«ایرانوایر» هر هفته جمعهها بهصورت زنده در اینستاگرام به میزبانی «رقیه رضایی» و با حضور «فریبا بلوچ»، فعال حقوقبشر بلوچ و برنده جایزه بینالمللی «زنان شجاع سال ۲۰۲۴»، اخبار مهم و موارد نقض حقوقبشر در بلوچستان را به زبانهای فارسی و بلوچی پوشش میدهد. هفته منتهی به روز جمعه ۲۹تیر ۱۴۰۳ شامل خبرهایی از نادیده گرفتن حقوقبشر و حقوق شهروندی مردم، اهمالکاری حکومت در ارائه خدمات عمومی و تخریب خانههای شهروندان تنگدست در بلوچستان بود. با اینحال، خبر انتصاب «ساره امیری»، زن بلوچی که خانوادهاش قبل از تولد او به امارات مهاجرت کرده بودند، به سمت وزارت آموزش و پرورش این کشور، موجی از شعف توام با حسرت را در میان شهروندان بلوچ در ایران ایجاد کرد.
***
خانه خراب میکنند، بیمارستان و آب و برق هم نیست
در این برنامه زنده اینستاگرامی فریبا با بلوچ با تاکید بر اینکه هفته پیش نیز، نبود اراده مسوولان در حل مشکلاتی که شاید چندان هم بزرگ نباشند که یک حکومت نتواند آنها را برطرف کند صحبت شده، گفت که علاوه بر تخریب منزل یک زن مسن که ویدیوی آن نیز در ایرانوایر منتشر شده و واکنشهای بسیاری را برانگیخت، در زاهدان چند منزل مسکونی را در منطقه کشاورز این شهر تخریب کردهاند. او تاکید کرد که هم در زاهدان و هم چابهار این موضوع به کرات اتفاق افتاده است.
او بهانه ماموران نظامی و شهرداری برای تخریب منازل شهروندان را مالکیت زمینهای آن توسط سپاه، منابع طبیعی، ارتش و غیره دانست و گفت: «من فردی را میشناسم که خانهاش را بنیاد مسکن تخریب کرد، اجازه ساخت هم داشته ولی او آنقدر از قشر ضعیف جامعه بود که ماهها سعی کرده بود که فقط یک اتاقک بسازد و آن را هم آمدند با چهار بچه خراب کردند و گفتند اشتباه شده است. یعنی خانه یک شهروند را روی سرش خراب کنند و بعد بگویند اشتباه شده است.»
او تاکید کرد که حتی اگر خشت و گلی را بدون مجوز ساخته باشند، آنها شهروندان آن کشور هستند و نباید خانه کسی روی سرش خراب شود: دولت نسبت به شهروندان خود مسوولیت دارد ولی متاسفانه این اتفاق بارها افتاده و دولت مسوولیت قبول نمیکند. او تاکید کرد که خود به یاد دارد که روستاهای کپرنشینی بودند که جمهوری اسلامی میآمد کپرهایشان را دستهجمعی آتش میزد.»
رقیه رضایی در ادامه به اصل ۳۱ قانون اساسی مبنی بر حق شهروندان برای داشتن سرپناهی متناسب با نیازشان، اشاره کرد و گفت بر اساس این اصل: «داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است. دولت موظف است با رعایت اولویت برای آنها که نیازمندترند بهخصوص روستانشینان و کارگران زمینه اجرای این اصل را فراهم کند.»
او تاکید کرد که جدا از بحث اخلاقی و انسانی که تخریب منزل اقشار فرودست کاملا غیرانسانی و غیراخلاقی است، مطابق قانون نیز اگر سیستمی بر سر کار بود که به بنیادهای حقوق شهروندی احترام میگذاشت، باید این اقدام نهادهای دولتی و نظامی برای تخریب منازل شهروندان، جرمانگاری میشد.
فریبا بلوچ نیز گفت در سیستم جمهوری اسلامی این کپرها، در چابهار و روستاهای اطرافش، اغلب آب و برق هم ندارند، ولی باز هم دست به تخریب آن میزنند.
این فعال حقوقبشر در ادامه به وضعیت نامساعد و خدماتدهی نامناسب در بیمارستانها و مراکز درمانی بلوچستان اشاره کرد و گفت که یک کودک ۱۸ ماهه که دچار عقربگزیدگی شده بوده، بهخاطر نبود آمبولانس، جان باخته است.
خانم بلوچ همچنین به ویدیوهایی از چندین شهر بلوچستان که مبتنی بر نبود امکانات حداقلی و نیروهای کار کافی حکایت دارد، اشاره کرد و افزود: «مردم در فنوج در بیمارستان تجمع کرده بودند چون یک آمبولانس نبوده که مریض بدحال را به چابهار منتقل کند. در میرجاوه هم شهروندی ویدیو گرفته بود که میگفت چند ساعت است منتظر است ولی حتی مسوول پذیرش حضور ندارد که او را پذیرش کنند.»
ساره امیری، دختر بلوچی که در امارات وزیر شد
فریبا بلوچ در ادامه از بازخوردهای گسترده انتصاب ساره امیری، زن بلوچ اهل نیکشهر ایران که پدر و مادرش بعد از انقلاب از ایران به امارات مهاجرت کردهاند و او آن جا بهدنیا آمده و تحصیل کرده، اشاره کرد و گفت: «از یک طرف خوشحالی بود که یک زن بلوچ در یک کشور دیگر به چنین سمتی رسیده و از طرف دیگر اکثر شهروندان بلوچ مقایسه میکردند. میپرسیدند که او که اصالتا اهل نیکشهر است، اگر در نیکشهر مانده بود، بهعنوان زن، بلوچ و اهل سنت به این جایگاه دست پیدا میکرد؟ بسیاری درباره شایستگیهای زنان بلوچ که اگر این تبعیضها نباشد زنان بسیاری هستند که میتوانستند به همین درخشانی باشند، صحبت کرده بودند. این سوال واقعا تلخی بود.»
خانم بلوچ در ادامه به ناپدید شدن «امیرحمزه»، کودک ۹ ساله بلوچ و تلاش گروههای مردمی برای یافتن او اشاره کرد و گفت که اخیرا دختری به نام «ثمین بلوچ» در نامهای که کمپین فعالین بلوچ منتشر کرده، نوشته بود که امیرحمزه، رنج ۱۰۰ ساله ملت بلوچ است که از تبعیض و کشتار سیستماتیک سالها رنج بردند و صدایشان شنیده نمیشود.»
او گفته بود که در زمان گمشدن امیرحمزه مشخص شد که مردم بلوچ چقدر همیشه تنها بودند و بهحال خود رها شدهاند و امیرحمزه نماد رنج مردم بلوچ بود.
محتوای بلوچستیزانه ساخت حکومت، عامل برخوردهای تبعیضآمیز است
فریبا بلوچ، فعال حقوق بشر در ادامه این برنامه لایو با تاکید بر اینکه برای سالها و دههها، رسانهها ودستگاههای فرهنگی نظام جمهوری اسلامی تبلیغات منفی و در راستای تخریب چهره مردم بلوچ داشته، آنها را نزد مردم سایر مناطق ایران «اشرار» و «بزهکار» معرفی کردهاند، گفت که اینها در شکلگیری رفتارهای تبعیضآمیز از سوی برخی افراد تاثیرگذار بوده است.
او به آماده کردن مردم سایر مناطق در سریالها و فیلمها برای باورهای نفرتپراکنانه اشاره کرد و گفت قبلا هر جا اشرار را میخواستند به تصویر بکشند، لباس بلوچی تنش میکردند و حالا هم در یک تعزیهخوانی در مشهد، تن شِمر لباس بلوچی کردهاند.»
او همچنین به انتشار یک ویدیو از سوی یک جوان کُرد که در آن گفته بود منِ کُرد و این جوان بلوچ را به خاطر لباسهایمان در پاساژ خلیج فارس یزد راه ندادهاند، اشاره کرد و گفت: «ما قبلا هم در شهرهایی که مردم بلوچ برای دسترسی به بیمارستان به آنجا مراجعه میکنند، چون در شهرهای خودشان بیمارستان ندارند، شاهد این رفتارها بودهایم.»
فریبا بلوچ تاکید کرد که این تبلیغات حکومتی بین مردم تفرقه میاندازد و رقیه رضایی هم افزود که حکومتهای دیکتاتوری از ترفندهای مختلف برای تفرقه انداختن بین مردم، با این هدف که بتوانند سلطه خود را حفظ کنند، بهره میگیرند.
خدمات عمومی نیست، زندان و رد مرز بیشناسنامهها هست
فریبا بلوچ در ادامه به بازداشت و ردمرز یک جوان بیشناسنامه بلوچ اشاره کرد و گفت که رییس زندان زابل نیز در گرمای طاقت فرسای هوا، زندانیان را سر ظهر میفرستد در حیاط تا آزارشان بدهد. او همچنین نسبت به ضرب و شتم زندانیان بند ۵ زندان زابل توسط رییس و مسوولان این زندان، ابراز نگرانی کرد.
او همچنین از اجرای حکم اعدام یک جوان که به اتهام قتل یک بسیجی چند سال پیش به اعدام محکوم شده بود، نیز خبر داد.
تب دنگی جولان میدهد، زبالهها هنوز در خیابانند
فریبا بلوچ در ادامه این لایو بر تداوم مشکل زبالهها که هفته قبل نیز از جمعآوری نشدن آنها و باقیماندن زبالهها در هوای گرم بالای ۴۵ درجه در شهرهای مختلف بلوچستان تاکید کرد.
او اضافه کرد که علاوه بر مشکل وجود زبالهها در محل زندگی مردم که وظیفه شهرداریهاست آنها را جمع کنند، اخبار بسیاری هم از قطع چند روزه آب و قطعیهای برق منتشر شده است و مردم میگویند در تماس با ادارههای مربوطه آنها را مسخره میکنند که اگر برق شما ۳ ساعت است قطع است، فلان منطقه ۵ ساعت است برق ندارد.»
خانم بلوچ، درباره تب دنگی هم گفت رییس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، با توجه به شرایط گرما و شرجی هشدار داده و توضیح داد: «این بیماری از طریق پشه آئدس منتقل میشود و وزارت بهداشت از شهروندان تقاضا کرده که برای جلوگیری از این پشه برای جمعآوری زبالهها و جمع شدن آب زیر گلدانها و غیره اقدام کنند.»
او گفت که مقامات اعلام کردهاند ۳ نفر تاکنون در اثر تب دنگی فوت شدهاند که وزارت بهداشت میگوید که از خارج ایران وارد شده است. هشدار داده بودند که خودمراقبتی کنید.
او این موضع را مورد نقد قرار داد و گفت: «هر روز مردم ویدیو میفرستند که زبالهها جلوی درب منازلشان جمع شده، بعد با چه رویی از خودمراقبتی حرف میزنند. گیرم که مردم در منازل خودشان خودمراقبتی کنند ولی وقتی در خانه را بازکنند زبالههای جمع شده در جوهای آب، آب راکد جمع شده و اینها همه محیط مناسبی برای رشد و نمو پشه است. پاکیزگی شهری وظیفه کیست؟!»
او علایم اعلامشده از سوی وزارت بهداشت ایران را تب، سردرد و خستگی و علایم شبیه به سرماخوردگی عنوان کرد و اگر دوستان و شهروندان این علایم را داشتند، سریع به پزشک مراجعه کند چون چارهای متاسفانه جز خودمراقبتی فعلا نداریم.»
رقیه رضایی نیز به توصیههای وبسایت دولت کانادا برای محافظت از خود در مقابل نیش حشرات و پشه، اشاره کرد و گفت که با وجود گرمای هوا، باز هم بهتر است لباسهای سفید و رنگ روشن آستینبلند و شلوارهای بلند بپوشند، جوراب بهپا کنند و شلوارشان را حتیالامکان در جوراب خود کنند. او استفاده از اسپریهای ضدپشه را نیز یکی دیگری از راههایی دانست که میتواند مانع گزیده شدن توسط پشه آئدس و ابتلا به بیماری تب دنگی شود.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
با ایرانوایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر