close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
سیاست

حماس و آغوش همیشه باز جمهوری اسلامی

۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۳
مرجان نمازی
خواندن در ۷ دقیقه
حماس و آغوش همیشه باز جمهوری اسلامی

توافق دو سازمان اصلی و رقیب در فلسطین برای تشکیل دولت وحدت ملی با استقبال دولت حسن روحانی مواجه شده است اما مشخص است که در این زمینه دیگر نهادهای اصلی قدرت در ایران یعنی رهبر و  سپاه پاسداران دست برتر را در تصمیم گیری دارند.

از زمان پیروزی حماس در انتخابات پارلمانی سال 1386، و انتخاب هنیه به عنوان نخست وزیر فلسطین، دو طرف وارد نزاعی خونبار شدند. در وهله اول این نزاع به صورتی جنگی داخلی با صدها کشته به جلو رفت و بعد از پایان خونریزی ها ، هر یک از دو جناح بخشی از سرزمین فلسطین را برای حکمرانی انتخاب کرد. فتح بر کرانه غربی حاکم شد و حماس نیز غزه را در چنگ گرفت.

الکس رضا خبرنگار ساکن بیت الحم به ایران وایر می گوید وقایع اخیر در سیاست منطقه باعث شده است که عرصه سیاسی در فلسطین نیز بالطبع با تغییرات رویرو شود :" کودتای تابستان گذشته در مصر باعث ایزوله شدن حماس ، مسدود شدن تردد در نوار غزه و افزایش رنج فلسطینی ها در آن منطقه شده است. از همین رو شکست مذاکرات اسرائیل و فلسطین ، حاکمیت فلسطین را در موقعیت ضعف قرار داده و از همین رو توافق حماس و فتح می تواند با برخورداری منافع مشترک برای هر دو طرف قال درک باشد."

گزارشگر آژانس خبری مان در خصوص نقش ایران در چنین توافقی می گوید :"از سال گذشته شایعاتی در خصوص تشویق ایران به توافق دو طرف وجود داشته است.اما این بخشی از استراتژی بزرگ تر ایران در برقراری رابطه با حماس و جهاد اسلامی است."

الکس رضا باور دارد که " حمایت ایران از توافق وحدت و در پی آن تشکیل جبهه ای متحد برای مقاومت در برابر اسرائیل منطقی به نظر می آید. همزمان توافق وحدت به صورت بالقوه باعث می شود که حماس از حملات موشکی بیشتر به اسرائیل دست بکشد و این می تواند برای حسن روحانی مقبول باشد، چرا که او می خواد در چشم آمریکایی ها به عنوان مشوق "اعتدال" در میان متحدان ایران دیده شود."

یک تحلیل گر مسائل خاورمیانه در تهران به ایخامنه و مذاکرات صلح متوقف شد. چیزی که کاملا مطلوب بخش های اقتدارگرا بود. دولت احمدی نژاد هم که اساسا سیاست خارجی خود را بر نابودی اسرائیل تبلیغ می کرد از فروریختن همه چیز در فلسطین استقبال کرد و رابطه با حماس نیز به شدت تقویت شد."

به باور او جمهوری اسلامی احساس می کرد حالا یک نیروی واقعی با قدرت معین و مشخص در فلسطین دارد که ممکن است به یک "حزب الله اهل تسنن" در منطقه تبدیل شود.

زمستان 87 نیز تهران در جنگ 22 روزه میان اسرائیل و حماس تمام قد از شبه نظامیان اسلام گرای فلسطین حمایت کرد و اجازه هر گونه اظهارنظر داخلی در خصوص انتقاد از این حمایت ها منتفی کرد. برای نمونه روزنامه کارگزاران، متعلق به غلامحسین کرباسچی و نزدیک به علی اکبر هاشمی رفسنجانی، تنها به دلیل انتشار بخشی از بیانیه تحکیم وحدت که این موضع گیری را ملامت می کرد، توقیف شد.

آیت الله خامنه ای در جریان سخنرانی 14 بهمن سال 90 صراحتا تاکید کرد که تهران در جنگ سال 87 میان حماس و اسرائیل به نفع اسلام گرایان فلسطینی وارد عمل شده است :" "ما هر جا دخالت کنیم صریحا می‌گوییم همچنانکه به علت ضدیت با غده سرطانی رژیم صهیونیستی، در دو جنگ پیروزمند ۳۳ روزه و ۲۲روزه دخالت کردیم و از این پس نیز هرجا هر ملتی یا گروهی با رژیم صهیونیستی مبارزه و مقابله کند ما به او کمک می کنیم و هیچ ابایی هم از گفتن این مسئله نداریم."

پاییز سال 91 مشخص شد سپاه پاسداران برای آنکه به دلیل محاصره غزه نمی تواند به شبه نظامیان حماس "ماهی" ارسال کند تصمیم گرفته است به آن ها "ماهیگیری" بیاموزد. سردار محمد علی جعفری فرمانده سپاه پاسداران به صراحت گفته بود :" به دلیل محاصره غزه، ما نمی‌توانیم به آنجا سلاح بفرستیم اما تجربیات خود را برای ساخت موشک فجر۵ در اختیارشان گذاشتیم و امروز انبوهی ازاین موشک در حال ساخت و تولید است."

موشک‌های فجر۵ بردی در حدود ۷۵ کیلومتر دارد که فاصله ۶۰ کیلومتری غزه تا تل آویو ـ پایتخت اسرائیل ـ را پوشش می دهد.

علی لاریجانی ، رئیس مجلس پا را از این هم فراتر گذاشت و اساسا اعلام کرد جمهوری اسلامی "مفتخر" است که به گروهی که از سوی ایالات متحده و اتحادیه اروپا یک سازمان "تروریستی" شناخته می شود کمک کند :" ما با افتخار اعلام می‌کنیم که از ملت فلسطین و حماس حمایت کردیم ."

روند حوادث نشان داد حماس کمک های تهران را با جان و دل قبول می کند، اما تضمیمی نمی دهد منافع جمهوری اسلامی در منطقه را پیش گیرد.

برای نمونه علی رغم کشته شدن نزدیک به 300 هزار نفر از سربازان ایرانی در جنگی که صدام حسین با تجاوز به مرزهای غربی ایران آغاز کرد، حماس با وجود دریافت صدها میلیون دلار پول از ایران باز هم ترجیح داد پس از اعدام رهبر سابق حزب بعث در سال 85 عمیقا نسبت به مرگ وی همذات پنداری کند. در آن زمان سماعيل رضوان، سخنگوی جنبش حماس از آنچه سکوت جهان عرب در برابر اعدام صدام حسين خوانده ابراز شگفتی کرده و اعدام صدام حسين را نمادی از به قتل رساندن آن دسته از نظامهای عربی دانست بود که به آمريکا نه بگويند. حماس همچنین سه روز عزای عمومی در فلسطین اعلام کرد هواداران آن در سوگ صدام حسین برای او در شهرهای فلسطینی خیمه عزا به پا کردند.

 بزنگاه جنگ داخلی در سوریه هم نشان داد ، حماس با وجود دریافت صدها میلیون دلار از  تهران، نه تنها حاضر نیست در جریان خیزش های انقلاب و بعد جنگ داخلی در سوریه به نفع بشار اسد – رئیس جمهور سوریه و متحد اصلی تهران در منطقه- موضع گیری کند ، بلکه اساسا به دشمن او نیز بدل شده است.

در بدو امر ، حمایت لفظی حماس از انقلاب سوریه در سال 90، از سوی تهران به عنوان معذوریت قابل درک این سازمان برای از دست ندادن متحدانش در خلیج فارس تعبیر شد. اما پس از آنکه خالد مشعل تصمیم گرفت در اعتراض به کشتار شهروندان سوری توسط ارتش بشار اسد، مقر اصلی حماس را از دمشق به دوحه منتقل کند، رهبران جمهوری اسلامی دریافتند حماس از پشت به آن ها خنجر زده است. اسکان حماس در قطر، کشوری که در کنار عربستان آشکارا از شورشیان سوری حمایت می کرد و خواستار سقوط اسد بود، برای تهران شوکه کننده بود.

چند ماه بعد مشعل در مراسمی بزرگ در غزه، پرچم انقلابیون سوریه را بالا برد. اوایل تیرماه سال گذشته نیز حماس از حزب الله لبنان خواست نیروهایش را از سوریه خارج کند.

در این میان دولت بشار اسد که با چندین جبهه از شورشیان در حال درگیری است اعلام کرد اعضای حماس نیز وارد جنگ علیه نیروهای وی شده اند. حماس حضور جنگجویان وابسته به این سازمان را در جنگ داخلی سوریه تایید کرد با این پرانتز که آن ها به طور مستقل علیه بشار اسد می جنگند.

اوضاعی که ظاهرا دیگر از حد تحمل تهران فراتر رفت. روزنامه بریتانیایی دیلی تلگراف با انتشار گزارشی اعلام کرد ایران برای تنبیه حماس  بخش اعظم کمک های مالی اش به این گروه ( حدودا 300 میلیون دلار در سال) را قطع کرده است.

همزمان سیاست های رجب طیب اردوغان، به ویژه بعد از وقایع سوریه باعث متمایل شدن حماس به سوی آنکارا در سال های اخیر شده بود. از سوی دیگر حمایت عربستان سعودی از کودتای ارتش مصر و بعد استفاده از مشت آهنین علیه اخوان المسلمین مصر – که حامی قدرتمندی برای حماس به شمار می آمد-  منجر به این شد تا اسلام گرایان فلسطینی تصور کنند خاندان آل سعود نیز دوست مطمئنی آن ها نخواهد ماند.

احتمالا از همین رو است که حماس برای بهره مندی دوباره از این منبع مالی سرشار ظاهرا تصمیم گرفته است قدری در سیاست خود در قبال اوضاع سوریه – که شرایطش به نفع اسد در حال چرخش است-  تجدید نظر کند. برای نمونه حمد یوسف - یکی از مشاوران سابق اسماعیل هنیه - می گوید حماس مشتاق است روابط با ایران را بهبود بخشد چرا که دو طرف شرکای استراتژیکی هستند و با هم توافق کرده اند که با تفاهم نسبت به جایگاه یکدیگر در مسائل مورد اختلاف مانند سوریه برخورد کنند.

حضور خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران برای حضور در مراسم ترحیم فرمانده سپاه قدس نیز اقدامی برای دلجویی حماس از قاسم سلیمانی تعبیر شد. سرداری که گفته می شود نفر نخست جمهوری اسلامی در تعیین سیاست های استراتژیک نظام در خاورمیانه به حساب می آید.

یک تحلیل گر ساکن تهران به ایران وایر گفت : "جمهوری اسلامی اساسا همیشه مایل است در سیاست داخلی فلسطین در قبال اسرائیل نقش آفرین باشد و هیچ نیرویی در آن سرزمین جز حماس وجود ندارد که بتواند سیاست های ایران در قبال اسرائیل را تا حدی به جلو ببرد. تهران تصور می کند تشکیل دولت ائتلافی در فلسطین ترمز صلح با اسرائیل را کاملا می کشد."

ثبت نظر

استان آذربایجان شرقی

مرتضی اصغری درس مهربانی هم می دهد

۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۳
شهرام رفیع زاده
خواندن در ۲ دقیقه
مرتضی اصغری درس مهربانی هم می دهد