۱۷ می؛ روز جهانی مبارزه با ستیز و هراس علیه جامعه رنگین‌کمانی

 شایا گلدوست

«سازمان جهانی بهداشت» ۱۷ می سال ۱۹۹۰ میلادی هم‌جنس‌گرایی را از فهرست اختلالات روانی خارج کرد. به همین دلیل، این روز در سال ۲۰۰۴ برای بزرگ‌داشت تنوع جنسی و جنسیتی به عنوان «روز جهانی مبارزه با رنگین‌کمانی‌هراسی» (یا روز جهانی IDAHOTBI) انتخاب شده است. در بیشتر از ۷۰ كشور جهان روابط افراد هم‌جنس‌ غیرقانونی به شمار‌ می‌آید و در چند کشور، از جمله ایران، مجازات آن می‌تواند اعدام باشد. 

شرایط ترنس‌ها در بسیاری از نقاط دنیا بسیار سخت است و اخبار نشان می‌دهند که افراد ترنس‌ زیادی در نقاط مختلف دنیا به دلیل ترنس‌هراسی به قتل می‌رسند، افراد دوجنس‌گرا به رسمیت شناخته نمی‌شوند و هویت جنسی آن‌ها مورد پذیرش قرار‌ نمی‌گیرد. هرچند در دهه اخیر اعضای جامعه رنگین‌کمانی توانسته‌اند با تلاش فراوان به برخی‌ از‌ حقوق خود دست پیدا کنند اما هنوز نیز شرایط آن‌ها در جوامع مختلف ایده‌آل نیست.

برآورد می‌شود که ۷۰ درصد جمعیت جهان تحت قوانین و مقرراتی زندگی می‌کنند که آزادی بیان در خصوص گرایش جنسی و هویت جنسیتی را محدود کرده‌اند. این روز با این هدف نام‌گذاری شده است که درباره خشونت‌ها و تبعیض‌هایی که بر جامعه رنگین‌کمانی در سرتاسر جهان وارد می‌شود، صحبت و آن را محکوم‌ کنیم. 

هم‌جنس‌گرا‌هراسی، ترنس‌هراسی، دوجنس‌گرا‌هراسی، اینترسکس‌هراسی و … موضوعاتی‌ هستند که می‌بایست با تلاش و آگاهی‌‌‌رسانی، سعی در ریشه‌کن کردن آن‌ها کرد. شعار امسال در روز ۱۷ می، «بدن من، زندگی من و حق من» انتخاب شده است.

متاسفانه در ایران شرایط فرهنگی و قانونی به گونه‌ای است که فضای مناسب برای پرداختن و صحبت آزادانه درباره جامعه رنگین‌کمانی وجود ندارد. سیستم حاکم و عوامل وابسته به آن در سال‌های گذشته به طور علنی اقدام به نفرت‌پراکنی علیه جامعه رنگین‌کمانی کرده‌اند؛ از لگدمال کردن پرچم شش‌رنگ این جامعه تا حذف هر نمادی که نشانی از رنگین‌کمان داشته باشد. اما اعضای جامعه رنگین‌کمانی که در زیر سایه سرکوب و خفقان در ایران ادامه حیات می‌دهند، با شجاعت و‌ جسارت پرچم این جامعه را در اعتراض به ظلمی که در همه این سال‌ها بر آن‌ها روا شده است، در نقاطی از شهرهای ایران برمی‌افرازند. 

امسال نیز با نزدیک شدن به روز ۱۷می، گروهی مستقر در ایران با نام «هم‌جنس‌گرایان مبارز» در اقدامی پرچم‌ رنگین‌کمانی را در شهر تهران و با شعار«تهران به پاخیز، علیه ظلم و تبعیض» برافراشتند. این اقدام با هدف اعلام موجودیت جامعه «ال‌جی‌بی‌تی‌کیو» در ایران، وجود غیر‌علنی این قشر در بین مردم و در اقصی نقاط کشور و هم‌چنین بین معترضان انجام شد. 

هدف دیگر از انجام این کار، ایجاد هم‌بستگی بین جامعه رنگین‌کمانی و سایر اقشار جامعه، از جمله کارگران، معلمان و معترضان به وضعیت نابسامان اقتصادی در کشور بود.

«شش‌رنگ»، شبکه لزبین‌ها و ترنس‌جندرهای ایرانی نیز به مناسبت ۱۷ ماه می در بیانیه‌ای اعلام کرد به منظور تداوم تلاش برای تغییر فرهنگ غیرشمول‌گرای حاکم بر جریانات سیاسی و سازمان‌های حقوق بشری، در تاریخ ۲۸ آوریل ۲۰۲۲ نامه‌ا‌ی به تعدادی از مجموعه سازمان‌ها و گروه‌های موجود ارسال کرده‌ است.

در این نامه از سازمان‌های مربوطه خواسته شده است تا ضمن توجه به موضوع نقض حقوق و هم‌چنین طرح مطالبات اقلیت‌های جنسی و جنسیتی در ایران، به آموزش اعضا و همراهان خود بپردازند و این موضوع را در بطن برنامه و تبلیغات سیاسی خود قرار دهند. زیرا چنان‌چه برای حقوق بشر و دمکراسی در ایران مبارزه می‌کنند، نمی‌توانند موضوعات مربوط به اقلیت‌های جنسی و جنسیتی را نادیده بگیرند و بیش از این در مورد سرکوب روزمره و نقض حقوق این بخش از جامعه ایران بی تفاوت باشند. 

هر چند بخشی از این سازمان‌ها در سال‌های اخیر گاه اشاراتی به این موضوعات داشته‌اند اما هم‌چنان فعالیت‌هایشان بدون دخالت دادن جامعه ال‌جی‌بی‌تی ایران بوده و عملا نیازهای واقعی این جامعه را بیان نکرده و بعضا باز به حذف آن‌ها یاری رسانده‌اند.

شش‌رنگ با اشاره به مناسبت جهانی ۱۷ می، این روز را فرصتی برای مقابله با تبعیض علیه افراد با گرایشات جنسی و هویت‌های جنسیتی و بیان جنسیتی متنوع اعلام می‌کند و آن را به عنوان روزی برای ابراز هم‌بستگی بین‌المللی و تلاش برای گسترش آگاهی و ایجاد بحث بر سر مطالبات جامعه ال‌جی‌بی‌تی ایران گرامی می‌دارد. 

لیست افراد و‌ سازمان‌هایی که بدون توجه به مواضع سیاسی‌ خود این نامه برایشان ارسال شده، به شرح ذیل است:

«حزب چپ ایران»(فداییان خلق)، «سازمان فداییان»(اقلیت)، «شورای مدیریت گذار»، «اتحاد جمهوری‌خواهان ایران»، «جبهه ملی ایران»، «جنبش سکولار دموکراسی ایران»، «حزب سکولار دموکرات ایرانیان»، «فرشگرد»، «رضا پهلوی»، «حزب کمونیست کارگری ایران»، «حزب توده ایران»، «سازمان راه کارگر»، «هسته اقلیت»، «حزب کمونیست کارگری» (حکمتیست)، «سازمان کردستان حزب کمونیست ایران»، «سازمان اتحاد فداییان خلق ایران»، «ازمان کومه‌له»، «حزب دمکرات کردستان ایران»، «سازمان حقوق بشر ایران»، «کمپین بین‌المللی حقوق بشر»، «​​کمیته مبارزه برای آزادی زندانیان سیاسی»، «اتحاد برای ایران»، «ایمپکت ایران»، «مرکز اسناد حقوق بشر ایران»، «عرصه سوم»، «حقوق بشر بلوچستان»، «انجمن حقوق بشر مردم آذربایجانی در ایران»، «سازمان حقوق بشر اهواز»، «انجمن قلم ایران در تبعید»، «کانون نویسندگان ایران» (در تبعید)، «پایان تک‌ زبانی».