یک میلیارد دلار غرامت درخواستی جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی

با تسلیم شکایت جمعی از خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی ساقط‌شده در تهران که به کشته شدن همه ۱۷۶ تن سرنشینان آن منجر شد، پرونده مسوولیت حقوقی دولت جمهوری اسلامی ایران در این فاجعه وارد فاز تازه‌ای شد.

 پیش‌تر ایران‌وایر در گزارشی اشاره کرده بود که امکان شکایت خانواده‌های قربانیان در کشورهای ایران، کانادا، اوکراین، سوئد، افغانستان، بریتانیا و آلمان وجود دارد. در این گزارش جزییات شکایت جمعی خانواده قربانیان هواپیمای اوکراینی به دادگاه انتاریوی کانادا را می‌خوانید.

***

روز جمعه، چهارم بهمن‌ماه، «علی‌اصغر گرجی»، عموی «پونه گرجی» از قربانیان پرواز ناتمام، در صفحه فیس‌بوک خود از تشکیل پرونده قضایی علیه جمهوری اسلامی و شماری از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دادگاه انتاریوی کانادا خبر داد.

پونه گرجی (۲۵ ساله) و همسرش «آرش پورضیایی» (۲۶ ساله)، برای برگزاری مراسم ازدواج خود به ایران رفته بودند. آن‌ها تنها سه روز پس از عروسی در فاجعه شلیک پدافند سپاه به هواپیمای اوکراینی جان باختند.

علی‌اصغر گرجی، عموی پونه گرجی اتهام مقامات بلندپایه جمهوری اسلامی ازجمله «آیت‌الله علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی و شماری از فرماندهان سپاه ازجمله سردار «محمد سلامی»، فرمانده سپاه پاسداران را «ارتکاب عمدی جنایت تروریستی» از سوی آن‌ها عنوان کرده است.

او از دیگر خانواده‌های قربانیان شلیک به هواپیمای اوکراینی خواسته، با اطمینان از فاش نشدن هویت آن‌ها به این شکایت بپیوندند. علی‌اصغر گرجی همچنین از کسانی که اطلاعاتی پیرامون شلیک عمدی به هواپیما دارند، خواسته که با او تماس بگیرند. او هم‌چنین نوشته که یک کنفرانس مطبوعاتی بین‌المللی نیز به‌زودی در این زمینه برگزار خواهد شد.

موافقت جمهوری اسلامی با شکایت خانواده‌های قربانیان پرواز

 در پیگیری نخست پرونده شلیک دو موشک به هواپیمای اوکراینی، گفته شد که بر اساس مقررات بین‌المللی هوانوردی که ایران هم آن را پذیرفته است، شکایت افراد زیان‌دیده یا خانواده‌های آن‌ها برای جبران خسارت، به اختیار خودشان است. افراد مصدوم یا خانواده‌های کسانی که جان خود را در حادثه هوایی ازدست‌داده‌اند، می‌توانند به دادگاه کشور محل سقوط، کشور محل اقامت دایم خود یا کشوری که شرکت هواپیمایی در آن ثبت شده است، شکایت کنند.

در شکایت‌نامه‌ای که علی‌اصغر گرجی، عموی پونه گرجی، از قربانیان حادثه هواپیمای اوکراینی تصویر آن را در صفحه فیس‌بوک خود منتشر کرده، یک میلیارد دلار به‌عنوان کل مبلغ خسارت تخمینی شاکیان اعلام شده است.

علاوه بر این مبلغ، در شکایت بازماندگان هواپیمای اوکراینی، شاکیان خواستار «پرداخت غرامت سنگین تنبیهی»، به مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار به خاطر «رفتار غیرانسانی در ساقط کردن عمدی و یا غیرعمدی هواپیما» از سوی جمهوری اسلامی شده‌اند.

مشخص نیست که چه تعداد از بازماندگان مسافران ایرانی-کانادایی این پرواز در این «شکایت گروهی»، شرکت دارند. در این شکایت همچنین، با استناد به اخبار رسمی منتشرشده در مورد شلیک دو موشک به هواپیما، شاکیان مدعی شده‌اند سیستم «پدافند هوایی جمهوری اسلامی هیچ استاندارد احتیاطی را هنگام شلیک موشک‌ها از پایگاه تهران رعایت نکرده است.»

بر همین اساس، شاکیان مجموعه حکومت جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران را به «حمایت از تروریسم» متهم کرده است. مسوولیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این شکایت به‌عنوان نهادی که پروازهای نظامی را در کنترل خود دارد عنوان شده است.

نام سرلشکر سید «عبدالرحیم موسوی» فرمانده ستاد کل ارتش جمهوری اسلامی و فرمانده قرارگاه پدافند هوایی این نیروی نظامی هم در میان متهمان حادثه شلیک موشک به هواپیمای مسافربری اوکراینی دیده می‌شود.

«سردار محمدباقری»، فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی هم از دیگر متهمان این پرونده در دادگاه ایالت انتاریوی کاناداست که به همراه سردار «امیرعلی حاجی‌زاده»، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران که به دلیل نقش آن‌ها در جان باختن همه ۱۷۶ سرنشین پرواز تهران به کی اف، به «حمایت از تروریسم» متهم شده‌اند.

«عمد یا غیرعمد»؛ شلیک به هواپیمای اوکراینی «عمل تروریستی» است

در بخش دیگری از این شکایت‌نامه دوباره تأکید شده، شلیک دو موشک به هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷ از سوی قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا ارتش جمهوری اسلامی، چه به‌صورت عمد و یا غیرعمد، یک عمل تروریستی به شمار می‌آید.

بااینکه مقامات جمهوری اسلامی پیش از این بارها بر ناآگاهانه بودن اقدام به شلیک موشک به هواپیمای اوکراینی تاکید کرده بودند، «ابوالفضل موسوی بیوکی» نایب‌رییس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی اخیرا از سه بار مجوز گرفتن این هواپیما از پدافند هوایی برای پرواز خبر داده است.

روز شنبه، پنجم بهمن‌ماه هم «محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی هم در گفتگو با نشریه آلمانی«اشپیگل»، به دلایل«سیاسی» و«فنی»، برای متوقف نکردن پرواز هواپیمای مسافربری اوکراینی در شب عملیات حمله به پایگاه نظامی آمریکایی«عین الاسد» در عراق اشاره کرده است.

در شکایت‌نامه شماری از نزدیکان قربانیان هواپیمای اوکراینی همچنین به رای دادگاه استیناف دادگاه ایالتی انتاریو در سال ۲۰۱۷ اشاره شده است. بر اساس این رای، وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی به دلیل اقدامات تروریستی این حکومت از ابتدای دهه ۸۰ میلادی تا ابتدای هزاره جدید میلادی، به پرداخت یک میلیارد دلار خسارت محکوم شد.

به گفته برخی حقوق‌دانان، شاکیان پرونده شکایت از جمهوری اسلامی به خاطر منفجر کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی برای اثبات تروریستی بودن این اقدام مسیر دشواری را در پیش دارند.

به گفته علی‌اصغر گرجی، عموی پونه گرجی از کشته‌شده‌های این سانحه هوایی، نزدیکان مسافران جان‌باخته این پرواز برای ارائه شکایت در دادگاه بین‌المللی جنایی هم مصمم هستند.

در جریان حمله نیروی دریایی آمریکا به هواپیمای مسافربری «ایرباس» ایران بر فراز خلیج‌فارس هم ایران از ایالات‌متحده به دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت کرد؛ اما با معلوم شدن احتمال زیاد محکومیت امریکا، این کشور پیشنهاد جبران خسارات خارج از دادگاه را داد. پیشنهاد پرداخت خسارت (دیه) به خانواده‌های بازماندگان و جبران هواپیمای ساقط‌شده، موردپذیرش جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.

علی‌اصغر گرجی، در پست فیس‌بوکی خود درخواست کرده اگر کسی مستندات عمدی بودن شلیک موشک به هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ را دارد، برای او به نشانی [email protected] ارسال کند.

 

مطالب مرتبط:

بازماندگان هواپیمای اوکراینی کجا می‌توانند شکایت کنند؟