close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
سیاست

10 نکته درباره رابطه ایران و کره شمالی

۱۸ مرداد ۱۳۹۶
رولاند الیوت بران
خواندن در ۸ دقیقه
دیدار اکبر هاشمی رفسنجانی و خانواده‌اش از کره شمالی - سال 1360
دیدار اکبر هاشمی رفسنجانی و خانواده‌اش از کره شمالی - سال 1360
دیدار هیاتی به نمایندگی از سپاه پاسدارن از کره شمالی در سال 1360
دیدار هیاتی به نمایندگی از سپاه پاسدارن از کره شمالی در سال 1360
کیم یونگ نام«مهمان مرموز» مراسم تحلیف
کیم یونگ نام«مهمان مرموز» مراسم تحلیف

کیم یونگ نام، رئیس هیات رئيسه مجلس اعلای خلق کره شمالی، پنج شنبه ۱۲مرداد برای شرکت به در مراسم تحلیف حسن روحانی، رئيس جمهور ایران به تهران رفته است. او قرار است تا ۲۰مرداد در تهران باشد. او سال ۹۱ هم به ایران سفر کرده بود، چند روز ماند و چند سند همکاری امضا کرد، سندهایی در زمینه کشاورزی، محیط زیست و انتقال فناوری. جذاب ترین بحث اما برای کسانی که این سفر را تعقیب می کردند، بخش آخر بود: انتقال فناوری. در این میان، انتقال فناوری موشکی یکی از حاشیه برانگیزترین این حوزه ها بوده است. چنین بحثی در روزگاری که ایران بیش از هر زمان دیگر به قدرت موشکی اش در مواجهه با آمریکا می نازد و کره شمالی اش با اتکای به همین قدرت موشکی، آمریکا را تهدید می کند، می تواند مهم تر باشد. علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران که ۱۴ مرداد با کیم یونگ نام دیدار کرده، از پایداری کره ای مقابل آمریکا تمجید کرده و کیم یونگ نام هم گفته است: «ثابت شده آمریکا به کشورهایی حمله کرده که از نظر قدرت نظامی ضعیف بوده اند. ما یک قدم عقب نشینی نخواهیم کرد، اگر به تهدیدهایش ادامه دهد، تندتر هم با آمریکا برخورد خواهیم کرد.» منطق و ادبیات حرف هایش درباره مواجهه با آمریکا، شبیه آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی است. آنها فعلا به خوبی همدیگر را می فهمند و به همکاری با یکدیگر مصمم هستند. همکاری هایی که سابقه طولانی داشته است: 

۱. ابراز لطف «پیشوای بزرگ» کرهٔ شمالی‌ در سال ۱۹۷۹ به «رهبر معظم» ایران.

نخسین بار «کیم ایل سونگ»، پیشوای بزرگ کرهٔ شمالی در ماه می ۱۹۷۹ برای آیت‌الله خمینی تلگرافی می‌‌فرستد و پیروزی انقلاب اسلامی را به او تبریک می‌‌گوید. 

در ۲۵ ژوئنِ همان سال خمینی با سفیر جمهوری دموکراتیک خلق کره، «چابئونگ اوک» (Chabeong Ouk) در قم دیدار کرد. آن گونه که چابئونگ اوک می‌‌گوید، دیدار آن‌ ها به بهانه بیست و نهمین سالگرد «تهاجم ارتش امریکا علیه ملت بردبار کره» بوده است.

خمینی خواستار اخراج نیروهای امریکا از کرهٔ شمالی‌ شد. هر دو کشور ایدئولوژی های خود را بر اساس خصومت وستیز با امریکا بنا کردند ولی ایران تلاش بسیاری کرد تا روابط خود را با کشورهای «غیرمتخاصم» بهبود بخشد.

۲.  تجهیز نظامی ایران در جریان جنگ با عراق از سوی کرهٔ شمالی‌.

جمهوری دموکراتیک خلق کره در نخستین سال‌های جنگ ایران و عراق، ایران را به ازای دریافت پول و نفت، به تجهیزات نظامی مجهز می کرد. رژیم خمینی برای تجهیزات و مهمات نظامی مستأصل بود و کرهٔ شمالی‌ که روابط خوبی با سازندگان بزرگ اسلحه، از جمله اتحاد جماهیر شوروی و چین داشت، برای فروش سریع سلاح‌های ساخت شوروی به ایران، مجرای خوبی‌ به شمار می رفت.

ورود سریع سلاح‌هایی‌ که نیاز فوری به آن ها احساس می شد، موجب تقویت روحیه نیروهای پسا‌انقلابی‌ ایران شد. در «جنگ شهر‌ها» میان ایران و عراق، کرهٔ شمالی‌ ایران را به موشک‌های «اسکاد بالستیک» مجهز کرد.

۳.  دیدار حسن روحانی، رییس جمهور کنونی ایران در مقام مبلغ و مأمور سانسور، از رادیو و تلویزیون ملی‌ کرهٔ شمالی.

در سال ۱۹۸۰، در جریان سفری به پیونگ‌یانگ، روحانی به عنوان عضو «شورای سرپرستی سازمان صداوسیما»، همتاهای خود را در کمیته رادیو و تلویزیون ملی‌ کرهٔ شمالی ملاقات کرد. او با «کیم ایل سونگ» نیز دیدار داشت.از جمله وظایفی که به روحانی محول شده بود، گسترش ارتباطات نظامی با کرهٔ شمالی  بود.

۴.  نقش سفرعلی‌ خامنه ای در سال ۱۹۸۹ به کرهٔ شمالی در رهبر شدنِ او.

در سال ۱۹۸۹، رهبر فعلی ایران، علی‌ خامنه ای در مقام رییس جمهور وقت، به کرهٔ شمالی سفر کرد. در زندگی‌ نامهٔ رسمی‌ خامنه‌ای، از فرزند روح الله خمینی، «احمد» نقل می‌‌شود که پدرش خامنه‌ای را پس از آن سفر به عنوان جانشین خود انتخاب می‌‌کند:«وقتی‌ آیت‌الله خامنه‌ای در کرهٔ شمالی بود، مرحوم امام گزارش‌های تلویزیونی سفر ایشان، خیل انبوه مردمی که به استقبال ایشان آمده بودند وهم‌چنین سخنان و مناظرات عالی‌ ایشان را تماشا می‌‌کردند. آن گاه امام فرمودند که آیت‌الله خامنه‌ای حقیقتاً شایستگی رهبری را دارند.»

۵. ایران و کرهٔ شمالی مزارع دوستی‌ به هم تقدیم کردند.

پس از مرگ کیم ایل سونگ، دیدارهای دو جانبه کم رنگ تر شد ولی‌ روابط فرهنگی‌ دو کشور در هیأت «انجمن دوستی‌ ایران‌ - کره» (Iran-Korea Friendship Association ) ادامه یافت؛ انجمنی که با کمک «محسن رفیق دوست»، رییس سازمان بنیاد مستضعفان در سال ۱۹۹۵ تأسیس شد. 

در سال ۱۹۹۶، ایران و کرهٔ شمالی مزارع دوستی‌ را به روی هم گشودند. ایران «شرکت کشاورزی و دامپروری مگسال» (Magsal Agricultural and Animal Husbandry Farm) در قزوین را «مزرعه دوستی‌ ایران و جمهوری دموکراتیک خلق کره» نامید و کرهٔ شمالی نیز«مزرعه همکاری جمهوری دموکراتیک خلق کره و ایران» در منطقهٔ «موندوک» را (Mundok) راه اندازی کرد. 

در پی‌ سفر خامنه ای و نیز سفرهای کیم ایل سونگ و کیم جونگ ایل، هر ساله مناسبات و مبادلات فرهنگی‌ میان دو کشور انجام می‌‌شد. 

۶. همه مقامات ایران، کره شمالی‌ را دوست ندارند.

در سال ۲۰۰۶ «محسن رضایی»، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و فرمانده پیشین سپاه پاسداران که خود در سال ۱۹۹۳به پیونگ‌یانگ سفر کرده بود، ایران را از رابطه با کره شمالی‌ بر حذر داشت. او هشدار داد که اگر ایران می‌‌خواهد از نظر بین المللی، موضعی مرتجعانه و از نظر داخلی‌، سیاست‌ کساد و رکود را در پیش بگیرد، همکاری با کرهٔ شمالی بهترین گزینه است.

گرچه کرهٔ شمالی‌ از «حق فن آوری صلح آمیز هسته ای» ایران دفاع کرده است اما برخی‌ از مقامات ایران با مقایسه برنامه‌ های هسته‌ای دو کشور مخالف هستند؛ برای نمونه، در سال ۲۰۱۰ «غلامعلی‌ خوشرو»، معاون پیشین امور بین‌الملل وزارت امور خارجه ایران این شباهت ها را زیر سؤال برد: «کرهٔ شمالی‌ از "پیمان‌نامه منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای" بیرون آمده، از آن پیروی نمی کند و دلش نمی‌‌خواهد به آن باز گردد و حتی بمب اتمی ساخته... . کرهٔ شمالی کشور‌های دیگر را تهدید می‌‌کرده ولی‌ در چند سال گذشته، این ایران بوده که هدف حمله و تهدید کشورهای دیگر قرار گرفته است.»

۷. اولین مسجد را در کره شمالی‌ ایران ساخت.

در سال ۲۰۱۳ تصاویر ماهواره‌ای، ساختمان عظیم سفارت ایران در پیونگ‌یانگ را نشان دادند که درست در مرکز آن، نخستین مسجد کرهٔ شمالی‌ قرار گرفته است؛ یکی‌ از تنها پنج مکان مذهبی‌ در پایتخت این کشور. قابل توجه‌ترین نکته در عکس، نه مسجد که عظمت مجموعه است.

۸. وجود شایعه ها در مورد آزمایش‌های نظامیِ مشترک کرهٔ شمالی و ایران.

پرسش امریکا این است که آیا ایران از آزمایش‌های وسیعِ موشکیِ کرهٔ شمالی نفعی برده است یا نه. شایعه های جدی‌ وجود دارد مبنی بر این که کرهٔ شمالی در آزمایش‌های نظامیِ موشک‌های بالستیک، میزبان مهندسان، دانشمندان و مقامات نظامی ایرانی‌ بوده است و برعکس.

«جان ولفستال» (Jon Wolfsthal) از «مرکز جیمز مارتین در مطالعات منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای» که خود به مدت سه‌ سال در کاخ سفید، مشاور ویژه «ژوزف بایدن» (Joseph Biden)، معاون رییس جمهور در امور امنیت هسته‌ای بوده، می پرسد کرهٔ شمالی‌ -که تا کنون چندین بار آزمایش اتمی انجام داده - آیا اطلاعات و دانش این کار را در اختیار ایران هم گذاشته است؟ آیا از آن جا که مهارت‌های فنی‌ کرهٔ شمالی‌ به پای ایران نمی‌رسد، ایران به کرهٔ شمالی در تکمیل برنامهٔ غنی سازی اورانیوم کمک می‌‌کند؟

۹. امریکا، کرهٔ شمالی‌ را حتی از ایران هم کم‌تر دوست دارد.

«جورج بوش» در سخنرانی اجلاس سازمان ملل در سال ۲۰۰۲، کرهٔ شمالی، ایران و عراق را به تلاش برای دست یابی‌ به سلاح‌های کشتار جمعی، بدرفتاری با مردم خود و به عنوان اعضای «محور شرارت»، به تهدیدی برای صلح جهانی‌ متهم کرد.

با این که توصیف بوش باعث شد که ایران و کرهٔ شمالی‌ در نگرش‌های ضد امریکایی خود با یک‌دیگر شریک شوند ولی‌ امریکا در حال حاضر به کره شمالی‌ علاقه کم‌تری نشان می‌‌دهد.
در فوریه سال ۲۰۱۴، شرکت نظرسنجی «گالوپ» (Gallup) کرهٔ شمالی را منفورترین کشور از نظر امریکایی‌ها اعلام کرد و گزارش داد که این کشور جایگاهی را که ایران از سال ۲۰۰۴ به خود اختصاص داده بود، از آنِ خود کرده است.

۱۰. ایران اعتبار خود را در صحنه جهانی‌ به قیمت کرهٔ شمالی بهبود می‌‌بخشد.

اگرچه همکاری‌های گسترده ای میان ایران و کرهٔ شمالی وجود داشته و در حوزهٔ نظامی شریک هم بوده اند اما متحدان جدی برای هم محسوب نمی‌‌شوند. ایران طبقه متوسط بزرگی‌ دارد و از زیرساخت های پیچیده ای برخوردار است و به ویژه به دلایل اقتصادی، به موضع جهان در مورد خود اهمیت خاصی می دهد. از سوی دیگر، به گفته «علیرضا نادر» از «مؤسسه تحقیقاتی رند» (Rand Corporation)، کرهٔ شمالی دولت توتالیتاری است که ابایی ندارد اگر شهروندانش از گرسنگی جان دهند.

نادر بر این نظر است که اگرچه کرهٔ شمالی‌ مایل است روابط نزدیک خود را با سپاه پاسداران ایران حفظ کند، برای دولت حسن روحانی پیشنهاد‌های چندانی در آستین ندارد چون دولت روحانی در پی‌ِ پیشرفت اقتصادی و روابط محکم بین المللی است: «روحانی بر تقویت روابط با دولت‌های عربِ منطقه، اروپا و حتی احتمالاً امریکا و کشورهای آسیایی مانند چین، ژاپن، هند و کرهٔ جنوبی متمرکز است. کرهٔ شمالی‌ ته فهرست قرار دارد.»

--------------------------------

منابع:
 
«استیون دیتو» (Steven Ditto)، عضو تحقیقاتی‌ «مؤسسه سیاست خاورمیانه واشنگتن» (Washington Institute for Near East Policy).
«ژوزف برمودز» (Joseph Bermudez)، تحلیل‌گر. او در مورد ارتش و توان نظامی کره شمالی برای اعضای ارتش امریکا و سازمان اطلاعاتی نیروی دریایی بریتانیا سخنرانی و تدریس کرده است.
«دیلیپ هیرو» (Dilip Hiro)، نویسندهٔ کتاب «طولانی‌ترین جنگ: اختلاف نظامی ایران و عراق».
«بروس بشتول» (Bruce Bechtol)، افسر سابق اطلاعاتی امریکا و نویسنده کتاب «رژ قرمز»(Red Rogue).
«علیرضا نادر»، «مؤسسه تحقیقاتی رند» (Rand Corporation).

ثبت نظر

گزارش

جوشکار بهایی در پیاده رو

۱۸ مرداد ۱۳۹۶
ماهرخ غلامحسین پور
خواندن در ۵ دقیقه
جوشکار بهایی در پیاده رو