نام«آسیه پناهی» از چند روز پیش به مرکز اخبار حوادث ایران راه یافته است؛ زنی ۵۸ ساله، ساکن خانه‌ای کپری در«شهرک فدک» کرمانشاه که با مرگ دردناک خود در روز سی‌ام اردیبهشت ۱۳۹۹، صدای جمعیت ۲۰میلیونی حاشیه‌نشینان ایران شد.
یکی از همسایگان آسیه پناهی داستان تلخ مرگ او را این‌طور روایت کرده است: «لودرها آمدند. اول رفتارشان خشونت‌آمیز نبود. آسیه هم می‌گفت باید از روی جنازه من رد شوید و مرا بکشید تا خانه را خراب کنید. درست یادم نیست که آسیه خودش بالای لودر رفت یا آن‌ها او را روی لودر انداختند اما بعد از این اتفاق زنگ زدند و چند نیروی زن آمدند. زن‌ها رفتند در را باز کنند. در که باز نشد، اسپری (گاز اشک‌آور) را از پنجره اتاق به داخل انداختند. آن زن‌ها لباس نوه ۱۰، ۱۲ ساله آسیه را که داد و بی‌داد می‌کرد، از تنش در آوردند و حسابی کتکش زدند. بعد از ویران کردن خانه، آسیه و دخترش، سمیه را سوار ون کردند و رفتند. دو ساعت بعد خبر مرگ آسیه رسید. یک ساعت از مرگ آسیه نگذشته بود که ماموران دنبال شناسنامه و مدارک شناسایی آن خدا بیامرز آمدند.»
یکی دیگر از همسایگان نیز گفته است: «می‌گویند فردی اسپری را در دهان آسیه ریخته است. آسیه چون تنگی نفس داشته، طاقت نیاورده است. به هر کس که سد راهشان بود، اسپری می‌زدند.»
در روایت‌های منتشر شده آمده است که آسیه به ماموران هشدار داده بود ناراحتی قلبی و تنفسی دارد.
هر چند «غیرقانونی» بودن خانه بهانه این حمله اعلام شد ولی خود ساکنان آن منطقه می‌گویند زمین را از سازمان اوقاف و امور خیریه کرمانشاه خریده و برای گرفتن مجوز ساخت هم بارها به شهرداری مراجعه کرده اما دست خالی برگشته بودند.
مسوولان چه کسانی هستند؟
شهرداری کرمانشاه ابتدا حاضر نشده بود استفاده از گاز اشک‌آور را تایید کند. اما در نهایت «امیر همایون دولتشاهی»، مدیرکل روابط عمومی این شهرداری در گفت‌وگو با «ایرنا»، استفاده از گاز اشک‌آور در این ماجرا را تأیید کرد اما گفت: «این که اسپری گاز اشک‌آور علت فوت این خانم بوده است یا خیر، هنوز معلوم نیست و منتظر اعلام نتایج پزشک قانونی و مراجع قضایی هستیم.»
کمی بعد از واکنش رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی به مرگ آسیه پناهی، مسوولان شهرداری کرمانشاه و دادگستری با عزل سه مدیر و بازداشت دو نفر از آن‌ها، تلاش کردند آتش خشم افکار عمومی را خاموش کنند.
«عباس مسجدی»، رییس سازمان پزشکی قانونی کشور گفته است بررسی دلیل مرگ آسیه پناهی تا یک ماده دیگر طول می‌کشد. اصل تخریب خانه او هم از سوی برخی مقامات قضایی زیر سوال رفته است. دادستان عمومی و انقلاب کرمانشاه گفته است تخریب، غیرقانونی بود. اما رییس دادگستری استان تأکید کرده که تخریب خانه آسیه پناهی، قانونی بوده است.
چه‌طور پی‌گیری کنیم؟
حالا مسوولان قضایی منتظرند تا گزارش پزشکی قانونی منتشر شود و بعد نظر نهایی خود را در مورد علت مرگ آسیه پناهی اعلام کنند. با این حال، مشاور حقوقی «ایران‌وایر» معتقد است در صورت اثبات مرگ این شهروند بر اثر پاشیدن گاز فلفل، می‌توان اتهام «قتل عمد» را به عاملان آن وارد کرد.
به گفته «موسی برزین خلیفه‌لو»، در «قانون مجازات اسلامی» سه شرط برای عمدی دانستن یک قتل در نظر گرفته شده است که هر کدام تحقق یابد، می‌توان جنایت را عمدی دانست: «اول این که انگیزه و قصد قبلی برای جنایت وجود داشته باشد. دوم این که حتی بدون انگیزه قبلی، فعل انجام شده نوعاً کشنده باشد؛ برای مثال، فروکردن چاقو در یک عضو حیاتی بدن به خودی خود کشنده است. سومین مورد این که نه قصد قبلی وجود داشته و نه فعل مرتکب شده نوعاً کشنده باشد بلکه با توجه به شرایط قربانی، فعل، کشنده تلقی شود. با توجه به سن خانم پناهی و این که ایشان به مأموران شهرداری اعلام کرده بود بیماری قلبی دارد، تکرار پاشیدن اسپری فلفل در صورت او می‌تواند مصداق شرط سوم برای قتل عمد به شمار آید.»
اما متهمان این جنایت چه کسانی هستند؟ آیا تنها مسوول اجراییات شهرداری و شهردار منطقه سه کرمانشاه را می‌توان مسوولان قانونی آن دانست یا مدیران رده بالاتر شهرداری هم در این مسوولیت سهیم هستند؟
به عقیده برزین خلیفه‌لو، در مورد مرگ این شهروند نمی‌توان گفت لزوماً این اتفاق به مسوولان رده بالاتر شهرداری کرمانشاه ارتباط دارد: «تنها در یک صورت که آن هم خیلی بعید است، یعنی صدور دستور صریح قتل خانم پناهی از سوی مسوولان شهرداری، می‌توان آن‌ها را در این جرم شریک دانست. در غیر این صورت، تنها خود کسانی را که در صحنه حضور داشته و پاشیدن اسپری فلفل یا هر اقدام خشونت آمیز دیگری را مرتکب شده‌اند، می‌توان مسوول این جنایت دانست.»
به گفته این حقوق‌دان، حتی در صورتی که تخریب خانه آسیه پناهی با مجوز قانونی انجام شده باشد، مأموران به هیچ وجه اجازه اعمال خشونت علیه ساکنان آن خانه را نداشته‌اند: «مأموران حتی موظف بوده‌اند در برابر مقاومت، دست از کار بکشند.»
به هر حال، حالا که دادستانی کرمانشاه قول پی‌گیری پرونده را داده است، حقوق‌دان و مشاور «ایران‌وایر» می‌گوید شهروندانی که شاهد اعمال خشونت علیه آسیه پناهی بودند، می‌توانند با ارایه گزارش به دادستانی، به روشن‌تر شدن واقعیت کمک کنند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر