؟... اوج خلاقیت انتخاباتی اصولگرایان برای پیروزی بر رقیب در این انتخابات، ساختن یک پهلوان پنبه یا لولو به نام ‘لیست انگلیسی’ و ترساندن همگان از او بود. القصه از همین لولو شکست خوردند."

سه روز بعد از انتخابات، علی مطهری نماینده تهران در مجلس هم در یک برنامه زنده تلویزیونی گفت: "صاحبنظران و افرادی که در عرصه انتخابات حضور داشتند در بهترین حالت ۲۰ کرسی برای اصلاح طلبان و ۱۰ کرسی برای اصولگرایان متصور بودند." مطهری دست آمدن نتایج غیرمنتظره در انتخابات تهران را نتیجه عوامل مختلفی دانست، از جمله اینکه: "ما در روزهای قبل از برگزاری انتخابات شاهد تخریب و توهین و حتی انگلیسی خوانده شدن یک لیست و ادعای ارتباط آنان با بیگانگان بودیم که این امر موجب حساس شدن مردم و عکس المعل آنها شد."

این در حالی بود که حتی بعد از انتخابات، هنوز گروهی از محافظه کاران در حال تکرار تبلیغات قبل از انتخابات بودند. به عنوان نمونه، خبرگزاری رسا، وابسته به حوزه علمیه قم، یک هفته بعد از انتخابات مصاحبه ای از محسن سنجری مسؤول بسیج طلاب و روحانیون استان کرمان را منتشر کرد که همچنان در مورد "توطئه گری های انگلیس" در انتخابات هشدار می داد. آقای سنجری با نام بردن از مقاله "یک محاسبه؛ حذف یزدی جنتی و مصباح چگونه ممکن است"، می افزود: "این سخنان باستانی درحالی از سمت انگلیس و افراد تحت حمایت آن شنیده می شد که با کمال تاسف هیچ شخصی از سوی دولت این اقدام را به اندازه جسارتش محکوم نکرد."

خود حسین باستانی، در ۱۲ اسفند با انتشار مقاله جدیدی به تحلیل این موضوع پرداخت که محافظه کاران، چگونه "ناخواسته به شکست انتخاباتی خود در پایتخت کمک کردند". در بخشی از تحلیل آمده بود: "نوع تبلیغات سیاسی طیف موسوم به تندرو در حدوداً یک هفته مانده تا انتخابات، عرصه این رقابت را به میزانی نامتعارف دو قطبی کرد که نتیجه ای ناخواسته داشت: به طور مشخص، تحریک بخش هایی از جامعه به رأی دادن که در شرایط عادی، امکان داشت در انتخابات شرکت نکنند." تحلیل، یادآوری می کرد که در عین حال در جناح مقابل، تلاش برای حفظ یزدی، جنتی و مصباح یزدی به تلاش هایی انجامید که به ضرر آنها تمام شد؛ از جمله توزیع فهرست هایی ۶ نفره، ۷ نفره، ۹ نفره و ۱۱ نفره در میان رای دهندگان محافظه کار با هدف کمک به رای آوردن این سه نفر، که تنها نتیجه آنها سردرگمی شدید رای دهندگان همسو بود. جمع بندی باستانی این بود که "در روز انتخابات، در حالی که حامیان میانه روها به شدت منسجم رای دادند، در میان رای دهندگان جناح مقابل، وضعیت متفاوتی رخ داد: بخشی از آنها همان طور که پیش بینی می شد با رای دادن به فهرست های ۱۶ نفره، به طور ناخواسته به افزایش آرای ۷ کاندیدای مشترک با اصلاح طلبان کمک کردند (که همگی نهایتا بالاتر ازآقایان یزدی، جنتی و مصباح قرار گرفتند)، و بخشی دیگر به فهرست های کوچکتری رای دادند که معلوم نبود تنظیم آنها، بر مبنای چه منطقی صورت گرفته است."

حسین باستانی بعد از انتخابات، همچنین با انتشار پستی بر روی صفحه فیس بوک خود نوشت: "ای کاش اعضای جناح های سیاسی گوناگون بفهمند که کار یک تحلیل گر، تفسیرمنطقی پدیده هاست. اگر نتیجه تحلیل این شد که وقوع یک اتفاق به لحاظ منطق ریاضی ‘ممکن است’، به معنی اعلام موضع در مورد آن پدیده نیست."

او ادامه داد: "شما نمی توانید از کسی بخواهید یک معادله ریاضی را جوری حل کند که نتیجه اش a بشود/نشود. جواب یک معادله، یا a هست یا نیست؛ گذشته از آنکه همه سیاستمداران دنیا به مصلحت بدانند یا ندانند."