معاملات بابک زنجانی و سپاه به روایت خودش

از شنبه 9 آبان تاکنون، بابک زنجانی، متهم ردیف اول پرونده فساد نفتی در هشت جلسه دادگاه مقابل قاضی ابوالقاسم صلواتی قرار گرفته تا دفاعیه خویش را قرائت کند. دفاعیه ای که امروز اعلام شد از 200 صفحه به 161 صفحه کاهش یافته و تنها 15 صفحه آن باقی مانده که قرار است در جلسه دوازدهم رسیدگی به این پرونده که شنبه 30 آبان برگزار می شود، قرائت شود.

بابک زنجانی در طول هفت جلسه گذشته، بارها به نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اشاره و از معاملات اقتصادی اش با این نهاد نظامی سخن است. بیش از بیست هزار کلمه دفاعیات بابک زنجانی در خبرگزاری فارس وابسته به سپاه منتشر شده و سپاه پاسداران تاکنون واکنشی به ادعای او نشان نداده است.

نخستین معامله ای که بابک زنجانی به آن اشاره کرد، در خارج از جلسات دادگاه هم مطرح شده بود. او در نامه ای که به نمایندگان مجلس نوشته و تنها 5 صفحه اش منتشر شده، به خرید جرثیقل برای قرارگاه خاتم الانبیاء سپاه و قرض دادن به یک مجموعه وابسته به این قرارگاه اشاره کرده است: "آقایان، من به قرارگاه خاتم الانبیاء سپاه قرب نوح بیش از 200 میلیون یورو پول قرض دادم و 2 سال طول کشید تا آن را پس گرفتم و کماکان 30 میلیون یورو طلبکارم. آقایان، من جرثقیل‌های غول پیکر برای سپاه خریدم و در اختیار مسئولین گذاشتم."

قرارگاه قرب نوح سال 87 تاسیس شده و اکنون سردار بهروز ابراهیمی در راس آن نشسته است. رستم قاسمی، وزیر نفت دولت احمدی نژاد که در پرونده بابک زنجانی نام او به مطرح شده نیز روزگاری مسئولیت این قرارگاه را بر عهده داشته است. این قرارگاه، یک مجموعه فنی اقتصادی بزرگ وابسته به قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء سپاه است. این قرارگاه در زمینه های نفت، پتروشیمی، ساخت سازه های دریایی، کشتی سازی و ساخت تونل فعال است.

اما این تنها مورد پول قرض دادن نبوده است. او در جلسه یازدهم هم توضیح داده است: «قبل از مشارکت با بانک ملت بیش از 300 میلیون یورو در شعبه ارزی بانک ملت کیش در سال 87 داشتم که 100 میلیون یورو به مجموعه سپاه قرض دادم و 200 میلیون یورو برایم ماند.»

به نظر می رسد محدوده فعالیت های بابک زنجانی با قرارگاه خاتم الانبیاء در حوزه نفت بوده است. او در جلسه دادگاه با اشاره به معاملات نفتی خویش می گوید: «با قرارگاه خاتم همکاری داشتم و دیدم که شرکت ملی نفت عیناً برات‌هایی را برای خرید کالاهایی صادر کرده است.» بَرات، سندی است که بر اساس آن شخصی به شخص دیگری امر می‌کند مبلغی در وجه یا حواله کرد شخص ثالثی در موعد معینی بپردازد.

بابک زنجانی همچنین در بخش دیگری از دفاعیات خویش به روابط با سپاه اشاره کرده، روابطی که محدود به نفت نشده: «اداره خزانه‌داری وزارت نفت به دلیل بدهی سپاه، به دنبال من بود و به همین خاطر با آقای (د) به سوئیس سفر کردم، من از سپاه طلبکار بودم و به همین خاطر هم به من حواله داده بودند. من در ارتباط با واردات دارو و گوشت و مرغ با سپاه همکاری داشتم و چون در بین حساب و کتاب‌هایمان از سپاه طلبکار بودم که یک کشتی به مبلغ 103 میلیون دلار به من دادند.»

بابک زنجانی هم روابطی با بانک انصار وابسته به بنیاد تعاون سپاه داشته است. روابطی که با همکاری یک شرکت لبنانی صورت گرفته است. این شرکت مکاتبات لازم را برای الحاق شرکت سورینت، هلدینگی که بابک زنجانی مالک آن است، به شرکت سوئیفت در سال 87 انجام می دهد و در ایران « بانک‌ها را ترغیب می‌کند که گروهی درست کنند و شرکت سورینت را به آن دعوت کنند ... برای اینکار ابتدا به سراغ دو بانک سامان و توسعه صادرات می‌رود اما وقتی این دو بانک امتناع می‌کنند بانک انصار این پیشنهاد را می‌پذیرد و گروه را تشکیل می‌دهد.»

سوئیفت یا «جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی» به عنوان یک شرکت خصوصی، شبکه ای جهانی برای تبادل اطلاعات بین بانکی فراهم می کند. این شرکت از 25 اسفند 1390 به دلیل تحریم های اتحادیه اروپا از ارائه خدمات به بانک و موسسات مالی ایرانی خودداری کرد.

پرونده دیگر روابط سپاه و بابک زنجانی به هواپیمایی قشم ایر باز می گردد. بابک زنجانی درباره این پرونده گفته است: «سال 85 هواپیمایی قشم ایر را از سپاه خریدم. این شرکت هواپیمایی در اختیار سپاه بود اما پس از اینکه هواپیمایش سقوط کرد و تعدادی از فرماندهان سپاه به شهادت رسیدند به این نتیجه رسیدند که آن‌را واگذار کنند و پس از آن بود که هواپیمایی قشم به من واگذار شد.»

به نظر می رسد اشاره بابک زنجانی به حادثه هوایی 6 آذر 1385 باز می گردد که در جریان آن، یک فروند هواپیمای آنتونوف 74 متعلق به سپاه در فرودگاه مهرآباد سقوط کرد. در این حادثه 36 نفر کشته و 2 نفر زخمی شدند. 19 دی 1384 نیز یک هواپیمای فالکن-20 متعلق به سپاه پاسداران در شمال غرب ایران سقوط کرد و برخی از مقامات ارشد سپاه، از جمله احمد کاظمی، فرمانده نیروی زمینی سپاه، کشته شدند.

قشم ایر اکنون به عنوان یکی از زیرمجموعه های هلدینگ سورینت فعال است و 21 هواپیما دارد. بابک زنجانی، 12 تیرماه 92، در مراسم رونمایی از 17 فروند هواپیمای قشم ایر گفته بود: « در سال 88 این شرکت هواپیمایی را از یکی از شرکت های زیر مجموعه سپاه پاسداران خریداری کردیم که 4 میلیارد تومان بدهی به اداره امور مالیاتی و تامین اجتماعی داشت.» تفاوت سه ساله بین زمان خرید قشم ایر در وب سایت این شرکت هواپیمایی اینطور توضیح داده شده است: « در سال 1385 مالکین قشم ­ایر تصمیم به واگذاری شرکت نمودند و در نهایت در سال 1388 شرکت هولدینگ توسعه سورینت قشم مالک این شرکت گردید.»

آخرین پرونده مطرح شده درباره سپاه اما قرارداد ساخت پل صدر در تهران است. قراردادی که سه جانبه بوده، بین شهردای، سپاه و بابک زنجانی، یک قرارداد 900 میلیون دلاری: « همزمان با ایامی که پل صدر را می‌ساختیم قرارداد سه‌جانبه‌ای بین من و قرارگاه خاتم و شهرداری به امضا رسید. قرار بر این بود که من سرمایه‌گذاری کنم، قرارگاه خاتم کار ساخت و ساز را انجام دهد و شهرداری هم سر پروژه باشد. [شهرداری] در زمانی که باید پول را پرداخت می‌کردند گفتند پول نداریم و به جای آن تراکم یا ملک می‌دهیم.»

بابک زنجانی در نامه اش به نمایندگان مجلس نوشته بود: «من با این سیستم، پل صدر را سرمایه‌گذاری کردم و واردات قطعات آن را انجام دادم و بعد از 2 سال به جای پولم، تراکم به من دادند و مجبور به ساخت پروژه ایران زمین شدم.»  این پروژه در زمینی به مساحت 313 هزار متر مربع قرار بود ساخته شود. بابک زنجانی در دادگاه ارزش زمین را 2760 میلیارد تومان اعلام کرده است: «ما با وزیر نفت توافق کردیم که 15 اردیبهشت 92 پول‌ها را از تحریم بیرون بیاورم و ملک ایران زمین را هم به عنوان تضمین در اختیارشان گذاشتم. یک هیات 3 نفره که یکی از آنها یکی از وزرای سابق بود، ملک را 2760 میلیارد تومان قیمت گذاری کرد، من گفتم بی‌انصافی است چون این ملک بیشتر می ارزد.»

وزارت نفت که اکنون قرار است برای دریافت بدهی هایش، مالک زمین شود اعتقاد دارد که زمین 740 میلیارد تومان بیشتر ارزش ندارد. رسول کوهپایه‌زاده وکیل بابک زنجانی درباره قیمت این ملک گفته است: «در نهایت یک هیأت 3 نفره کارشناسی این ملک را یک هزار و 600 میلیارد تومان ارزیابی می‌کنند. طلبکار و بدهکار توافق کردند که زمین جای رقم بدهی برداشته شود.»

ماجرای ملک ایران زمین به سپاه مربوط نمی شود و در واقع دستاورد یکی از معاملات بابک زنجانی با قرارگاه خاتم الانبیاء محسوب می شود. با این حال، اعداد و ارقام مطرح در این پرونده می تواند یک نشانه هدایتگر باشد درباره حجم معاملات مالی بین سپاه و بابک زنجانی؛ از قدیم گفته اند که مشت، نمونه خروار است.