تقریباً چهار هفته از بازداشت «علی یونسی» و «امیرحسین مرادی»، دو دانشجوی دانشگاه‌های ایران می‌گذرد و فضاسازی رسانه‌های حکومتی و حتی مقامات قوه قضاییه علیه آن‌ها بالا گرفته است.
خواهر علی یونسی به تازگی در توییتر اعلام کرد که برادرش برای نخستین بار از زندان با خانواده تماس گرفته است. بازداشت این دانشجو و امیرحسین مرادی با شکنجه و ضرب و شتم شدید همراه بوده است.
مسوولان چه کسانی هستند؟
«غلامحسین اسماعیلی»، سخنگوی قوه قضاییه روز سه‌شنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۹ در نشست خبری خود این دو دانشجو را به ارتباط با «سازمان مجاهدین خلق» و تلاش برای «اقدامات خراب‌کارانه» متهم کرد.
خبرگزاری «فارس»، وابسته به سپاه پاسداران هم استدلال کرده است از آن جا که برخی اعضای خانواده علی یونسی سابقه عضویت در سازمان مجاهدین خلق داشته‌اند، پس همکاری وی با این سازمان دور از ذهن به نظر نمی‌رسد.
خانواده امیرحسین مرادی تا امروز هیچ واکنشی به بازداشت و شکنجه او در رسانه‌ها نشان نداده‌اند اما نزدیکان علی یونسی بارها تأکید کرده‌اند که این دانشجو نه تنها همکاری با سازمان مجاهدین خلق نداشته که هیچ‌گونه فعالیت سیاسی هم نکرده است. به نظر می‌رسد فشار نهادهای امنیتی به سکوت خانواده امیرحسین مرادی تا امروز منجر شده است.
با این حال، اتفاقی که در دو روز گذشته در فضای مجازی فارسی زبان به شدت سر و صدا به پا کرده، توییت‌های فردی با نام «نجاح محمدعلی» است که با انتشار ویدیویی مدعی شد علی یونسی و امیرحسین مرادی در دو بمب‌گذاری، یکی جلوی «ستاد اجرایی فرمان امام» و دیگری در مقابل «قرارگاه خاتم الانبیا» سپاه پاسداران نقش داشته‌اند.
نجاح محمدعلی به عنوان کارشناس مسایل خاورمیانه دربرنامه‌های رسانه‌های خارج از ایران حضور می‌یابد و نظرها و تحلیل‌های او به مواضع جمهوری اسلامی نزدیک هستند.
جدا از واقعیت داشتن یا نداشتن اتهامی که او در توییترش مطرح کرده، بسیاری از کاربران این شبکه اجتماعی ویدیوی منتشر شده از سوی محمدعلی را ساختگی توصیف کرده‌اند.
نجاح محمدعلی در توییتی دیگر، باز هم با انتشار ویدیوی ساختگی یک انفجار، مدعی همکاری علی یونسی و برادر او که در سوئد زندگی می‌کند، با سازمان مجاهدین خلق شده است.
نجاح محمدعلی هر دو توییت را ساعاتی بعد و به دنبال اعتراض شدید بسیاری از کاربران، از صفحه خود حذف کرد.
چه‌طور پی‌گیری کنیم؟
بسیاری از کاربران توییتر بعد از انتشار توییت نجاح محمدعلی، خواستار شکایت و تعقیب قضایی او به خاطر طرح اتهام‌هایی خطرناک علیه دو دانشجوی بازداشتی شدند. از دو حقوق‌دان، در مورد امکان شکایت از این فرد پرسیدیم.
«موسی برزین خلیفه‌لو»، حقوق‌دان و مشاور «ایران‌وایر» در مورد اتهامی که می‌توان به نجاح محمدعلی در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی وارد کرد، می‌گوید: «افترا، یعنی نسبت دادن جرم به یک فرد در حالی که صحت نداشته باشد، در قانون مجازات اسلامی ضمانت اجرایی کیفری دارد و قابل تعقیب است.»
از سوی دیگر، در ماده هشتم قانون مجازات اسلامی دقیقاً در مورد چنین موضوعاتی پیش‌بینی شده است: «هر گاه فرد غیر ایرانی علیه فرد ایرانی مرتکب جرم شود، در صورتی که به ایران مسترد یا در این کشور دیده شود، می‌تواند محاکمه شود.»
البته به گفته برزین خلیفه‌لو، این ماده دو شرط را برای محاکمه متهم در نظر گرفته است: «یکی این که متهم در کشور دیگری محاکمه نشده باشد و دوم این که فعل رخ داده در جمهوری اسلامی جرم‌انگاری شده باشد. با توجه به آن که فعل انجام شده در قانون مجازات اسلامی افترا به شمار می‌رود و جرم‌انگاری شده است، بنابراین امکان محاکمه آقای محمدعلی در ایران وجود دارد.»
با این حال، به نظر این حقوق‌دان، به دلایل مختلف امکان عملی طرح این شکایت در ایران زیاد نیست: «با توجه به این که هیچ تضمینی نیست که این فرد توسط دستگاه قضایی بریتانیا با درخواست دستگاه قضایی جمهوری اسلامی به ایران مسترد شود و یا خود به این کشور سفر کند، بنابراین شانس محاکمه او از این طریق چندان زیاد نیست.»
از سوی دیگر، مواضع سخنگوی قوه قضاییه در مورد امیرحسین مرادی و علی یونسی هم می‌تواند در محاکمه نجاح محمدعلی مشکل ایجاد کند: «نکته‌ای که در مورد توییت‌های آقای نجاح وجود دارد، این است که متأسفانه سخنگوی قوه قضاییه در کاری کاملاً غیرقانونی، پیش از برگزاری دادگاه، دو دانشجوی بازداشت شده را به همکاری با گروهی متهم کرده که مجازات آن بسیار سنگین است. این به آن معنا است که افراد دیگر، از جمله نجاح محمدعلی احتمالاً می‌توانند برای فرار از مسوولیت حقوقی اعلام کنند که ما بر اساس مواضع سخنگوی قوه قضاییه این مطالب را مطرح کرده‌ایم. در مورد خود ویدیوی ساختگی که این فرد در توییتر خود منتشر کرده است هم باز اگر قوه قضاییه همین ویدیو را در پرونده دو فعال دانشجویی برای ایراد اتهام علیه آن‌ها مورد استفاده قرار دهد، این می‌تواند راه فراری برای اتهام زنندگان دیگر باشد.»
به همه این دلایل، به نظر حقوق‌دان و مشاور «ایران‌وایر» پی‌گیری حقوقی ماجرا در بریتانیا، یعنی محل سکونت نجاح محمدعلی راحت‌تر است.
«کاوه موسوی»، حقوق‌دان و ساکن بریتانیا است. او در این باره می‌گوید: «در صورتی که محتوای تولید شده، چه در فضای مجازی و چه در رسانه‌های رسمی به معنای تشویق و تأیید شکنجه باشد، بر اساس قانون جنایی بین‌المللی، این کار جرم است. بریتانیا بر اساس قانون عدالت جنایی، معاهده منع شکنجه را وارد قوانین داخلی خود کرد و از آن به بعد دستگاه قضایی این کشور هرگونه شکنجه و یا حتی تشویق به شکنجه و تأیید آن را جرم می‌داند و قابلیت تعقیب کیفری برای آن وجود دارد.»
کاوه موسوی بر همین اساس به کتاب «نقد توطئه آیات شیطانی»، اثر«عطاء‌الله مهاجرانی» اشاره می‌کند که در آن نویسنده از فرمان قتل «سلمان رشدی» که از سوی «روح‌الله خمینی» صادر شد، دفاع کرده است.
به گفته این حقوق‌دان، از آن جا که همین گفته‌های مهاجرانی هم ترویج شکنجه و ترور به شمار می‌آید، هر کسی می‌تواند در خاک بریتانیا علیه وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی با استناد به معاهده منع شکنجه، طرح شکایت کند.
به نظر کاوه موسوی، نه تنها خانواده‌های این دو دانشجوی بازداشت شده بلکه هر فردی در هر کشوری می‌تواند علیه این فرد دو نوع شکایت انجام دهد: «شکایت اول بر اساس قانون مدنی کشورها است. در قانون مدنی، افراد می‌توانند به خاطر آزار روانی به خاطر دیدن این توییت، از عامل آن درخواست غرامت کنند. شاکی باید در این شکایت اعلام کند به دلیل تماشای آن ویدیوی خشونت‌آمیز، مورد آزار روانی قرار گرفته و از این نظر خواستار محاکمه آقای نجاح محمدعلی است. در شکایت دوم، همان موضوع ترویج و تشویق شکنجه مطرح شود و دادستانی آن کشور موظف به صدور حکم جلب آقای محمدعلی است.»
البته اولویت شکایت از نجاح محمدعلی و محاکمه او به گفته موسوی، با دستگاه قضایی بریتانیا است: «بر اساس یک اصل حقوقی بین‌المللی، اولویت برای محاکمه این فرد، خود کشور بریتانیا است. چون جرم در این کشور افتاده است. در صورتی که بریتانیا به هر دلیل امکان محاکمه آقای محمدعلی را فراهم نکرد، بر اساس همان اصل حقوقی، موظف به استرداد او به کشور دیگری است که شکایت در آن انجام شده است.»
اگر در این مورد باز هم سوال حقوقی دارید، می‌توانید آن را برای ما به نشانی [email protected] ارسال کنید تا آن را با مشاوران حقوقی «ایران‌وایر» در میان بگذاریم.
مطالب مرتبط
برادر دانشجوی نخبه دانشگاه «شریف»: هنوز از اتهام بازداشت و محل نگهداری برادرم بی‌خبریم
چه‌طور به کشته شدن دو شهروند ایرانی توسط نیروی نظامی ترکیه اعتراض کنیم؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر