شاهد دادگاه حمید نوری: متهم فکر می‌کرد حق من این بود که اعدام شوم

استان‌وایر- شصت و پنجمین جلسه رسیدگی به اتهامات «حمید نوری»، دادیار سابق قوه قضاییه و متهم به مشارکت در کشتار مخفیانه هزاران زندانی سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ امروز دوشنبه ۲۵ بهمن‌ ۱۴۰۰ با شهادت «جعفر یعقوبی» برگزار شد.

یعقوبی، زندانی سیاسی سابق، فارغ‌التحصیل دکترای ژنتیک از «دانشگاه کالیفرنیا» در «دیویس»، از اعضای گروه‌های چپ بوده است و در جلسه پیشین این دادگاه نیز بخشی از شهادت خود را به صورت غیرحضوری ارایه کرده بود.

این زندانی سیاسی سابق در دومین جلسه شهادت خود در دادگاه گفت بعد از پایان اعدام‌های سال ۱۳۶۷، مقامات زندان فهرستی از نزدیکان زندانیان بازمانده تهیه کرده بودند و دوباره ملاقات‌های حضوری از سر گرفته شدند.

جعفر یعقوبی هم‌چنین در پاسخ به سوال دادستان که پرسید چرا در جلسه پیشین گفته بود حمید نوری به او گفته است «قسر در رفتی»، گفت: «استنباط من این بود که چون حکمم بالا بود، ایشان ناراحت بودند که من زنده مانده‌ام و فکر می‌کردند حق من این بوده است که اعدام شوم.... در آن موقع من ۳۸ سالم بود و آقایِ عباسی یک ۱۰ سالی از من جوان‌تر به نظر می‌رسید. آن چیزی که من می‌دیدم از پشت میز، این بود که او کت پوشیده بود و یک پیراهن که به اصطلاح ما می‌گوییم یقه آخوندی، یقه گرد داشت. در مورد چهره‌اش چیز بیشتری به یاد نمی‌آورم، فقط به ذهنم می‌آید که یک صورت تپل‌ مانندی داشت و مو داشت. این یادم است.»

این زندانی سیاسی سابق هویت حمید نوری را تایید کرد و در پاسخ به دادستان که از او پرسید آیا فردی که در دادگاه است، همان دادیار عباسی است که او چند نوبت برخوردش با او را در دادگاه روایت کرده است، گفت: « بله... ذهنیت من این است که آقای حمید نوری یا همان آقای عباسی، یک ۳۰ سالی مثل من مسن‌تر از آن زمان دیده می‌شوند.»

در جلسه پیشین این دادگاه که روز بیست و دوم بهمن سال جاری برگزار شد، این زندانی سیاسی سابق درباره چگونگی بازداشت خود در ایران گفت پس از پیروزی انقلاب، با امید به خدمت به مردم به ایران بازگشته بود اما در پاییز ۱۳۶۳ به اتهام عضویت در یک سازمان چپ، داشتن اسم مستعار و مخالفت با جمهوری اسلامی در تهران دستگیر و پس از هشت ماه که در زندان کمیته مشترک بود، به زندان «اوین» منتقل شد.

جعفر یعقوبی که به ۱۵ سال زندان محکوم شده بود، یک سال را در زندان «قزل‌حصار» گذراند و در آبان‌ ۱۳۶۵ به زندان «گوهردشت» منتقل شد. 

او یکی از کسانی است که در روزهای اعدام، شاهد انتقال ۲۰ زندانی بهایی به بند شش این زندان بوده و در دادگاه شهادت داد که از سرنوشت آن‌ها بی‌اطلاع است.

یعقوبی از ناصریان به عنوان دادیار زندان و مسوول زندان در دوران اعدام زندانیان نام برد و گفت «لشکری» معاون امنیتی زندان بوده است.

او هم‌چنین شهادت داد که دادیار دیگری به نام عباسی نیز در زندان گوهردشت بوده است.

این در حالی است که حمید نوری که زندانیان سیاسی جان به در برده از کشتارهای دهه ۶۰ او را به نام «حمید عباسی» می‌شناسند، در جلسات دفاعیات خود گفته هرگز در زندان گوهردشت نبوده و تنها به‌عنوان کارمند دفتری در زندان اوین مشغول به کار بوده است.

جعفر یعقوبی درباره نخستین مواجهه خود با حمید نوری به هیات دادستانی دادگاه گفت او را در سال ۱۳۶۶، زمانی که زندانیان به خاطر ممنوعیت ورزش دسته‌جمعی شلاق خورده بودند، همراه با ناصریان در بند سه زندان گوهردشت دیده است.

به گفته او، در همان روزها یک زندانی به نام «علی طاهرجویان» در زندان خودسوزی کرده بود و زندانیان در اعتراض به این اتفاق، دست به اعتصاب غذایی ۱۳ روزه زده بودند و در آن روزها نیز حمید نوری را در بند زندانیان اعتصاب کننده دیده بود.

جعفر یعقوبی در پاسخ به سوال دادستان در خصوص روزهای منتهی به اجرای احکام اعدام گفت چند ماه قبل از آن، در فروردین ۱۳۶۷ استثنائا برای اولین بار به زندانیان چپ ناهار گرم دادند. درهایی با میله‌های آهنی زدند و در وسط راهروی اصلی – بین بخش مذهبی و غیرمذهبی - یک در آهنی نصب کردند.

او هم‌چنین گفت که بعد از قبول «قطع‌نامه ۵۹۸» شورای امنیت سازمان ملل متحد از سوی ایران در سوم مرداد همان سال، «سازمان مجاهدین خلق» در غرب ایران عملیات نظامی انجام داد و همین باعث شد که برای زندانیان محدودیت ایجاد شود: «از روز جمعه هفتم مرداد شرایط ما تغییر کرد. هواخوری بسته و بهداری تعطیل و تلویزیون‌ها از بندها خارج شدند. پخش روزنامه و رادیو متوقف و ارتباط میان بخش مذهبی و غیرمذهبی زندان قطع شد.»

یعقوبی هم‌چنین شهادت داد که در تاریخ هشتم و نهم مرداد از میان کرکره پنجره‌ها شاهد انتقال دو سه گروه ۲۰ نفری از زندانیان به دست‌شویی و بیرون محوطه و حیاط بند آن‌ها بود. 

او گفت دمپایی‌هایی را دیده بود که در آن جا ریخته شده بودند و در تاریخ دهم شهریور نیز همراه با بیش از ۴۰ زندانی دیگر، به جز زندانیان بهایی، به «راهروی مرگ» منتقل شده بود.

جعفر یعقوبی در بخشی از شهادت خود در جلسه پیشین این دادگاه گفته بود که در روزهای اعدام زندانیان در زندان گوهردشت در سال ۱۳۶۷، پاسدارها سبیل او و تعداد دیگری از زندانیان را به قصد آزار تراشیده بودند و او بعد از خوردن ۲۰ ضربه شلاق برای نخواندن نماز، تصمیم گرفته‌ بود اعلام کند نماز می‌خواند اما فقط ادای نماز خواندن را در می‌آورده‌ است.

این زندانی سیاسی سابق هم‌چنین شهادت داد که یک بار هم پس از اتمام اعدام‌ها در آبان ۱۳۶۷، بدون چشم‌بند حمید نوری را در دادیاری زندان دیده بود.

یعقوبی پس از جان به در بردن از اعدام‌ها، در بهمن ۱۳۶۷به زندان اوین منتقل و در اسفند همان سال آزاد شد. او دو سال بعد با خانواده‌اش به امریکا بازگشت.

 کتاب خاطرات جعفر یعقوبی به نام‌ «بیایید گل‌ها را آب دهیم» چاپ سال ۱۳۹۰ در امریکا به زبان انگلیسی و کتاب دو جلدی «مرزهای ناشناخته مرگ و زندگی»، چاپ سال ۱۳۹۴ در آلمان به زبان فارسی در لیست مدارک کتبی دادگاه نوری قرار دارند. شاهد در کتاب خود به نام اصلی عباسی، یعنی حمید نوری اشاره کرده است.

حمید نوری، متهم به مشارکت در کشتار دسته‌جمعی زندانیان سیاسی، در آبان ۱۳۹۸، هنگام ورود به کشور سوئد بازداشت شد و جلسات رسیدگی به اتهامات او تا آوریل ۲۰۲۲ ادامه خواهند داشت.

جلسه بعدی دادگاه روز سه‌شنبه بیست و ششم بهمن ۱۴۰۰ با شهادت «سیدجلال‌الدین سعیدی» در استکهلم برگزار خواهد شد.